We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: M. Ras-Batavier Aan: Gerzon, fam.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1943-08-04 Onderwerp: Vraag of de fam. Gerzon nog in Westerbork is; Beppie in het ziekenhuis. De kaart kwam retour. Op 9 september werd het gezin Gerzon uit kamp Westerbork ontslagen, om vervolgens op 29 september weer terug te keren in het kamp (zie poststempels). Leopold Gerzon is medewerker bij de Joodse Raad.

Van: M. Ras-Batavier Aan: Gerzon, fam.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1943-08-04 Onderwerp: Vraag of de fam. Gerzon nog in Westerbork is; Beppie in het ziekenhuis. De kaart kwam retour. Op 9 september werd het gezin Gerzon uit kamp Westerbork ontslagen, om vervolgens op 29 september weer terug te keren in het kamp (zie poststempels). Leopold Gerzon is medewerker bij de Joodse Raad.

Briefkaart van M. Ras-Batavier aan de familie Gerzon in kamp Westerbork vanuit Amsterdam

Inventarislijst documentatiemateriaal + begeleidende brief Van: As, van, Dhr.

Inventarislijst documentatiemateriaal + begeleidende brief Van: As, van, Dhr.

Lijst met inventaris documentatiemateriaal kamp Westerbork

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Mady en Ali Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-04 Onderwerp: verbittering vanwege feit dat Edy (Emanuel) op transport is gesteld; ontvangen pakketten; deze brief is op illegale wijze verstuurd tegen betaling (1,25); vrijheden vanwege baantje in het kamp

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Mady en Ali Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-04 Onderwerp: verbittering vanwege feit dat Edy (Emanuel) op transport is gesteld; ontvangen pakketten; deze brief is op illegale wijze verstuurd tegen betaling (1,25); vrijheden vanwege baantje in het kamp

Brief van Morris Zomerplaag aan Mady en Ali vanuit kamp Westerbork

Bekendmaking&nbsp; Datum: 1943 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Post dat uit kampen in ‘Duitsland’ is aangekomen.

Bekendmaking&nbsp; Datum: 1943 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Post dat uit kampen in ‘Duitsland’ is aangekomen.

Bekendmaking over aanmelden voor aangekomen post uit kampen in 'Duitsland'

Van: Kruijer, Izak Aan: Calligaro, A. Plaats: Moerdijk, kamp Datum: 1943-05-16 Onderwerp: omstandigheden in kamp Vught en Moerdijk (bruggen) Blz.: 2

Van: Kruijer, Izak Aan: Calligaro, A. Plaats: Moerdijk, kamp Datum: 1943-05-16 Onderwerp: omstandigheden in kamp Vught en Moerdijk (bruggen) Blz.: 2

Brief van Izak Kruijer aan A. Calligaro vanuit kamp Moerdijk

Van: Slösser-Jacobs, J.&nbsp; Aan: Looman, N.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-08-06&nbsp; Onderwerp: dagelijkse gang van zaken. De schrijfster is ondertussen gewend geraakt aan het kampleven (contact met vele kennissen). Na (Naatjen) heeft ondertussen werk gekregen en Roza ligt in het ziekenhuis, barak 81. Ze heeft wol gekregen om babykleertjes te breien.

Van: Slösser-Jacobs, J.&nbsp; Aan: Looman, N.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-08-06&nbsp; Onderwerp: dagelijkse gang van zaken. De schrijfster is ondertussen gewend geraakt aan het kampleven (contact met vele kennissen). Na (Naatjen) heeft ondertussen werk gekregen en Roza ligt in het ziekenhuis, barak 81. Ze heeft wol gekregen om babykleertjes te breien.

