In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Transporten buiten kamp Westerbork

Uitwisselingstransporten vanuit Theresienstadt

Transporten vanuit kamp Vught naar het buitenland

Uitwisselingstransporten vanuit Bergen-Belsen

Het Verloren Transport

Transporten vanuit kamp Amersfoort naar het buitenland

Transporten vanuit Kazerne Dossin

Van: Gewestelijk Arbeidsbureau&nbsp; Aan: Barend-Ankringa, L., Mevr. Betreft toestemming voor tijdelijk verlof (bevalling van zijn vrouw) van maximaal 12 dagen voor haar echtgenoot Barend, Leonard, die op dat moment werkzaam is in het werkkamp Orvelte.&nbsp; Datum: 1942-02-26

Van: Gewestelijk Arbeidsbureau&nbsp; Aan: Barend-Ankringa, L., Mevr. Betreft toestemming voor tijdelijk verlof (bevalling van zijn vrouw) van maximaal 12 dagen voor haar echtgenoot Barend, Leonard, die op dat moment werkzaam is in het werkkamp Orvelte.&nbsp; Datum: 1942-02-26

Brief van het Gewestelijk Arbeidsbureau aan L. Barend-Ankringa

Van: Stranders-Hartog, Rosette, de Geboren: 1912-04-13 Datum: ? Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: sigaretten ontvangen en graag de groeten overbrengen. Er is behoefte aan appels en eieren en beschuit…

Van: Stranders-Hartog, Rosette, de Geboren: 1912-04-13 Datum: ? Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: sigaretten ontvangen en graag de groeten overbrengen. Er is behoefte aan appels en eieren en beschuit…

Brief van Rosette Stranders-Hartog aan bekenden vanuit kamp Westerbork

Van: Meta (Loeb-Spiegel, Meta), L. (Loeb, Leo) Aan:&nbsp;Lieve beste vrienden, allen, geliefden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07-19 Onderwerp:&nbsp;Meta schrijft over een verjaardag van een goede bekende die ze gisteren heeft gevierd. Ondanks ziekte kon Leo er ook bij zijn. Door de koorts moest zijn operatie uitgesteld worden. Meta denkt dat hij vrijdag geopereerd kan worden. Leo heeft een open wond en kan dus nog niet te lang rondlopen. Meta hoopt gauw weer bij haar dierbaren te zijn. Leo sluit de brief af. Hij hoopt dat de ingreep slaagt want hij heeft er schoon genoeg van. Hij denkt de komende brieven niet mee te kunnen schrijven.&nbsp;

Van: Meta (Loeb-Spiegel, Meta), L. (Loeb, Leo) Aan:&nbsp;Lieve beste vrienden, allen, geliefden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07-19 Onderwerp:&nbsp;Meta schrijft over een verjaardag van een goede bekende die ze gisteren heeft gevierd. Ondanks ziekte kon Leo er ook bij zijn. Door de koorts moest zijn operatie uitgesteld worden. Meta denkt dat hij vrijdag geopereerd kan worden. Leo heeft een open wond en kan dus nog niet te lang rondlopen. Meta hoopt gauw weer bij haar dierbaren te zijn. Leo sluit de brief af. Hij hoopt dat de ingreep slaagt want hij heeft er schoon genoeg van. Hij denkt de komende brieven niet mee te kunnen schrijven.&nbsp;

Brief van Meta Loeb-Spiegel en Leo Loeb aan lieve beste vrienden vanuit kamp Westerbork

Etui voor het opbergen van het persoonsbewijs Grijs etui zonder opdruk

Etui voor het opbergen van het persoonsbewijs Grijs etui zonder opdruk

Etui voor het opbergen van een persoonsbewijs

Kampgeld Theresienstadt 10 Kronen Datum: 1944-1945

Kampgeld Theresienstadt 10 Kronen Datum: 1944-1945

Kampgeld Theresienstadt ter waarde van 10 kronen

Van: Dentz, H. S. Aan: Levit, M (broer Dresden-Levit) Plaats: Amsterdam Datum: 1943-04-10 Onderwerp: ontving schrijven van de Joodse Raad; telefonisch verzoek vanuit kamp Westerbork documenten en inlichtingen te verzenden in verband met afstamming van Judicje Levit; verzonden reeds een request naar kamp Westerbork; vaststellen Arische afstamming Judicje, hier voor is een maand nodig…

Van: Dentz, H. S. Aan: Levit, M (broer Dresden-Levit) Plaats: Amsterdam Datum: 1943-04-10 Onderwerp: ontving schrijven van de Joodse Raad; telefonisch verzoek vanuit kamp Westerbork documenten en inlichtingen te verzenden in verband met afstamming van Judicje Levit; verzonden reeds een request naar kamp Westerbork; vaststellen Arische afstamming Judicje, hier voor is een maand nodig…

Brief van H.S. Dentz aan M. Levit vanuit Amsterdam

Personen