In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 82

Smalspoor.&nbsp; Aantal mannen aan het werk bij een smalspoor in de buurt van het Joodse werkkamp Mantinge, 1942.&nbsp; Op de achterste rij, tweede van rechts: Daniel Egger, geboren 1923-06-23.

Smalspoor.&nbsp; Aantal mannen aan het werk bij een smalspoor in de buurt van het Joodse werkkamp Mantinge, 1942.&nbsp; Op de achterste rij, tweede van rechts: Daniel Egger, geboren 1923-06-23.

Dwangarbeiders aan het werk bij een stuk smalspoor in de buurt van Joods werkkamp Mantinge

Barak 100

Centrale Keuken

Barak 88

Garages kamp Westerbork

Barak 89

Barak 90

Wasserij kamp Westerbork

Barak 91

Opslagplaatsen kamp Westerbork

Barak 92

Industriebarakken kamp Westerbork

Werkplaatsen kamp Westerbork

Barak 83

Barak 84

Fürsorge

Barak 85

Paardenstal kamp Westerbork

Barak 86

Zusterhuis kamp Westerbork

Barak 87

Kindertehuis kamp Westerbork

Barak 77

Aardappelkelder

Barak 78

Bakkerij kamp Westerbork

Barak 79

Buitencommando's kamp Westerbork

Barak 80

Antragstelle

Barak 81

Gevangenis kamp Westerbork

Kleiderkammer kamp Westerbork

Barak 73

Barak 74

Vrijgezellenbarakken kamp Westerbork

Barak 75

Personeelsbarakken kamp Westerbork

Barak 76

Aardappelkeuken kamp Westerbork

Barak 66

Centraal Distributiekantoor kamp Westerbork

Barak 67

LaWa

Barak 68

LaKa

Barak 69

Toko kamp Westerbork

Barak 70

Kantine kamp Westerbork

Barak 71

Ziekenhuiskeuken kamp Westerbork

Barak 72

Grote woonbarakken kamp Westerbork

Familiebarakken kamp Westerbork

Barak 63

Kampboerderij

Barak 65

Kappersafdeling kamp Westerbork

Barak 55

Barak 56

Barak 57

Barak 58

Barak 59

Barak 60

Barak 61

Barak 62

Barak 53

Barak 54

Barak 52

Barak 11

Barak 12

Barak 3

Doorgangskamp Westerbork

Barak 4

Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Barak 5

Bewarings- en Verblijfskamp Westerbork

Barak 6

Militair Kamp Westerbork

Barak 7

Barak 8

Woonoord Schattenberg

Barak 9

Barak 10

Schietbanen kamp Westerbork

Barak 2

NSB-begraafplaats

Fransche barakken kamp Westerbork

Speelplaatsen kamp Westerbork

Appèlplaats kamp Westerbork

Broeikas kamp Westerbork

SD-bunker

Waterzuivering kamp Westerbork

Dienstwoningen kamp Westerbork

Transportbarakken kamp Westerbork

Barak 103

Barak 104

Vrouwenbarakken kamp Westerbork

Ziekenhuisbarakken

Tandarts

Diëtiek

Orthopedische instrumentenmakerij

Pedicure

Apotheek

Medisch laboratorium

Polikiniek

Kinderafdeling

Enveloppe Behorend bij brief met Inv.nr.: 10036-07

Enveloppe Behorend bij brief met Inv.nr.: 10036-07

Enveloppe behorend bij de brief van Martha Bertenthal vanuit Amsterdam

Van: Querido, Abraham Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12-13 Onderwerp: identiteitskaart; strafgeval; arts (drs.); barak 6. Het gaat om de helft van een Ausweiskarte.

Van: Querido, Abraham Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12-13 Onderwerp: identiteitskaart; strafgeval; arts (drs.); barak 6. Het gaat om de helft van een Ausweiskarte.

Ausweiskarte van Abraham Querido in kamp Westerbork

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 10, 1945-04-27

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 10, 1945-04-27

Kampkrant

Het personeel van het kamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Bureau Medische Dienst.&nbsp; Links Mej. Vaanholt, achter bureau Dhr. Mulder en drie gedetineerden.

