In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Goldsteen, A. Aan: Goldsteen-Hoen, T.J. Datum: 1944-05-14 Plaats: Westerbork, kamp, barak 67 Onderwerp: pakje compleet ontvangen, ook de foto's, brieven en bagage. Hij vraagt verder om allerlei dingen, waaronder een kookplaat 220 volt in een passende blikken doos met een verlengsnoer. De aanvraag van Alfred is ingediend en staat gunstig (gemengd-gehuwd). De papieren zijn er ook. Alfred slaapt op bed 3-hoog. Zijn werk wordt gewaardeerd.&nbsp;

Van: Goldsteen, A. Aan: Goldsteen-Hoen, T.J. Datum: 1944-05-14 Plaats: Westerbork, kamp, barak 67 Onderwerp: pakje compleet ontvangen, ook de foto's, brieven en bagage. Hij vraagt verder om allerlei dingen, waaronder een kookplaat 220 volt in een passende blikken doos met een verlengsnoer. De aanvraag van Alfred is ingediend en staat gunstig (gemengd-gehuwd). De papieren zijn er ook. Alfred slaapt op bed 3-hoog. Zijn werk wordt gewaardeerd.&nbsp;

Brief van A. Goldsteen aan T.J. Goldsteen-Hoen vanuit kamp Westerbork

Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Wetenschappelijk onderzoek Herinneringskamp Westerbork

iC-ACCESS

Westerborkleerstoel

Archeologische onderzoeken kamp Westerbork

Brief Van: Kwieser, Henri Aan: Jong, de, Henk en Jong-Cohen, de, Stella Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-08 Onderwerp: Henri schrijft dat pakjes voortaan niet meer dan 2 kilo mogen&nbsp;wegen en alleen door Joden gestuurd mogen worden. Bovendien mogen na 16 december alleen pakjes met een zegel ontvangen worden die hij mee zal sturen. Hij vindt het jammer dat Stella geen broek of vest voor Mary kan missen. Mary heeft voor Hetty koekjes gebakken, zodat ze tenminste iets voor Sint-Nicolaas heeft gekregen. Henri vraagt tot slot om zoetstof en aspirine.

Brief Van: Kwieser, Henri Aan: Jong, de, Henk en Jong-Cohen, de, Stella Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-08 Onderwerp: Henri schrijft dat pakjes voortaan niet meer dan 2 kilo mogen&nbsp;wegen en alleen door Joden gestuurd mogen worden. Bovendien mogen na 16 december alleen pakjes met een zegel ontvangen worden die hij mee zal sturen. Hij vindt het jammer dat Stella geen broek of vest voor Mary kan missen. Mary heeft voor Hetty koekjes gebakken, zodat ze tenminste iets voor Sint-Nicolaas heeft gekregen. Henri vraagt tot slot om zoetstof en aspirine.

Brief van Henri Kwieser aan het echtpaar de Jong-Cohen vanuit kamp Westerbork

Van: Bevollmachtige Aan: Hoofd Rijksrecherchecentrale Plaats: Datum: 1942-07-21 Onderwerp: Overname van het Vreemdelingenkamp te Westerbork; Veranderingen betreffende de Marechaussee.

Van: Bevollmachtige Aan: Hoofd Rijksrecherchecentrale Plaats: Datum: 1942-07-21 Onderwerp: Overname van het Vreemdelingenkamp te Westerbork; Veranderingen betreffende de Marechaussee.

Brief van de bevolmachtigde aan het hoofd van de Rijksrecherchecentrale

Van: Heijmans-de Lange, Joela Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-02-08 Onderwerp: barakkendienst in barak 12

Van: Heijmans-de Lange, Joela Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-02-08 Onderwerp: barakkendienst in barak 12

Arbeidskarte/kaart van Joela Heijmans-de lange in kamp Westerbork

Linnen armband, kleur donkerblauw met opschrift: Ordonnanz, dienstbereich 2 Nummer 55 Met stempel Lager Westerbork.

Linnen armband, kleur donkerblauw met opschrift: Ordonnanz, dienstbereich 2 Nummer 55 Met stempel Lager Westerbork.

Armband Ordonnanz Dienstbereich 2

Felicitatie&nbsp;voor Susanna de Haan en Jacob Noach. Getekend door: Margules, H.&nbsp; Plaats: Kamp Westerbork Datum: 1944-07. De kaart is getekend naar aanleiding van hun huwelijk op 19-7-1944.

Felicitatie&nbsp;voor Susanna de Haan en Jacob Noach. Getekend door: Margules, H.&nbsp; Plaats: Kamp Westerbork Datum: 1944-07. De kaart is getekend naar aanleiding van hun huwelijk op 19-7-1944.

Felicitatietekening voor Susanna de Haan en Jacob Noch getekend door Hans Margules

Rapportenboekje Openbaar Lager- en Uitgebreid Lager Onderwijs te Wijhe Rapportenboekje van Hertha Aussen Schooljaren: 1932-1933 klas 1; 1933-1934 klas 2; 1934 klas 3; 1935 klas 4; 1936 klas 5; 1937 klas 6; 1938 ULO 1; 1939-1940 ULO 2

Rapportenboekje Openbaar Lager- en Uitgebreid Lager Onderwijs te Wijhe Rapportenboekje van Hertha Aussen Schooljaren: 1932-1933 klas 1; 1933-1934 klas 2; 1934 klas 3; 1935 klas 4; 1936 klas 5; 1937 klas 6; 1938 ULO 1; 1939-1940 ULO 2

Felicitatietekening voor Susanna de Haan en Jacob Noch getekend door Hans Margules

Personen

Ook in de collectie