In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 59

Eliazer Pachter werd op 28 mei 1943 door het Duitse Obergericht ter dood veroordeeld wegens verboden wapenbezit. Hij was op 18 januari van dat jaar op het station te Amsterdam opgepakt met een vals persoonsbewijs en een geladen pistool, en overgebracht naar het Huis van Bewaring in Amsterdam. Op 24 april 1943 was hij met enkele andere gevangenen overgebracht van het Huis van Bewaring in Amsterdam naar de Strafgevangenis in Utrecht. Hij werd op 2 juli 1943 op de Waalsdorpervlakte geëxecuteerd, zijn stoffelijk overschot werd op een onbekende plaats in de duinen begraven. Het graf werd na de oorlog teruggevonden, zijn stoffelijke resten konden in 2015 worden geïdentificeerd.

Naziconcentratiekampen

Tröbitz

Werkplaatsen kamp Westerbork

Kuiperij

Stoffeerderij

Kousenweverij

Speelgoedmakerij

Schoenmakerij

Schilderwerkplaats

Kleermakerij

Constructiewerkplaats

Lederbewerksatelier

Houtzagerij

Timmerwerkplaats

Loodgieterswerkplaats

Naaiatelier

Boekbinderij

Oliemakerij

Smederij

Breiatelier

Horlogemakerij

Barak 48

Gebeurtenissen kamp Westerbork

Conflicten tussen Duitse en Nederlandse Joden kamp Westerbork

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 291 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Prins, Saartje geb. 09-04-42 overleden te Westerbork op 14-05-1943 op: 14-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 291 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Prins, Saartje geb. 09-04-42 overleden te Westerbork op 14-05-1943 op: 14-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Saartje Prins

Krantenartikel Datum:1944-01-19&nbsp; Artikel met betrekking tot smokkelarij van voedsel en kippen naar kamp Westerbork. De marechaussee te Assen heeft een uitgebreide handel in levensmiddelen ontdekt, welke het Kamp Westerbork werden binnengesmokkeld.

Krantenartikel Datum:1944-01-19&nbsp; Artikel met betrekking tot smokkelarij van voedsel en kippen naar kamp Westerbork. De marechaussee te Assen heeft een uitgebreide handel in levensmiddelen ontdekt, welke het Kamp Westerbork werden binnengesmokkeld.

Krantenknipsel over smokkel van levensmiddelen vanuit assen naar kamp Westerbork

Groepsfoto van een groep mensen Op de foto voor in het midden (genummerd):&nbsp; 1. de secretaresse van Erich Deppner.&nbsp; 2. Erich Deppner. Onderwerp: Erich Deppner was voormalig kampcommandant van Westerbork en verantwoordelijk voor de eerste deportaties in de zomer van 1942 naar Auschwitz.

Groepsfoto van een groep mensen Op de foto voor in het midden (genummerd):&nbsp; 1. de secretaresse van Erich Deppner.&nbsp; 2. Erich Deppner. Onderwerp: Erich Deppner was voormalig kampcommandant van Westerbork en verantwoordelijk voor de eerste deportaties in de zomer van 1942 naar Auschwitz.

Foto van een groep mensen

Van: Feldman-Kan, Ruth Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-02 Onderwerp:&nbsp;moeder ligt sinds tien dagen in het ziekenhuis; ze is zelf al enige weken in de wacht en ze heeft het druk, maar dat is goed je kan wat voor de mensen betekenen, dat geldt ook voor haar ouders; mevrouw Willy en gezin zijn vorige week naar Celle doorgestuurd; met de dochter van Dr. Heymans in Den Haag is Ruth steeds samen, sinds Amsterdam; graag verpleegsterspullen toesturen; over vertrek en binnenkomst van anderen…

Van: Feldman-Kan, Ruth Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-02 Onderwerp:&nbsp;moeder ligt sinds tien dagen in het ziekenhuis; ze is zelf al enige weken in de wacht en ze heeft het druk, maar dat is goed je kan wat voor de mensen betekenen, dat geldt ook voor haar ouders; mevrouw Willy en gezin zijn vorige week naar Celle doorgestuurd; met de dochter van Dr. Heymans in Den Haag is Ruth steeds samen, sinds Amsterdam; graag verpleegsterspullen toesturen; over vertrek en binnenkomst van anderen…

Brief van Lotte Ruth Feldman-Kan aan haar echtgenoot vanuit kamp Westerbork

Personen