We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Schwarz, G. Aan: Haan, fam. Plaats: Westerbork kamp Datum: 1943-07-06 Onderwerp: beschrijving situatie, Annie en haar ouders zijn door het oog van de naald gekropen

Van: Schwarz, G. Aan: Haan, fam. Plaats: Westerbork kamp Datum: 1943-07-06 Onderwerp: beschrijving situatie, Annie en haar ouders zijn door het oog van de naald gekropen

Briefkaart van Gustav Schwarz aan fam. Haan vanuit kamp Westerbork

Van: Katz, S.&nbsp; Aan: Lackrooy, Fam.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-02-21&nbsp; Onderwerp: ziekenhuis (Stella is uit het ziekenhuis ontslagen); omstandigheden, het slechte handschrift is te wijten aan het feit dat het zo donker in de barak is. Bijz.: 'Westerbork - briefpapier'

Van: Katz, S.&nbsp; Aan: Lackrooy, Fam.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-02-21&nbsp; Onderwerp: ziekenhuis (Stella is uit het ziekenhuis ontslagen); omstandigheden, het slechte handschrift is te wijten aan het feit dat het zo donker in de barak is. Bijz.: 'Westerbork - briefpapier'

Brief van Simon Katz aan de familie Lackrooy vanuit kamp Westerbork

Van: Katz-Franken, E.&nbsp;(Joseph Levie, schoonzoon) Aan: Lackrooy, Fam.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-10-08&nbsp; Onderwerp: schrijfdag voor Eva, Ze ligt in ziekenhuis, omstandigheden, vraag om levensmiddelen.

Van: Katz-Franken, E.&nbsp;(Joseph Levie, schoonzoon) Aan: Lackrooy, Fam.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-10-08&nbsp; Onderwerp: schrijfdag voor Eva, Ze ligt in ziekenhuis, omstandigheden, vraag om levensmiddelen.

Briefkaart van Eva Katz-Franken aan de familie Lackrooy vanuit kamp Westerbork

Van: Levie, Joseph Aan: Beste Benny&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-1944 Onderwerp: omstandigheden; vraag om toesturen van geld.

Van: Levie, Joseph Aan: Beste Benny&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-1944 Onderwerp: omstandigheden; vraag om toesturen van geld.

Brief van Jospeph Levie aan Benny Lackrooy vanuit kamp Westerbork

Van: Levie, Joseph Aan: Katz-Franken, E.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-12-21&nbsp; Onderwerp: omstandigheden; pakketten. Met Stella gaat het weer beter. Ze mochten haar eindelijk in het ziekenhuis bezoeken. Bijz.: 'Westerbork - briefpapier'

Van: Levie, Joseph Aan: Katz-Franken, E.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-12-21&nbsp; Onderwerp: omstandigheden; pakketten. Met Stella gaat het weer beter. Ze mochten haar eindelijk in het ziekenhuis bezoeken. Bijz.: 'Westerbork - briefpapier'

Brief van Joseph Levie Eva Katz-Franken en de familie Lackrooy vanuit kamp Westerbork

Van: Katz-Levie, S.&nbsp; Aan: Katz-Franken, E.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-12-21&nbsp; Onderwerp: weersomstandigheden, het is koud. De schrijfster is sokken aan het stoppen, maar heeft te weinig wol; pakketten&nbsp; Bijz.: 'Westerbork - briefpapier'

Van: Katz-Levie, S.&nbsp; Aan: Katz-Franken, E.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-12-21&nbsp; Onderwerp: weersomstandigheden, het is koud. De schrijfster is sokken aan het stoppen, maar heeft te weinig wol; pakketten&nbsp; Bijz.: 'Westerbork - briefpapier'

Brief van S. Katz-Levie aan E. Katz-Franken vanuit kamp Westerbork

Van: Aan: Beste Benny&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum:&nbsp;1943-1944 Onderwerp: omstandigheden; ziekte, geopereerd aan en middenoorontsteking, de beste artsen; vraag om geld.

Van: Aan: Beste Benny&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum:&nbsp;1943-1944 Onderwerp: omstandigheden; ziekte, geopereerd aan en middenoorontsteking, de beste artsen; vraag om geld.

