We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Briefkaart Van: Buiten, mevr. Aan: Jong-Cohen, de, E.&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1944-02-23 Onderwerp: de schrijfster wil overmorgen langskomen om een pakje af te leveren (mogelijk gaat het om een pakketje voor de familie Kwieser in kamp Westerbork. Alleen Joden mogen pakketjes naar het kamp sturen).

Briefkaart Van: Buiten, mevr. Aan: Jong-Cohen, de, E.&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1944-02-23 Onderwerp: de schrijfster wil overmorgen langskomen om een pakje af te leveren (mogelijk gaat het om een pakketje voor de familie Kwieser in kamp Westerbork. Alleen Joden mogen pakketjes naar het kamp sturen).

Briefkaart van mevrouw Buiten aan E. de Jong-Cohen vanuit Amsterdam

Van: Buijvoets, J.G.&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1947-01-24&nbsp; Onderwerp: vernieuwing contract met het interneringskamp Westerbork

Van: Buijvoets, J.G.&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1947-01-24&nbsp; Onderwerp: vernieuwing contract met het interneringskamp Westerbork

Brief J.G. Buijvoets aan Houtvester Assen vanuit het Interneringskamp Westerbork

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-06 Onderwerp: kinderen worden entlassen; bedankje voor sturen van levensmiddelen

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-06 Onderwerp: kinderen worden entlassen; bedankje voor sturen van levensmiddelen

Brief van Morris Zomerplaag aan Ali vanuit kamp Westerbork

Van: Caneel, Joop Aan: Smilde, M. Plaats: Vught, kamp Datum: 1943 Onderwerp: gezondheid; weersomstandigheden

Van: Caneel, Joop Aan: Smilde, M. Plaats: Vught, kamp Datum: 1943 Onderwerp: gezondheid; weersomstandigheden

Brief van Joop Caneel aan M. Smilde vanuit kamp Vught

Werkplan tot het doen van voorzieningen in barak 28; 29 en 30 Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:50&nbsp; Datum: 1957-12 Opmerking: kerkfunctie, magazijn van het CAZ en woonfunctie

Werkplan tot het doen van voorzieningen in barak 28; 29 en 30 Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:50&nbsp; Datum: 1957-12 Opmerking: kerkfunctie, magazijn van het CAZ en woonfunctie

Plattegrond met nieuwe voorzieningen voor een deel van de voormalige Centrale Keuken

Persoonbewijs van: Wijnberg, Johanna Afgegeven 1941-10-30 te Hoogeveen. Nr. 011739

Persoonbewijs van: Wijnberg, Johanna Afgegeven 1941-10-30 te Hoogeveen. Nr. 011739

Persoonsbewijs van Johanna Wijnberg

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Alida Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-05/06 Onderwerp: schrijfdag; censuur; ontvangen van pakketten; leiding over wagon (Eddy); omstandigheden; voedsel; kinderen in het weeshuis.&nbsp;

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Alida Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-05/06 Onderwerp: schrijfdag; censuur; ontvangen van pakketten; leiding over wagon (Eddy); omstandigheden; voedsel; kinderen in het weeshuis.&nbsp;

Brief van Morris Zomerplaag aan Alida vanuit kamp Westerbork

Breslauer, W.R.&nbsp; Werken op het land.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943.&nbsp; Kampgevangenen aan het werk met de aardappelsorteermachine.

Breslauer, W.R.&nbsp; Werken op het land.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943.&nbsp; Kampgevangenen aan het werk met de aardappelsorteermachine.

Kampgevangenen aan het werk met de aardappelsorteermachine

Notitie Notitie van de heer J. Adelaar met daarop een lijst met goederen welke naar Westerbork moeten worden gestuurd. Dit onder vermelding van Mijntje (Meintje) de Vries-Koe en haar geboortedatum.

Notitie Notitie van de heer J. Adelaar met daarop een lijst met goederen welke naar Westerbork moeten worden gestuurd. Dit onder vermelding van Mijntje (Meintje) de Vries-Koe en haar geboortedatum.

