In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Khan, Levie Aan: Knuppel, familie Datum: 1942-10 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Ontvangst van pakketjes en behoefte &nbsp;er aan hebben. In het geval ze er niet meer zijn, dan de pakketjes doorsturen aan de zwager van Levie, anders pikt de Joodse Raad het in. De brieven worden ieder keer in tweevoud geschreven. Ze zijn ook nog met iets bezig (vrijstelling?). De officiële stukken zijn bij de Joodse Raad in behandeling. De geschreven brieven worden het kamp uit gesmokkeld. Vele mensen vertrekken, waaronder veel bekenden. Het pakket eventueel sturen naar D. Goudsmit, barak 56, zaal I.

Van: Khan, Levie Aan: Knuppel, familie Datum: 1942-10 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Ontvangst van pakketjes en behoefte &nbsp;er aan hebben. In het geval ze er niet meer zijn, dan de pakketjes doorsturen aan de zwager van Levie, anders pikt de Joodse Raad het in. De brieven worden ieder keer in tweevoud geschreven. Ze zijn ook nog met iets bezig (vrijstelling?). De officiële stukken zijn bij de Joodse Raad in behandeling. De geschreven brieven worden het kamp uit gesmokkeld. Vele mensen vertrekken, waaronder veel bekenden. Het pakket eventueel sturen naar D. Goudsmit, barak 56, zaal I.

Brief van Levie Kahn aan de familie Knuppel vanuit kamp Westerbork

Van: Jack Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-12 Onderwerp: vader in ziekenhuis; Dr. Heijmans van Amstel is de begeleidende arts; stappen voor Barneveld zijn genomen; Portugese afstamming schiet niet op; Calmeyer is niet bereikbaar; niet teveel pakjes achter elkaar opsturen, omdat in het begin slechts 3 van de tien toegestuurde pakketjes werden bevestigd; bezig met verschillende instanties…

Van: Jack Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-12 Onderwerp: vader in ziekenhuis; Dr. Heijmans van Amstel is de begeleidende arts; stappen voor Barneveld zijn genomen; Portugese afstamming schiet niet op; Calmeyer is niet bereikbaar; niet teveel pakjes achter elkaar opsturen, omdat in het begin slechts 3 van de tien toegestuurde pakketjes werden bevestigd; bezig met verschillende instanties…

Brief van Jack aan Cor en Piet vanuit Amsterdam

Herdenkingen kamp Westerbork

Herdenkingen Vervolging Sinti en Roma kamp Westerbork

Foto is gemaakt door Breslauer, Werner, Rudolf&nbsp; Interieur van de woning van de kampcommandant A.K. Gemmeker.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944 Onderwerp: slaapkamer van de kampcommandant met balkon, achterzijde van het huis.

Foto is gemaakt door Breslauer, Werner, Rudolf&nbsp; Interieur van de woning van de kampcommandant A.K. Gemmeker.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944 Onderwerp: slaapkamer van de kampcommandant met balkon, achterzijde van het huis.

Foto van de slaapkamer van kampcommandant Gemmeker

Callmeyer vrijstelling kamp Westerbork

Afstammingsonderzoek

Impfkarte (Inentingskaart) Van: Polak, Henriette Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945

Impfkarte (Inentingskaart) Van: Polak, Henriette Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945

Inentingskaart van Henriëtte Polak in Theresienstadt

Van: tante Mien, moeder Aan: Hanneke Plaats: Amstelveen Datum: 1944 Onderwerp: pakketje aan het inpakken (beschrijving van de inhoud), het is zondag; pakketjes ontvangen?; pakketje verloren gegaan; graag ontvangst bevestiging; Hanneke houdt van de boeken van Karl May; moeder zoekt schoen, veiligheidsspelden en een rugzak voor Hanneke.

Van: tante Mien, moeder Aan: Hanneke Plaats: Amstelveen Datum: 1944 Onderwerp: pakketje aan het inpakken (beschrijving van de inhoud), het is zondag; pakketjes ontvangen?; pakketje verloren gegaan; graag ontvangst bevestiging; Hanneke houdt van de boeken van Karl May; moeder zoekt schoen, veiligheidsspelden en een rugzak voor Hanneke.

Brief van moeder aan Hanneke

Portretfoto van Gemmeker, A.K.&nbsp; Betreft een politiefoto van de Gemeentepolitie Assen.&nbsp; Plaats: Assen Datum: 1945&nbsp;

Portretfoto van Gemmeker, A.K.&nbsp; Betreft een politiefoto van de Gemeentepolitie Assen.&nbsp; Plaats: Assen Datum: 1945&nbsp;

Foto van A.K. Gemmeker

Van: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-20 Onderwerp: haardracht gedetineerden. Zware gevallen in de strafbarakken 65-67, een baan in het midden geschoren van voor naar achteren. Vrouwen dragen de Polka-dracht boven het oor.

Van: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-20 Onderwerp: haardracht gedetineerden. Zware gevallen in de strafbarakken 65-67, een baan in het midden geschoren van voor naar achteren. Vrouwen dragen de Polka-dracht boven het oor.

Order van J.G. Buijvoets in Interneringskamp Westerbork over haardracht

Van: Kahn, Levie&nbsp; Aan: Knuppel, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10 Onderwerp: verzoek om pakketjes. 'Mochten wij onverhoopt weg zijn, eventueel te zenden aan mijn zwager D. Goudsmit, barak 56, Zaal I, no 46…

Van: Kahn, Levie&nbsp; Aan: Knuppel, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10 Onderwerp: verzoek om pakketjes. 'Mochten wij onverhoopt weg zijn, eventueel te zenden aan mijn zwager D. Goudsmit, barak 56, Zaal I, no 46…

Specifieke razzia's in Nederland

Landelijke razzia op Nederlandse Sinti en Roma

Dagboek van Aad Van As Westerbork, kamp Datum: 1942-1944

Dagboek van Aad Van As Westerbork, kamp Datum: 1942-1944

Dagboek van Aad van As

Personen