Briefkaart van J. Slösser-Jacobs aan N. Looman vanuit kamp Westerbork

Van: Kruijer, I. Aan: Fam. A. Calligaro Plaats: Vught, kamp Datum: 1943-05-23 Onderwerp: omstandigheden, vraag om pakketten Bijz.: Op briefpapier kamp Vught

Van: Kruijer, I. Aan: Fam. A. Calligaro Plaats: Vught, kamp Datum: 1943-05-23 Onderwerp: omstandigheden, vraag om pakketten Bijz.: Op briefpapier kamp Vught

Brief van I. Kruijer aan A. Calligaro vanuit kamp Vught

Van: Kruijer, I. Aan: Fam. A. Calligaro Plaats: Vught, kamp Datum: 1943-03-24 Onderwerp: omstandigheden, vraag om pakketten Bijz.: op briefpapier kamp Vught

Van: Kruijer, I. Aan: Fam. A. Calligaro Plaats: Vught, kamp Datum: 1943-03-24 Onderwerp: omstandigheden, vraag om pakketten Bijz.: op briefpapier kamp Vught

Van: Kruijer, J. Aan: Fam. A. Calligaro Plaats: Vught, kamp Datum: 1943-03-05 Onderwerp: omstandigheden Bijz.: op briefpapier kamp Vught

Van: Kruijer, J. Aan: Fam. A. Calligaro Plaats: Vught, kamp Datum: 1943-03-05 Onderwerp: omstandigheden Bijz.: op briefpapier kamp Vught

Van: Slösser, Naatjen Aan: Looman, Fam.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-08-05&nbsp; Onderwerp: dagelijkse gang van zaken, verslag van aankomst in kamp en vraag om goederen. Onderweg naar het kamp oponthoud door een lekke band. Via Wijhe en Meppel naar kamp Westerbork. Ze troffen daar Ali aan met wie ze in dezelfde barak slapen, barak 85. Zus Roza is direct in de ziekenhuisbarak 81 terecht gekomen. Ze maakt alvast babykleertjes. Elke avond gaan ze bij haar op bezoek. Naatjen heeft werk en is ondertussen gewend aan de leefomstandigheden in het kamp. Er zijn vele bekenden uit Doetinchem en zakenrelaties in het kamp. Haar ouders zijn nu bij haar. Vader zijn werkdienst zit erop. Hij heeft met moeder op de heide geslapen. Naatje had dat zondag gedaan genietend van de zon.

Van: Slösser, Naatjen Aan: Looman, Fam.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-08-05&nbsp; Onderwerp: dagelijkse gang van zaken, verslag van aankomst in kamp en vraag om goederen. Onderweg naar het kamp oponthoud door een lekke band. Via Wijhe en Meppel naar kamp Westerbork. Ze troffen daar Ali aan met wie ze in dezelfde barak slapen, barak 85. Zus Roza is direct in de ziekenhuisbarak 81 terecht gekomen. Ze maakt alvast babykleertjes. Elke avond gaan ze bij haar op bezoek. Naatjen heeft werk en is ondertussen gewend aan de leefomstandigheden in het kamp. Er zijn vele bekenden uit Doetinchem en zakenrelaties in het kamp. Haar ouders zijn nu bij haar. Vader zijn werkdienst zit erop. Hij heeft met moeder op de heide geslapen. Naatje had dat zondag gedaan genietend van de zon.

Brief van Naatjen Slösser aan fam. Looman vanuit kamp Westerbork

Krantenartikel Datum:1944-01-19&nbsp; Artikel met betrekking tot smokkelarij van voedsel en kippen naar kamp Westerbork. De marechaussee te Assen heeft een uitgebreide handel in levensmiddelen ontdekt, welke het Kamp Westerbork werden binnengesmokkeld.

Krantenartikel Datum:1944-01-19&nbsp; Artikel met betrekking tot smokkelarij van voedsel en kippen naar kamp Westerbork. De marechaussee te Assen heeft een uitgebreide handel in levensmiddelen ontdekt, welke het Kamp Westerbork werden binnengesmokkeld.

Krantenknipsel over smokkel van levensmiddelen vanuit assen naar kamp Westerbork

Van: Kruijer, Izak Aan: Fam. A. Calligaro (zwager en zus) Plaats: Vught, kamp Datum: 1943-06-20 Onderwerp: omstandigheden, vraag om pakketten Bijz.: Op briefpapier kamp Vught

Van: Kruijer, Izak Aan: Fam. A. Calligaro (zwager en zus) Plaats: Vught, kamp Datum: 1943-06-20 Onderwerp: omstandigheden, vraag om pakketten Bijz.: Op briefpapier kamp Vught

Brief van Izak Kruijer aan A. Calligaro vanuit kamp Vught

Van: Cardozo, I, P.&nbsp; Aan:&nbsp;vader en moeder Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-02-06&nbsp; Onderwerp: situatie in kamp en vraag om levensmiddelen, schoeisel en kleding. Hij werkt aan leidingen in de wasserij. Van de week zullen ze proefdraaien (met stoom). Bekenden in het kamp, de vader van Dick (Arthur Salomon Koopman) en familieleden (onder andere tante Jet) zijn uit kamp Vught in zijn barak (barak 60) ondergebracht.

