We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: As, van, A. (jr.)&nbsp; Aan: Distributiekantoor Amsterdam&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1944-04-08&nbsp; Onderwerp: Mededeling dat Rog, S. ontslagen wordt met verzoek haar de nodige bescheiden ter hand te stellen.

Van: As, van, A. (jr.)&nbsp; Aan: Distributiekantoor Amsterdam&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1944-04-08&nbsp; Onderwerp: Mededeling dat Rog, S. ontslagen wordt met verzoek haar de nodige bescheiden ter hand te stellen.

Brief van Aad van As aan het distributiekantoor in Amsterdam vanuit kamp Westerbork

Van: Piet (Eliazer Duizend) Aan: Trien&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-08-22 Onderwerp: Eliazer is van barak 61, waar hij is flauwgevallen met een brancard naar barak 67 overgebracht. De oorzaak van het flauwvallen is ondervoeding en uitputting. De dokter herkend hem als een bekend jeugdleider. Misschien levert dat nog wat op. Drie dokters bepalen dat hij &nbsp;van de strafbarak naar het ziekenhuis moet gaan. Eliazer simuleert wel enigszins, wetend dat dit voorlopig uitstel van transport kan opleveren. Een plek op de 12.000-lijst is nog altijd te koop. Eliazer ligt in een ziekenzaal met 90 patiënten. Hij krijgt een goede behandeling en een dieet. Er wordt sabbat gevierd. Op de zaal wordt hij verpleegd door een broeder die hij nog uit het Joodse werkkamp Conrad kent. Hij zal een goed woordje voor Eliazer doen.

Van: Piet (Eliazer Duizend) Aan: Trien&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-08-22 Onderwerp: Eliazer is van barak 61, waar hij is flauwgevallen met een brancard naar barak 67 overgebracht. De oorzaak van het flauwvallen is ondervoeding en uitputting. De dokter herkend hem als een bekend jeugdleider. Misschien levert dat nog wat op. Drie dokters bepalen dat hij &nbsp;van de strafbarak naar het ziekenhuis moet gaan. Eliazer simuleert wel enigszins, wetend dat dit voorlopig uitstel van transport kan opleveren. Een plek op de 12.000-lijst is nog altijd te koop. Eliazer ligt in een ziekenzaal met 90 patiënten. Hij krijgt een goede behandeling en een dieet. Er wordt sabbat gevierd. Op de zaal wordt hij verpleegd door een broeder die hij nog uit het Joodse werkkamp Conrad kent. Hij zal een goed woordje voor Eliazer doen.

Brief van Eliazer Duizend aan Trien vanuit kamp Westerbork

Gedicht Van: van Duren, Frederika Plaats: Arnhem Datum: 1942-08-27 Onderwerp: gedicht over het leven in de gevangenis.

Gedicht Van: van Duren, Frederika Plaats: Arnhem Datum: 1942-08-27 Onderwerp: gedicht over het leven in de gevangenis.

Gedicht geschreven door Frederika van Duren vanuit het Huis van Bewaring in Arnhem

Van: Schoon, S.&nbsp; Aan: As, van, A.&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1950-01-14&nbsp; Onderwerp: bijzetting urnen verzetsstrijders. Het gaat om 10 verzetsstrijders die in september 1943 zijn geëxecuteerd.&nbsp;

Van: Schoon, S.&nbsp; Aan: As, van, A.&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1950-01-14&nbsp; Onderwerp: bijzetting urnen verzetsstrijders. Het gaat om 10 verzetsstrijders die in september 1943 zijn geëxecuteerd.&nbsp;

Brief van S. Schoon aan A. van As over bijzetting urnen van geëxecuteerde verzetsstrijders

Kampgeld Lager Westerbork 50 cent, Serie BB No. 3463

Kampgeld Lager Westerbork 50 cent, Serie BB No. 3463

Kampgeld Lager Westerbork 50 cent

Van: Lierens, B. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-03 Onderwerp: brief en pakket ontvangen, stuur levensmiddelen.

Van: Lierens, B. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-03 Onderwerp: brief en pakket ontvangen, stuur levensmiddelen.

Brief van B. Lierens aan H. Lierens vanuit kamp Westerbork

Verordening over de invoering van het duitse strafrecht en van de strafrechterlijke bepalingen in de door de Duitsche troepen bezette gebieden van Belgie, Holland en Luxemburg. Datum: 1940-05-14

Verordening over de invoering van het duitse strafrecht en van de strafrechterlijke bepalingen in de door de Duitsche troepen bezette gebieden van Belgie, Holland en Luxemburg. Datum: 1940-05-14

Verordening over invoering van het Duitse strafrecht

Van: Schoon, S.&nbsp; Aan: As, van, A.&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1949-08-16&nbsp; Onderwerp: verzorging urnen die achter het crematorium zijn gevonden. Het betreft 10 in september 1943 geëxecuteerde verzetsstrijders.&nbsp;

Van: Schoon, S.&nbsp; Aan: As, van, A.&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1949-08-16&nbsp; Onderwerp: verzorging urnen die achter het crematorium zijn gevonden. Het betreft 10 in september 1943 geëxecuteerde verzetsstrijders.&nbsp;

Brief van S. Schoon aan A. van As over verzorging van urnen

Foto van een groep Joodse dwangarbeiders Plaats: Balderhaar of Kloosterhaar, Joodse werkkampen Datum: 1942-08-03 Onderwerp: pauze tijdens werkzaamheden van Joodse dwangarbeiders. De man met x is max van Hasselt; de man met 0 is Hartog van Hasselt.

Foto van een groep Joodse dwangarbeiders Plaats: Balderhaar of Kloosterhaar, Joodse werkkampen Datum: 1942-08-03 Onderwerp: pauze tijdens werkzaamheden van Joodse dwangarbeiders. De man met x is max van Hasselt; de man met 0 is Hartog van Hasselt.

Foto van een groep Joodse dwangarbeiders waaronder vader en zoon van Hasselt

Personen