We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Bewijs van opneming Van: Hedeman, Judith Hetty Afgegeven: 1945-08-28 Betreft een bewijs van inschrijving in het Bevolkingsregister der Gemeente 's-Gravenhage

Bewijs van opneming Van: Hedeman, Judith Hetty Afgegeven: 1945-08-28 Betreft een bewijs van inschrijving in het Bevolkingsregister der Gemeente 's-Gravenhage

Bewijs van inschrijving van Judith Hetty Hedeman

Verklaring door Prof. Dr. A. Querido&nbsp; Datum: 1975-01-16&nbsp; Betreft werkzaamheden van Van As in kamp Westerbork, de stress een maagzweer (bij Dr. F. Spanier in kamp Westerbork onder behandeling) en een gesimuleerde nierafwijking om aan Arbeidsdienst in Duitsland te ontkomen.

Verklaring door Prof. Dr. A. Querido&nbsp; Datum: 1975-01-16&nbsp; Betreft werkzaamheden van Van As in kamp Westerbork, de stress een maagzweer (bij Dr. F. Spanier in kamp Westerbork onder behandeling) en een gesimuleerde nierafwijking om aan Arbeidsdienst in Duitsland te ontkomen.

Verklaring door Dr. A. Querido over de gezondheid van Aad van As in kamp Westerbork

Breslauer, W.R. Kinderen aan het figuurzagen in het Durchgangslager Kamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp; In een barak zijn kinderen bezig met figuurzagen voor het maken van speelgoed. Een werkmeester houdt toezicht. Het jongentje links op de voorgrond is Stefan Breslauer. &nbsp;

Breslauer, W.R. Kinderen aan het figuurzagen in het Durchgangslager Kamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp; In een barak zijn kinderen bezig met figuurzagen voor het maken van speelgoed. Een werkmeester houdt toezicht. Het jongentje links op de voorgrond is Stefan Breslauer. &nbsp;

Kinderen aan het figuurzagen voor het maken van speelgoed

Ziekenhuis en politie-complex, centrale verwarming&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1940-08-19

Ziekenhuis en politie-complex, centrale verwarming&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1940-08-19

Bouwtekening van de centrale verwarming in het ziekenhuis van het centraal Vluchtelingenkamp

Salomon Samuel van Lier, zijn vrouw Hanna uit Scheveningen, Jakob Franschman, zijn vrouw Celine en zijn schoonzus Henriette Meijer uit Amsterdam en de Nederlander Hartog Rood, die in Brussel had gewoond, werden op 21 augustus 1942 in het Franse grensstation Givet gearresteerd "bij een poging met valse identiteitskaarten België illegaal te verlaten". De zes werden de dag daarop naar Mechelen gebracht en met het zesde konvooi naar Auschwitz gedeporteerd.

Foto van kinderen op drie schommels. Het meisje op de schommel rechts is Marijke Bloemhard. Naast haar Carla Vogel. Datum: 1950 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)

Foto van kinderen op drie schommels. Het meisje op de schommel rechts is Marijke Bloemhard. Naast haar Carla Vogel. Datum: 1950 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)

Foto van Indische kinderen op een schommel in (kamp) Schattenberg

De begraafplaats van het interneringskamp.&nbsp; Plaats: omgeving Interneringskamp Westerbork Datum: 1945-1946 Begraafplaats op de weg naar de kampboerderij, waar gedetineerden werden begraven die na hun overlijden door de familie 'geweigerd' werden. Oorspronkelijk werden de doden in Assen begraven.

De begraafplaats van het interneringskamp.&nbsp; Plaats: omgeving Interneringskamp Westerbork Datum: 1945-1946 Begraafplaats op de weg naar de kampboerderij, waar gedetineerden werden begraven die na hun overlijden door de familie 'geweigerd' werden. Oorspronkelijk werden de doden in Assen begraven.

Foto van de begraafplaats van het Interneringskamp

Van: van Cleef, Rozette Onderwerp: namen en overige gegevens van familieleden.

Van: van Cleef, Rozette Onderwerp: namen en overige gegevens van familieleden.

Notities over verschillende familieleden

Van: Staatsbosbeheer Boswachterij Hooghalen Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp en Boswachterij Hooghalen Datum: 1945 Onderwerp: plan omlegging wegen rondom Kamp Westerbork.

Van: Staatsbosbeheer Boswachterij Hooghalen Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp en Boswachterij Hooghalen Datum: 1945 Onderwerp: plan omlegging wegen rondom Kamp Westerbork.

Ontwerptekening planomlegging wegen rond Interneringskamp Westerbork

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1944-02-10, No. 66 Inhoud: Het verbod tot ontvangen en verzenden van post en pakketten en het opheffen van het verbod per 15 en 16 februari 1944.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1944-02-10, No. 66 Inhoud: Het verbod tot ontvangen en verzenden van post en pakketten en het opheffen van het verbod per 15 en 16 februari 1944.

Lagerbefehl No. 66

Foto van Salomon Stodel in Kremboong met als bijschrift: 'Kamerwacht. Tot geluk van je latere vrouw' Plaats: Kremboong, Joods werkkamp Datum: 1942

Foto van Salomon Stodel in Kremboong met als bijschrift: 'Kamerwacht. Tot geluk van je latere vrouw' Plaats: Kremboong, Joods werkkamp Datum: 1942

Foto van Salomon Stodel in het Joodse werkkamp Kremboong

Personen