In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Plaatsen in kamp Westerbork

Ziekenhuisbarakken

Kinderafdeling

Tandarts

Diëtiek

Orthopedische instrumentenmakerij

Pedicure

Apotheek

Medisch laboratorium

Polikiniek

De Westerborker Nieuws uit Kamp Westerbork 1945-05-07 No. 18&nbsp; Inhoud: Aanmelding; Inlichtingenbureau; Zionistische bijeenkomst; feestavond; leeszaal; uit den brand gered in barak 58, beschuittrommel met elektrische koker en snoer van Heiman Aptroot; Engelse les; Russische les; oorlogsoverzicht; huwelijk Otto Birman en Lisbeth Oestreicher.

De Westerborker Nieuws uit Kamp Westerbork 1945-05-07 No. 18&nbsp; Inhoud: Aanmelding; Inlichtingenbureau; Zionistische bijeenkomst; feestavond; leeszaal; uit den brand gered in barak 58, beschuittrommel met elektrische koker en snoer van Heiman Aptroot; Engelse les; Russische les; oorlogsoverzicht; huwelijk Otto Birman en Lisbeth Oestreicher.

De Westerborker nummer 18 van 7 mei 1945

Naziconcentratiekampen

Kamp Nachod

Herman Goudsmit gebruikte het alias Willem Duveen, met als geboortedatum 26 augustus 1918. Hij is onder die schuilnaam op 18 januari 1943 op transport gesteld naar Auschwitz.

Van: Schlessinger, K. Aan: alle kampingezetenen Datum: 1945-04-11&nbsp; Onderwerp: Kamp Westerbork bevindt zich in het frontgebied; de Jodensterren mogen worden afgenomen; Duitse paratroepen bevinden zich in de nabijheid van het kamp; de kampingezetenen worden verzocht zich zoveel mogelijk in de barakken op te houden.

Van: Schlessinger, K. Aan: alle kampingezetenen Datum: 1945-04-11&nbsp; Onderwerp: Kamp Westerbork bevindt zich in het frontgebied; de Jodensterren mogen worden afgenomen; Duitse paratroepen bevinden zich in de nabijheid van het kamp; de kampingezetenen worden verzocht zich zoveel mogelijk in de barakken op te houden.

Bekendmaking dat kamp Westerbork deel uitmaakt van het frontgebied

Van: Kabinet van de Commissaris der Koningin in de prov. Drenthe&nbsp; Aan: Kuhn, A.C.A.&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1974-06-12&nbsp; Onderwerp: ter plekke een keuze kunnen maken over sterren en sterrenkinderen; vraag over plaatsen van een vitrine met informatie over kamp Westerbork op het parkeerterrein; verbetering van de bewegwijzering, zodat de bezoeker op het voormalige kampterrein uitkomt, tevens aanvulling van informatie, zodat ook degenen die niets van de geschiedenis van het kamp af weten worden geïnformeerd.&nbsp;

Van: Kabinet van de Commissaris der Koningin in de prov. Drenthe&nbsp; Aan: Kuhn, A.C.A.&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1974-06-12&nbsp; Onderwerp: ter plekke een keuze kunnen maken over sterren en sterrenkinderen; vraag over plaatsen van een vitrine met informatie over kamp Westerbork op het parkeerterrein; verbetering van de bewegwijzering, zodat de bezoeker op het voormalige kampterrein uitkomt, tevens aanvulling van informatie, zodat ook degenen die niets van de geschiedenis van het kamp af weten worden geïnformeerd.&nbsp;

Rosa van Emden-Engel