In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Polak, L. (tante van Jopie) Aan: Jopie (Kortoef) Datum: 1943-09-16 Plaats: Amsterdam Onderwerp: Ik vind het erg dat je Pa en Ma misgelopen hebt. Ze waren net drie dagen weg toen jij kwam. (Jopie kwam op 12 september 1943 vanuit kamp Vught in kamp Westerbork terecht. Zijn ouders waren op de 7de doorgestuurd naar Auschwitz. Jopie zou de 14de volgen) Een troost is dat je naar dezelfde plaats gaat als zij. Misschien spreek je ze daar…Probeer je in de trein een brief aan iemand mee te geven, dat hebben Pa en Ma ook gedaan. Als je niet doorgestuurd wordt, zend dan dinsdagmorgen meteen een telegram als het mag aan Liese Polak, p.a de Groot…. (De brief is waarschijnlijk retour gekomen, omdat Jopie al was doorgestuurd.)

Van: Polak, L. (tante van Jopie) Aan: Jopie (Kortoef) Datum: 1943-09-16 Plaats: Amsterdam Onderwerp: Ik vind het erg dat je Pa en Ma misgelopen hebt. Ze waren net drie dagen weg toen jij kwam. (Jopie kwam op 12 september 1943 vanuit kamp Vught in kamp Westerbork terecht. Zijn ouders waren op de 7de doorgestuurd naar Auschwitz. Jopie zou de 14de volgen) Een troost is dat je naar dezelfde plaats gaat als zij. Misschien spreek je ze daar…Probeer je in de trein een brief aan iemand mee te geven, dat hebben Pa en Ma ook gedaan. Als je niet doorgestuurd wordt, zend dan dinsdagmorgen meteen een telegram als het mag aan Liese Polak, p.a de Groot…. (De brief is waarschijnlijk retour gekomen, omdat Jopie al was doorgestuurd.)

Brief van L. Polak aan Jopie in kamp Westerbork vanuit Amsterdam

Dienstbereiche

Dienstbereich Verwaltung

Vertrek van een deportatietrein Kampgevangenen op weg naar de deportatietrein. Bij het transport betrokken personen staan op de foto afgebeeld. Still uit Westerbork-film Kamp Westerbork, 1944-05-19 Joodse man met Davidster op voorgrond.

Vertrek van een deportatietrein Kampgevangenen op weg naar de deportatietrein. Bij het transport betrokken personen staan op de foto afgebeeld. Still uit Westerbork-film Kamp Westerbork, 1944-05-19 Joodse man met Davidster op voorgrond.

Vertrek van een deportatietrein

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 35

Onderwerp: instructies wat naar kamp Westerbork mag worden meegenomen aan bagage; wat aan &nbsp;te bevelen is om mee te nemen. Daarnaast telefoon, post en geldverkeer in het kamp; mogelijkheden voor het krijgen van bezoek; transport van en naar Hooghalen, vanuit elders of vanuit het kamp.

Onderwerp: instructies wat naar kamp Westerbork mag worden meegenomen aan bagage; wat aan &nbsp;te bevelen is om mee te nemen. Daarnaast telefoon, post en geldverkeer in het kamp; mogelijkheden voor het krijgen van bezoek; transport van en naar Hooghalen, vanuit elders of vanuit het kamp.

Instructies voor personen die naar kamp Westerbork zullen vertrekken

Cabaret.&nbsp; Cabaret (Humor und Melodie) Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9 Datum: 1943-09&nbsp; Twee toneelspelers, een man en een vrouw op toneel. Als decor geschilderd een barak met het nummer 83.&nbsp; Tekst: 'V' und 'OD'. (Fürsorge en Ordedienst)

Cabaret.&nbsp; Cabaret (Humor und Melodie) Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9 Datum: 1943-09&nbsp; Twee toneelspelers, een man en een vrouw op toneel. Als decor geschilderd een barak met het nummer 83.&nbsp; Tekst: 'V' und 'OD'. (Fürsorge en Ordedienst)

'V' und 'OD', een scene uit de revue Humor und Melodie

Cabaret&nbsp; Cabaret (Humor und Melodie) Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9 Datum: 1943-09 Toneelspeler met opiumpijp, half liggend op een bank binnen een Oosters decor.&nbsp; Tekst: 'In der opiumhohle!'

Cabaret&nbsp; Cabaret (Humor und Melodie) Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9 Datum: 1943-09 Toneelspeler met opiumpijp, half liggend op een bank binnen een Oosters decor.&nbsp; Tekst: 'In der opiumhohle!'

'In der Opiumhohle', een scene uit de revue 'Humor und Melodie'

Cabaret.&nbsp; cabaret (Humor und Melodie) Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9&nbsp; Datum: 1943-09&nbsp; Toneelspelers op toneel.&nbsp; Tekst: Appell !!!!&nbsp; Voorste rij: zesde van links Beatrice Lissauer; man centraal Max Erhlich; gezicht achter Ehrlich is Catharina Frank; dikke man op de voorste rij, derde van rechts is Kurt Gerron (Gerson); naast Kurt staat Günter Witepski. &nbsp;

Cabaret.&nbsp; cabaret (Humor und Melodie) Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9&nbsp; Datum: 1943-09&nbsp; Toneelspelers op toneel.&nbsp; Tekst: Appell !!!!&nbsp; Voorste rij: zesde van links Beatrice Lissauer; man centraal Max Erhlich; gezicht achter Ehrlich is Catharina Frank; dikke man op de voorste rij, derde van rechts is Kurt Gerron (Gerson); naast Kurt staat Günter Witepski. &nbsp;

FritzMoses

Fritz
Moses