In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Schlessinger, K. Aan: alle kampingezetenen Datum: 1945-04-11&nbsp; Onderwerp: Kamp Westerbork bevindt zich in het frontgebied; de Jodensterren mogen worden afgenomen; Duitse paratroepen bevinden zich in de nabijheid van het kamp; de kampingezetenen worden verzocht zich zoveel mogelijk in de barakken op te houden.

Van: Schlessinger, K. Aan: alle kampingezetenen Datum: 1945-04-11&nbsp; Onderwerp: Kamp Westerbork bevindt zich in het frontgebied; de Jodensterren mogen worden afgenomen; Duitse paratroepen bevinden zich in de nabijheid van het kamp; de kampingezetenen worden verzocht zich zoveel mogelijk in de barakken op te houden.

Bekendmaking dat kamp Westerbork deel uitmaakt van het frontgebied

Van: Querido-Lever, Roosje Aan: beste juffrouw en mijnheer (Prins) Plaats: Westerbork, kamp, barak 67 Datum: 1943-08 Onderwerp: pakketpost.

Van: Querido-Lever, Roosje Aan: beste juffrouw en mijnheer (Prins) Plaats: Westerbork, kamp, barak 67 Datum: 1943-08 Onderwerp: pakketpost.

Briefkaart van Roosje Querido-Lever aan beste juffrouw en mijnheer vanuit kamp Westerbork

Boekenlegger, rood bruin lint met aan uiteinden twee houten stukjes. Het ene stelt een schilderij met stilleven voor, het ander een klomp met opschrift 'Drente 1941, E.S.

Boekenlegger, rood bruin lint met aan uiteinden twee houten stukjes. Het ene stelt een schilderij met stilleven voor, het ander een klomp met opschrift 'Drente 1941, E.S.

Boekenleggers gemaakt in het Vluchtelingenkamp

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1944-02-10, No. 66 Inhoud: Het verbod tot ontvangen en verzenden van post en pakketten en het opheffen van het verbod per 15 en 16 februari 1944.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1944-02-10, No. 66 Inhoud: Het verbod tot ontvangen en verzenden van post en pakketten en het opheffen van het verbod per 15 en 16 februari 1944.

Lagerbefehl No. 66

Van: Bagage-Depot Ziekenhuis Aan: Gassmann, Heinrich, barak 48 Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-12 Onderwerp: in het depot bevindt zich een koffer (Bewijs no. 64).

Van: Bagage-Depot Ziekenhuis Aan: Gassmann, Heinrich, barak 48 Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-12 Onderwerp: in het depot bevindt zich een koffer (Bewijs no. 64).

Bewijs van het bagagedepot van het ziekenhuis voor Heinrich Gassmann

Foto van Salomon Stodel in Kremboong met als bijschrift: 'Kamerwacht. Tot geluk van je latere vrouw' Plaats: Kremboong, Joods werkkamp Datum: 1942

Foto van Salomon Stodel in Kremboong met als bijschrift: 'Kamerwacht. Tot geluk van je latere vrouw' Plaats: Kremboong, Joods werkkamp Datum: 1942

Foto van Salomon Stodel in het Joodse werkkamp Kremboong

Van: de Psychiatrische Inrichting Wolfheze Aan: Domen, J.C.M (Max van Zuiden) Plaats: Wolfheze Datum: 1943-1944 Onderwerp: loon inclusief overuren…

Van: de Psychiatrische Inrichting Wolfheze Aan: Domen, J.C.M (Max van Zuiden) Plaats: Wolfheze Datum: 1943-1944 Onderwerp: loon inclusief overuren…

Bewijs van ontvangst van loon voor J. Domen werkzaam in de Psychiatrische Inrichting Wolfheze

Foto van Salomon Stodel in Kremboong met als bijschrift: ‘gaan in bespreking met Mr. Cohen van de Joodse Raad’. Plaats: Kremboong, Joodse werkkamp Datum: 1942

Foto van Salomon Stodel in Kremboong met als bijschrift: ‘gaan in bespreking met Mr. Cohen van de Joodse Raad’. Plaats: Kremboong, Joodse werkkamp Datum: 1942

Kralenketting (snoer) met kleine en grote kralen. Van klei gemaakt. In Kamp Westerbork gemaakt door mevrouw Hanna Weijl (1914). Kleur van de kralen is groen en bruin.

Kralenketting (snoer) met kleine en grote kralen. Van klei gemaakt. In Kamp Westerbork gemaakt door mevrouw Hanna Weijl (1914). Kleur van de kralen is groen en bruin.

MozesLevit

Mozes
Levit