In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Foto van bewoners van Kamp Schattenberg poserend voor de woning van de familie Van der Speck O'Breen (voormalige woning kampcommandant). De persoon (tweede van rechts) is Herbert Scipio. Datum: 1950/1951 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring).

Foto van bewoners van Kamp Schattenberg poserend voor de woning van de familie Van der Speck O'Breen (voormalige woning kampcommandant). De persoon (tweede van rechts) is Herbert Scipio. Datum: 1950/1951 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring).

Foto van bewoners van Kamp Schattenberg poserend voor de woning van de familie Van der Speck O'Breen

Foto van Marius en Marijke en Huib of Eric Bloemhard in kamp Schattenberg Datum: 1950/1951 (winter) Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)

Foto van Marius en Marijke en Huib of Eric Bloemhard in kamp Schattenberg Datum: 1950/1951 (winter) Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)

Foto van drie kinderen uit het gezin Bloemhard in (kamp) Schattenberg

Han Bloemhard (links) en drie andere leeftijdsgenoten staan voor de bus op weg naar Assen.&nbsp; Datum: 1950/1951 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)&nbsp;

Han Bloemhard (links) en drie andere leeftijdsgenoten staan voor de bus op weg naar Assen.&nbsp; Datum: 1950/1951 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)&nbsp;

Foto van Han Bloemhard en leeftijdsgenoten staande voor de bus naar Assen

Foto van kinderen in kamp Schattenberg. Op de voorgrond rechts Marijke- en Huib of Eric Bloemhard. Links op de achterste rij twee kinderen van de familie Vogel (links Carla en rechts Tineke) Datum: 1950 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)&nbsp;

Foto van kinderen in kamp Schattenberg. Op de voorgrond rechts Marijke- en Huib of Eric Bloemhard. Links op de achterste rij twee kinderen van de familie Vogel (links Carla en rechts Tineke) Datum: 1950 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)&nbsp;

Foto van kinderen in (kamp) Schattenberg

Lagersbefehl No. 31 Datum: 1943-05-15 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Ontvangst van pakketten

Lagersbefehl No. 31 Datum: 1943-05-15 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Ontvangst van pakketten

Lagersbefehl No. 31

Plattegrond Kamp Westerbork Met legenda, ingekleurd met potlood en voorzien van aanvullingen en aanwijzingen.

Plattegrond Kamp Westerbork Met legenda, ingekleurd met potlood en voorzien van aanvullingen en aanwijzingen.

Plattegrond Kamp Westerbork

Van: de politie van kamp Westerbork (L.A.A. Cohen) Aan: Querido, Abraham Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04-17 Onderwerp: aangifte van vermissing van persoonsbewijs, door de drager vernietigd tijdens zijn onderduik. Getuigen zijn: Max van der Pool en Elkan Jacobs.

Van: de politie van kamp Westerbork (L.A.A. Cohen) Aan: Querido, Abraham Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04-17 Onderwerp: aangifte van vermissing van persoonsbewijs, door de drager vernietigd tijdens zijn onderduik. Getuigen zijn: Max van der Pool en Elkan Jacobs.

Proces-verbaal in verband met aangifte vermissing persoonsbewijs

Bonnen diversen QC 901, voor vrouwen geboren in 1931 of vroeger Datum: 1948-12-19 tot 1949-06-04

Bonnen diversen QC 901, voor vrouwen geboren in 1931 of vroeger Datum: 1948-12-19 tot 1949-06-04

Bonnen diversen

Drie Indische jongeren poseren voor een foto op een wipwap in kamp Schattenberg. Op de achtergrond is een deel van barak 9 (de schouwburg) te zien. Datum: 1950/1951 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring) &nbsp;

Drie Indische jongeren poseren voor een foto op een wipwap in kamp Schattenberg. Op de achtergrond is een deel van barak 9 (de schouwburg) te zien. Datum: 1950/1951 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring) &nbsp;

Foto van Indische jongeren op een wipwap

Foto van een plattegrond van Lager Westerbork.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-1945 Onderwerp: de informatie op de plattegrond is niet helemaal correct. Het laatste transport vertrok op 13 september 1944 naar Bergen-Belsen.

Foto van een plattegrond van Lager Westerbork.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-1945 Onderwerp: de informatie op de plattegrond is niet helemaal correct. Het laatste transport vertrok op 13 september 1944 naar Bergen-Belsen.

Foto van plattegrond kamp Westerbork

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam Aan: Schächter, K.&nbsp; Plaats: Den Haag Datum: 1942-0-26 Onderwerp: richtlijnen voor het schrijven van een brief aan doorgestuurde dochter.

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam Aan: Schächter, K.&nbsp; Plaats: Den Haag Datum: 1942-0-26 Onderwerp: richtlijnen voor het schrijven van een brief aan doorgestuurde dochter.

Brief van de Joodse Raad voor Amsterdam aan de heer K. Schächter over het schrijven van een brief aan zijn doorgestuurde dochter

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1944-04-26, No. 75 Inhoud: Uitgifte van pakketzegels.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1944-04-26, No. 75 Inhoud: Uitgifte van pakketzegels.

Lagerbefehl No. 75

Van: Meta (Loeb-Spiegel, Meta) Aan:&nbsp;Beste allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-12 Onderwerp:&nbsp;Meta bedankt de ontvangers van de brief voor de toegestuurde foto met pleegkind. Met paps gaat het sinds enige dagen iets beter: na de tweede bloedtransfusie is hij opgeknapt. Meta hoopt dat nu ook de koorts weggaat en de blaas schoon wordt, zodat paps weer gezond naar huis kan. Ze schrijft dat Pim bloed heeft afgestaan. Ze stuurt een zegel mee met de brief, en vraagt of de volgende keer melkpoeder, suiker, thee en bloem kan worden opgestuurd. De laatste zending is in goede orde aangekomen. Ze groet ook namens paps en Pim.&nbsp;

Van: Meta (Loeb-Spiegel, Meta) Aan:&nbsp;Beste allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-12 Onderwerp:&nbsp;Meta bedankt de ontvangers van de brief voor de toegestuurde foto met pleegkind. Met paps gaat het sinds enige dagen iets beter: na de tweede bloedtransfusie is hij opgeknapt. Meta hoopt dat nu ook de koorts weggaat en de blaas schoon wordt, zodat paps weer gezond naar huis kan. Ze schrijft dat Pim bloed heeft afgestaan. Ze stuurt een zegel mee met de brief, en vraagt of de volgende keer melkpoeder, suiker, thee en bloem kan worden opgestuurd. De laatste zending is in goede orde aangekomen. Ze groet ook namens paps en Pim.&nbsp;

Brief van Meta Loeb-Spiegel aan beste allen vanuit kamp Westerbork

Van: Westerbork, kamp en Secretariaat Westerbork, Lijnbaansgracht Aan: de Joodse Raad voor Amsterdam, Afdeling Kampen Plaats: Westerbork, kamp/Amsterdam Datum: 1943-05/06 Onderwerp: lijst met urnen die vanuit kamp Westerbork naar Amsterdam verstuurd zullen worden.

Van: Westerbork, kamp en Secretariaat Westerbork, Lijnbaansgracht Aan: de Joodse Raad voor Amsterdam, Afdeling Kampen Plaats: Westerbork, kamp/Amsterdam Datum: 1943-05/06 Onderwerp: lijst met urnen die vanuit kamp Westerbork naar Amsterdam verstuurd zullen worden.

Lijst voor urnen van in kamp Westerbork gecremeerde personen die naar Amsterdam worden gestuurd

Personen