In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Magnus, Leon datum: 1944-12-04 Plaats: Theresienstadt, Ghetto Onderwerp: werkgeschiedenis van Leon vanaf april tot en met december 1944.

Van: Magnus, Leon datum: 1944-12-04 Plaats: Theresienstadt, Ghetto Onderwerp: werkgeschiedenis van Leon vanaf april tot en met december 1944.

Ausweiskarte van Leon Magnus in Theresienstadt

Verklaring Aan de jood Hammelburg, S. te Utrecht wordt op grond van dezen oproep de toestemming voor de heenreis per trein tot station Meppel verleend.

Verklaring Aan de jood Hammelburg, S. te Utrecht wordt op grond van dezen oproep de toestemming voor de heenreis per trein tot station Meppel verleend.

Bijlage behorende bij de oproep voor de arbeidsinzet van Salomon Hammelburg

Aan: Kortoef-Leijden van Amstel, Sara Datum: 1943-02-04 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 65 Onderwerp: verzenden van een pakket

Aan: Kortoef-Leijden van Amstel, Sara Datum: 1943-02-04 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 65 Onderwerp: verzenden van een pakket

Bewijs van verzending van een pakket aan Sara Kortoef-Leijden van Amstel in kamp Westerbork

Van: Vecht, C. Aan: Blaauw, den heer Plaats: trein Datum: 1942-10-09 Onderwerp: Afscheidsgroet vanuit de trein op weg naar Polen. ‘We zijn alle vier in een groep van circa 2000 personen’.

Van: Vecht, C. Aan: Blaauw, den heer Plaats: trein Datum: 1942-10-09 Onderwerp: Afscheidsgroet vanuit de trein op weg naar Polen. ‘We zijn alle vier in een groep van circa 2000 personen’.

Briefkaart van Charles Vecht aan de heer Blauw vanuit kamp Westerbork

Portret van Naatje Denneboom-Nathans.&nbsp; Plaats onbekend, 1908&nbsp; &nbsp;

Portret van Naatje Denneboom-Nathans.&nbsp; Plaats onbekend, 1908&nbsp; &nbsp;

Portret van Naatje Denneboom-Nathans

Van: Kan, Herman Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-18 Onderwerp: over pakketpost…

Van: Kan, Herman Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-18 Onderwerp: over pakketpost…

Brief van Herman Kan aan zijn schoonzoon vanuit kamp Westerbork

Schetsen van personen.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta.&nbsp; Plaats: Theresienstadt datum: 1944-1945

Schetsen van personen.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta.&nbsp; Plaats: Theresienstadt datum: 1944-1945

Tekening van Herta Metz-Baumgarten

Van: Querido, Levie Aan: wie het betreft Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: pakket was stuk, graag opschrijven wat erin zit.

Van: Querido, Levie Aan: wie het betreft Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: pakket was stuk, graag opschrijven wat erin zit.

Brief(je) van Levie Querido vanuit kamp Westerbork

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth (via haar moeder) Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07-12 Onderwerp: vannacht in de wacht, de hoofdbroeder kon haar op zaal niet missen; met haar buurvrouw een rustig plek gevonden, zodat ze niet al haar karwijtjes in haar vrije tijd hoeft te doen; ze is blij dat ze als zuster iets voor de mensen kan betekenen. Ze vindt het heerlijk dat ze zo gewaardeerd wordt; toch wil ze bij haar mannetje zijn; Süskind was ook hier….; Bandman(n) kwam donderdag alweer terug.

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth (via haar moeder) Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07-12 Onderwerp: vannacht in de wacht, de hoofdbroeder kon haar op zaal niet missen; met haar buurvrouw een rustig plek gevonden, zodat ze niet al haar karwijtjes in haar vrije tijd hoeft te doen; ze is blij dat ze als zuster iets voor de mensen kan betekenen. Ze vindt het heerlijk dat ze zo gewaardeerd wordt; toch wil ze bij haar mannetje zijn; Süskind was ook hier….; Bandman(n) kwam donderdag alweer terug.

Brief van Lotte Ruth Feldman-Kan (via haar moeder) aan haar echtgenoot vanuit kamp Westerbork

Personen