Het personeel van het kamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Bureau Medische Dienst.&nbsp; Links Mej. Vaanholt, achter bureau Dhr. Mulder en drie gedetineerden.

Foto van personeel van het Bureau Medische Dienst in Interneringskamp Westerbork

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-08-25 Onderwerp: verschillende spullen van Stella meegenomen door een collega van Werner. Ze liggen in de Vechtstraat; over Werner en Stella en hoop voor de toekomst.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-08-25 Onderwerp: verschillende spullen van Stella meegenomen door een collega van Werner. Ze liggen in de Vechtstraat; over Werner en Stella en hoop voor de toekomst.

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit kamp Westerbork

Van: vakantieoord Morgenrood Aan:&nbsp;Mouw, Saar Plaats: Oisterwijk Datum:&nbsp;1939-12-19 Onderwerp: er is geen plaats voor haar vriend Wieger Wijbenga. Het vakantieoord zit vol.

Van: vakantieoord Morgenrood Aan:&nbsp;Mouw, Saar Plaats: Oisterwijk Datum:&nbsp;1939-12-19 Onderwerp: er is geen plaats voor haar vriend Wieger Wijbenga. Het vakantieoord zit vol.

Brief van Vakantie-oord Morgenrood aan Saar Mouw

Van: de Burgerlijke Stand Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1950-06-27 Onderwerp: overlijden van Duifje Mulder Canter.

Van: de Burgerlijke Stand Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1950-06-27 Onderwerp: overlijden van Duifje Mulder Canter.

Uittreksel uit de Burgerlijke Stand van Den Haag betreffende het overlijden van Duifje Mulder Canter

Tekening, portret (Levy Coster?) &nbsp;

Tekening, portret van Levy Coster

Van: het Departement van Binnenlandse Zaken Aan: Cohen-Haaff, H.C. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-1943 Onderwerp: op de enveloppe onder andere een aantekening: Expositur met een tweetal getallen

Van: het Departement van Binnenlandse Zaken Aan: Cohen-Haaff, H.C. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-1943 Onderwerp: op de enveloppe onder andere een aantekening: Expositur met een tweetal getallen

Enveloppe van het Departement van Binnenlandse Zaken aan H.C. Cohen-Haaff

Van: Marcus, Marcus Aan: zijn familie Plaats: De Fledders, Joods werkkamp Datum: 1942-07-21 Onderwerp: aardig dicht bij de stad (Groningen); hoeven niet heel hard te werken; grond omspitten enz.; om 5 uur opstaan en om 7 uur aan het werk tot 16.30; 's middags een half uur rust; &nbsp;het eten is net genoeg om in leven te blijven; ze zijn met 120 mannen verdeeld in kamers met 30 mannen; een hoop lol, een manier om de honger te stillen; er is een ongeluk gebeurd, een jongen heeft zijn voet verbrijzeld tussen twee lorries in; Pa heeft de hele week nog niet gewerkt; smokkelen van voedsel waar dringend behoefte aan is; routeschets met plattegrond…

Van: Marcus, Marcus Aan: zijn familie Plaats: De Fledders, Joods werkkamp Datum: 1942-07-21 Onderwerp: aardig dicht bij de stad (Groningen); hoeven niet heel hard te werken; grond omspitten enz.; om 5 uur opstaan en om 7 uur aan het werk tot 16.30; 's middags een half uur rust; &nbsp;het eten is net genoeg om in leven te blijven; ze zijn met 120 mannen verdeeld in kamers met 30 mannen; een hoop lol, een manier om de honger te stillen; er is een ongeluk gebeurd, een jongen heeft zijn voet verbrijzeld tussen twee lorries in; Pa heeft de hele week nog niet gewerkt; smokkelen van voedsel waar dringend behoefte aan is; routeschets met plattegrond…

Brief van Marcus Marcus aan zijn familie vanuit het Joodse werkkamp De Fledders

Brief van Marcus Marcus aan zijn familie vanuit het Joodse werkkamp De Fledders

Personen