We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Kampgeld 25 Cent/25 Gutschen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-1945 Serie CC No. 8262

Kampgeld 25 Cent/25 Gutschen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-1945 Serie CC No. 8262

Kampgeld Lager Westerbork 25 cent

Van: Cahen, Bob&nbsp; Aan: Nan en Joop&nbsp; Plaats: Groningen&nbsp; Datum: 1945&nbsp; Onderwerp: transport naar het westen en zijn gezondheid. Bob is goed hersteld. Mariette komt elke dag langs. De terugreis zal met een bus naar Zwolle gaan en vervolgens met een vrachtboot naar Amsterdam.

Van: Cahen, Bob&nbsp; Aan: Nan en Joop&nbsp; Plaats: Groningen&nbsp; Datum: 1945&nbsp; Onderwerp: transport naar het westen en zijn gezondheid. Bob is goed hersteld. Mariette komt elke dag langs. De terugreis zal met een bus naar Zwolle gaan en vervolgens met een vrachtboot naar Amsterdam.

Brief van Bob Cahen aan zijn zus en zwager

Dubbele woning voor het personeel Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork Opmerking: de huisnummers 204 en 205 werden gebruikt in de periode van kamp- en woonoord Schattenberg.

Dubbele woning voor het personeel Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork Opmerking: de huisnummers 204 en 205 werden gebruikt in de periode van kamp- en woonoord Schattenberg.

Bouwtekening van een woning voor het personeel van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerborktraal

Van: Huisman, G.K. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-04-24 Onderwerp: fabricage van smeedijzer-lampen, niet in de smederij. Barak 25 beschikt over een betonnen vloer en kan als hulpsmederij worden gebruikt.

Van: Huisman, G.K. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-04-24 Onderwerp: fabricage van smeedijzer-lampen, niet in de smederij. Barak 25 beschikt over een betonnen vloer en kan als hulpsmederij worden gebruikt.

Brief van G.K. huisman aan J. G. Buijvoets over de productie van smeedijzer-lampen in Interneringskamp Westerbork

Van: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Utrecht&nbsp; Datum: 1939-04-14&nbsp; Onderwerp: in gebruik geven van heidegrond en boerderij.&nbsp;

Van: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Utrecht&nbsp; Datum: 1939-04-14&nbsp; Onderwerp: in gebruik geven van heidegrond en boerderij.&nbsp;

Brief van de directeur van Staatbosbeheer aan de houtvester Assen

Voorschrift uit kamp Vught Elke gevangene mag per week slechts 1 pakket van ten hoogste 2 1/2 kg. ontvangen.

Voorschrift uit kamp Vught Elke gevangene mag per week slechts 1 pakket van ten hoogste 2 1/2 kg. ontvangen.

Voorschrift uit kamp Vught

Voorbeelden van stempels die in Kamp Westerbork zijn gebruikt.&nbsp; Betreft: Lager Westerbork; Kommandant Lager Westerbork; Geprüft 2; Lager Westerbork (post Hooghalen)

Voorbeelden van stempels die in Kamp Westerbork zijn gebruikt.&nbsp; Betreft: Lager Westerbork; Kommandant Lager Westerbork; Geprüft 2; Lager Westerbork (post Hooghalen)

Voorbeeld van stempels die in kamp Westerbork zijn gebruikt

Van: Blits-Lam, Sonja Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1943-04-13 Onderwerp: ouder en haar zussen Jettie en Alie zijn weg; haar ouders stuurt ze om de dag eten naar kamp Westerbork. ze heeft echter een gebrek aan bonnen; gaarne kistje met inhoud terug, geld nodig omdat ze zonder werk zit; distributiebonnen moet ze kopen; adres van haar ouders, barak 60…

Van: Blits-Lam, Sonja Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1943-04-13 Onderwerp: ouder en haar zussen Jettie en Alie zijn weg; haar ouders stuurt ze om de dag eten naar kamp Westerbork. ze heeft echter een gebrek aan bonnen; gaarne kistje met inhoud terug, geld nodig omdat ze zonder werk zit; distributiebonnen moet ze kopen; adres van haar ouders, barak 60…

Brief van Sonja Blits-Lam aan de familie Veer vanuit Amsterdam

Notitie Van: Asscher, A. Onderwerp: vraag om levensmiddelen en andere spullen.

Notitie Van: Asscher, A. Onderwerp: vraag om levensmiddelen en andere spullen.

Notitie voor de vraag om levensmiddelen vanuit kamp Westerbork

Van: Pisk, A. Aan: Stern, Samson Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-11 Onderwerp: verpleger Sam Stern heeft toestemming om tijdens luchtalarm zich naar de ziekenhuisbarakken te begeven.

Van: Pisk, A. Aan: Stern, Samson Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-11 Onderwerp: verpleger Sam Stern heeft toestemming om tijdens luchtalarm zich naar de ziekenhuisbarakken te begeven.

Bewijs voor Sam Stem om zich bij luchtalarm naar zijn werkplek te mogen begeven

Personen