Notitie van J. Adelaar wat te versturen naar kamp Westerbork voor M. de Vries-Koe

Groepsfoto genomen in de woning van de kampcommandant.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944&nbsp; V.l.n.r.: Aus der Fünten; Frau Hassel; A.K. Gemmeker en tweede van rechts Frau Winkelkämpfer, secretaresse van Aus de Fünten.

Groepsfoto genomen in de woning van de kampcommandant.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944&nbsp; V.l.n.r.: Aus der Fünten; Frau Hassel; A.K. Gemmeker en tweede van rechts Frau Winkelkämpfer, secretaresse van Aus de Fünten.

Foto van een gezelschap in de woning van de kampcommandant

Van: van Cleef, Rozette Aan: lieve vrienden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07 Onderwerp: op dezelfde manier als Bart in kamp Westerbork terecht gekomen en hem in het kamp ontmoet; ze had last van haar keel; mevrouw B. Smit-Hilversum in barak 5 zou graag een pakket ontvangen; graag kleding ontvangen, ze draagt een overall, dus graag sokken en ondergoed; haar stemming is goed, iedereen is erg lief voor haar, ze lachen veel; Bep ligt in het ziekenhuis, misschien mag ze haar bezoeken; ze werkt op een van de werkplaatsen; met Bart eet ze samen; men zegt dat ze voorlopig zullen blijven; ze is bij Bep op ziekenbezoek geweest, ze was erg verdrietig toen ze Rozette zag; haar verjaardag heeft ze nog in de gevangenis gevierd; ze is kiplekker en wordt erg verwend door Bart; ze gaat naar het cabaret…&nbsp;

Van: van Cleef, Rozette Aan: lieve vrienden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07 Onderwerp: op dezelfde manier als Bart in kamp Westerbork terecht gekomen en hem in het kamp ontmoet; ze had last van haar keel; mevrouw B. Smit-Hilversum in barak 5 zou graag een pakket ontvangen; graag kleding ontvangen, ze draagt een overall, dus graag sokken en ondergoed; haar stemming is goed, iedereen is erg lief voor haar, ze lachen veel; Bep ligt in het ziekenhuis, misschien mag ze haar bezoeken; ze werkt op een van de werkplaatsen; met Bart eet ze samen; men zegt dat ze voorlopig zullen blijven; ze is bij Bep op ziekenbezoek geweest, ze was erg verdrietig toen ze Rozette zag; haar verjaardag heeft ze nog in de gevangenis gevierd; ze is kiplekker en wordt erg verwend door Bart; ze gaat naar het cabaret…&nbsp;

Brief van Rozette van Cleef aan lieve vrienden vanuit kamp Westerbork

Van: van As, A. Jr. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-31 Onderwerp: hergebruik oud materiaal: lompen, metalen, glaswerk, meubelen en radiotoestellen (door de Duisters in elkaar geslagen kort voor de bevrijding van het kamp. Onderdelen kunnen worden gebruikt)

Van: van As, A. Jr. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-31 Onderwerp: hergebruik oud materiaal: lompen, metalen, glaswerk, meubelen en radiotoestellen (door de Duisters in elkaar geslagen kort voor de bevrijding van het kamp. Onderdelen kunnen worden gebruikt)

Verzoek van Aad van As aan J.G. Buijvoets betreffende hergebruik oud materiaal

Bewijs van crematie Datum: 23-03-1943 Nr. 134 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: De Vries, Jansje geb. 02-12-52 overleden 21-03-1943 te Westerbork op: 22-03-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 23-03-1943 Nr. 134 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: De Vries, Jansje geb. 02-12-52 overleden 21-03-1943 te Westerbork op: 22-03-1943 is gecremeerd.

Brief van Lotte Ruth Feldman-Kan (via Herman Kan) aan haar echtgenoot vanuit kamp Westerbork

Personen