We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Briefkaart Van: Meijer-Cohen, Margaretha Aan: Jong, de, Henk Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-03 (zondag) Onderwerp: Margaretha is blij dat haar gezin nog bij elkaar is. Ze verwacht aanstaande dinsdag op transport te gaan. Ze maken er maar het beste van en hopen Stella en Henk spoedig terug te zien. Ze vraagt of de familie De Jong de briefkaart ook aan hun vrienden in Amsterdam wil laten lezen. Daarnaast vraagt ze of De Jong hun grote bagage wil opsturen.&nbsp; De trein van 5 oktober kwam niet opdagen. Het gezin zou met het volgende transport, dat van 19 oktober 1943, worden gedeporteerd naar Auschwitz-Birkenau.

Briefkaart Van: Meijer-Cohen, Margaretha Aan: Jong, de, Henk Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-03 (zondag) Onderwerp: Margaretha is blij dat haar gezin nog bij elkaar is. Ze verwacht aanstaande dinsdag op transport te gaan. Ze maken er maar het beste van en hopen Stella en Henk spoedig terug te zien. Ze vraagt of de familie De Jong de briefkaart ook aan hun vrienden in Amsterdam wil laten lezen. Daarnaast vraagt ze of De Jong hun grote bagage wil opsturen.&nbsp; De trein van 5 oktober kwam niet opdagen. Het gezin zou met het volgende transport, dat van 19 oktober 1943, worden gedeporteerd naar Auschwitz-Birkenau.

Briefkaart van M. Meijer-Cohen aan H. de Jong vanuit kamp Westerbork

Bewijs van crematie Datum: 31-03-1943 Nr. 142 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Noach, Elisabeth geb. 20-11-54 overleden 23-03-1943 te Westerbork op: 25-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 31-03-1943 Nr. 142 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Noach, Elisabeth geb. 20-11-54 overleden 23-03-1943 te Westerbork op: 25-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Elisabeth Noach

Werken.&nbsp; Werken in het Joodse werkkamp&nbsp;Schaarshoek Datum: 1942.&nbsp; Groepje mannen zittend in het gras, geheel links zit Sallie van Brakel.

Werken.&nbsp; Werken in het Joodse werkkamp&nbsp;Schaarshoek Datum: 1942.&nbsp; Groepje mannen zittend in het gras, geheel links zit Sallie van Brakel.

Een werkpauze voor dwangarbeiders uit het Joodse werkkamp Schaarshoek

Van: Zomerplaag, Morris Aan: fam. A. van Ossenbruggen Plaats: Amersfoort, kamp Datum: 1943-05-27 Onderwerp: ontvangst van pakket, schrijfdag, omstandigheden

Van: Zomerplaag, Morris Aan: fam. A. van Ossenbruggen Plaats: Amersfoort, kamp Datum: 1943-05-27 Onderwerp: ontvangst van pakket, schrijfdag, omstandigheden

Briefkaart van Morris Zomerplaag aan A. van Ossenbruggen vanuit kamp Amersfoort

Van: Zomerplaag, Morris Aan: Ossenbruggen, van, Alida Plaats: Amersfoort, kamp Datum: 1943-06-11 Onderwerp: hedenmiddag vertrek naar Westerbork; niets meer sturen.

Van: Zomerplaag, Morris Aan: Ossenbruggen, van, Alida Plaats: Amersfoort, kamp Datum: 1943-06-11 Onderwerp: hedenmiddag vertrek naar Westerbork; niets meer sturen.

Briefkaart van Morris Zomerplaag aan Alida van Ossenbruggen vanuit kamp Amersfoort

Van: Pront, S. Aan: Pront, J. Plaats: Westerbork, kamp, barak 64 Datum: 1943-05-03 Onderwerp: vraag om zeep en kleding; dreiging transport Blz.: 2

Van: Pront, S. Aan: Pront, J. Plaats: Westerbork, kamp, barak 64 Datum: 1943-05-03 Onderwerp: vraag om zeep en kleding; dreiging transport Blz.: 2

Briefkaart van S. Pront aan J. Pront vanuit kamp Westerbork

Van: Katz-Levie, S.&nbsp; Aan: Katz-Franken, E.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-1944 Onderwerp: voedsel; omstandigheden en groeten. Hoe hebben jullie de kerst doorgebracht? Behoefte aan een bericht. Bijz.: 'westerbork - briefpapier'

Van: Katz-Levie, S.&nbsp; Aan: Katz-Franken, E.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-1944 Onderwerp: voedsel; omstandigheden en groeten. Hoe hebben jullie de kerst doorgebracht? Behoefte aan een bericht. Bijz.: 'westerbork - briefpapier'

Brief van S. Katz-Levie aan E. Katz-Franken vanuit kamp Westerbork

Van: Aussen, Herta&nbsp; Aan: Renès, N.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-02-28&nbsp; Onderwerp: Bedankje voor pakket&nbsp; &nbsp;

Van: Aussen, Herta&nbsp; Aan: Renès, N.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-02-28&nbsp; Onderwerp: Bedankje voor pakket&nbsp; &nbsp;

Briefkaart van Herta Aussen aan Netty vanuit kamp Westerbork

Bewijs van terpostbezorging van een postpakket Aan: Hilversum-Wertheijm, Vrouwtje. Plaats: Westerbork, kamp, barak 65 Datum: 1943-10

Bewijs van terpostbezorging van een postpakket Aan: Hilversum-Wertheijm, Vrouwtje. Plaats: Westerbork, kamp, barak 65 Datum: 1943-10

Bewijs van het sturen van een pakket aan Vrouwtje Bamberger-Wertheijm in kamp Westerbork

Bewijs van terpostbezorging van een postpakket Aan: Bamberger-Bartels, Sara&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp, barak 67 Datum: 1943-12/1944

Bewijs van terpostbezorging van een postpakket Aan: Bamberger-Bartels, Sara&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp, barak 67 Datum: 1943-12/1944

Bewijs van het sturen van een pakket aan Sara Bamberger-Bartels in kamp Westerbork

Bewijs van terpostbezorging van een postpakket&nbsp; Geadresseerde: Levie, J. Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-1944

Bewijs van terpostbezorging van een postpakket&nbsp; Geadresseerde: Levie, J. Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-1944

Bewijs voor het versturen van een pakket aan J. levie in kamp Westerbork

Bewijs van terpostbezorging van een postpakket&nbsp; Geadresseerde: Levie-Katz, S.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp, barak 60 Datum: 1943

Bewijs van terpostbezorging van een postpakket&nbsp; Geadresseerde: Levie-Katz, S.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp, barak 60 Datum: 1943

Bewijs voor het versturen van een pakket aan S. Levie-Katz in kamp Westerbork

Bewijs van terpostbezorging van een postpakket&nbsp; Geadresseerde: S. Katz&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp, barak 60 Datum: 1943-11

Bewijs van terpostbezorging van een postpakket&nbsp; Geadresseerde: S. Katz&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp, barak 60 Datum: 1943-11

Bewijs voor het versturen van een pakket aan Simon Katz in kamp Westerbork

Van: Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: van der Horst A. Plaats: Den Haag Datum: 1942-12 Onderwerp: overgang van het Joodse onderwijs van de gemeente Den haag naar de Joodse Raad voor Amsterdam, betalen schoolgeld.&nbsp;

Van: Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: van der Horst A. Plaats: Den Haag Datum: 1942-12 Onderwerp: overgang van het Joodse onderwijs van de gemeente Den haag naar de Joodse Raad voor Amsterdam, betalen schoolgeld.&nbsp;

Marianne van Spier