Van: Cardozo, I, P.&nbsp; Aan:&nbsp;vader en moeder Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-02-06&nbsp; Onderwerp: situatie in kamp en vraag om levensmiddelen, schoeisel en kleding. Hij werkt aan leidingen in de wasserij. Van de week zullen ze proefdraaien (met stoom). Bekenden in het kamp, de vader van Dick (Arthur Salomon Koopman) en familieleden (onder andere tante Jet) zijn uit kamp Vught in zijn barak (barak 60) ondergebracht.

Brief van Isaac Philip Cardozo aan zijn ouders vanuit kamp Westerbork

Van: Kruijer, I. Aan: Fam. A. Calligaro Plaats: Vught, kamp Datum: 1943-05-09 Onderwerp: omstandigheden, bedankje voor pakketten, sturen van kleding&nbsp; Bijz.: op briefpapier kamp Vught

Van: Kruijer, I. Aan: Fam. A. Calligaro Plaats: Vught, kamp Datum: 1943-05-09 Onderwerp: omstandigheden, bedankje voor pakketten, sturen van kleding&nbsp; Bijz.: op briefpapier kamp Vught

Enveloppe vanuit Kamp Westerbork verstuurd Afzender: Lea Levie-Elte Barak 64 Westerbork

Enveloppe vanuit Kamp Westerbork verstuurd Afzender: Lea Levie-Elte Barak 64 Westerbork

Enveloppe behorende bij een brief geschreven vanuit kamp Westerbork

Bewijs van vrijlating Van: Meents, Levie&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-06-04&nbsp;

Bewijs van vrijlating Van: Meents, Levie&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-06-04&nbsp;

van Levie Meents dat hij uit kamp Westerbork wordt vrijgelaten

Van: Levie, Joseph Aan: Beste Benny&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-1944 Onderwerp: omstandigheden; vraag om toesturen van geld.

Van: Levie, Joseph Aan: Beste Benny&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-1944 Onderwerp: omstandigheden; vraag om toesturen van geld.

Brief van Jospeph Levie aan Benny Lackrooy vanuit kamp Westerbork

Van: Turksma-Cohen, Saar&nbsp; Aan: Lieve Mientje en Bennie&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum:&nbsp;1943 Onderwerp: omstandigheden (ze voelt zich niet goed), koude; pakketten; Joodsche Raad; werken (nachtdienst); transporten, verjaardag van Davidje. + bijbehorende enveloppe (5491-103-1)

Van: Turksma-Cohen, Saar&nbsp; Aan: Lieve Mientje en Bennie&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum:&nbsp;1943 Onderwerp: omstandigheden (ze voelt zich niet goed), koude; pakketten; Joodsche Raad; werken (nachtdienst); transporten, verjaardag van Davidje. + bijbehorende enveloppe (5491-103-1)

Brief van Saar Turksma-Cohen aan het echtpaar Lackrooy vanuit kamp Westerbork

Van: van Es-van der Rhoer, Martha Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-09-05 Onderwerp: Ausweiskarte, Stammliste, Schreibstube&nbsp;

Van: van Es-van der Rhoer, Martha Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-09-05 Onderwerp: Ausweiskarte, Stammliste, Schreibstube&nbsp;

Ausweiskarte van Martha van Es-van der Rhoer in kamp Westerbork

Van: van Es-van der Rhoer, Martha Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07-12 Onderwerp; Arbeitskarte, Schreibstube.

Van: van Es-van der Rhoer, Martha Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07-12 Onderwerp; Arbeitskarte, Schreibstube.

Judith Rodrigues-Ancona