Brief van een onbekende aan Benny Lackrooy vanuit kamp Westerbork

Van:&nbsp; Aan: Beste allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-26 Onderwerp: in ziekenhuis opgenomen, barak 82; vraag om boter en ander broodbeleg, sigaretten; transporten; voormalige klanten hebben kampcommandant Gemmeker benaderd om iets voor de schrijver te regelen; zijn moeder heeft behoefte aan brieven of briefkaarten; nog 8 rantsoenen te goed, die hij kan kopen in de kantine van het kamp; misschien moeten ze aanstaande dinsdag weg.

Van:&nbsp; Aan: Beste allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-26 Onderwerp: in ziekenhuis opgenomen, barak 82; vraag om boter en ander broodbeleg, sigaretten; transporten; voormalige klanten hebben kampcommandant Gemmeker benaderd om iets voor de schrijver te regelen; zijn moeder heeft behoefte aan brieven of briefkaarten; nog 8 rantsoenen te goed, die hij kan kopen in de kantine van het kamp; misschien moeten ze aanstaande dinsdag weg.

Brief van een onbekende aan beste allen vanuit kamp Westerbork

Van:&nbsp; Aan: Mien, Ben Plaats: kamp Westerbork Datum: 1943-11-17&nbsp; Onderwerp: Omstandigheden; grote veranderingen op tilt; transporten (aanstaande dinsdag) naar kamp Celle bij Hannover voor personen met een Engelse en een dubbele nationaliteit.

Van:&nbsp; Aan: Mien, Ben Plaats: kamp Westerbork Datum: 1943-11-17&nbsp; Onderwerp: Omstandigheden; grote veranderingen op tilt; transporten (aanstaande dinsdag) naar kamp Celle bij Hannover voor personen met een Engelse en een dubbele nationaliteit.

Brief van een onbekende aan Mien en Ben (Lackrooy) vanuit kamp Westerbork

Van: Meta (Loeb-Spiegel, M.) Aan:&nbsp;Beste allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-10 Onderwerp:&nbsp;Meta spreekt dank uit voor het verrukkelijke pakje. Met de vleesballen in jus is een feestmaal aangericht waar ook de buren van meegenoten hebben. Treurig nieuws is dat paps sinds twee dagen een inzinking heeft met hoge koorts. Er zijn grote zorgen en daarom komt er een internist naar hem kijken. Met de brief stuurt Meta een nieuw pakketzegel mee.&nbsp;

Van: Meta (Loeb-Spiegel, M.) Aan:&nbsp;Beste allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-10 Onderwerp:&nbsp;Meta spreekt dank uit voor het verrukkelijke pakje. Met de vleesballen in jus is een feestmaal aangericht waar ook de buren van meegenoten hebben. Treurig nieuws is dat paps sinds twee dagen een inzinking heeft met hoge koorts. Er zijn grote zorgen en daarom komt er een internist naar hem kijken. Met de brief stuurt Meta een nieuw pakketzegel mee.&nbsp;

Brief van Meta Loeb-Spiegel aan beste allen vanuit kamp Westerbork

Van: Meta (Loeb-Spiegel, Meta) Aan:&nbsp;Beste allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-12 Onderwerp:&nbsp;Meta bedankt de ontvangers van de brief voor de toegestuurde foto met pleegkind. Met paps gaat het sinds enige dagen iets beter: na de tweede bloedtransfusie is hij opgeknapt. Meta hoopt dat nu ook de koorts weggaat en de blaas schoon wordt, zodat paps weer gezond naar huis kan. Ze schrijft dat Pim bloed heeft afgestaan. Ze stuurt een zegel mee met de brief, en vraagt of de volgende keer melkpoeder, suiker, thee en bloem kan worden opgestuurd. De laatste zending is in goede orde aangekomen. Ze groet ook namens paps en Pim.&nbsp;

Van: Meta (Loeb-Spiegel, Meta) Aan:&nbsp;Beste allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-12 Onderwerp:&nbsp;Meta bedankt de ontvangers van de brief voor de toegestuurde foto met pleegkind. Met paps gaat het sinds enige dagen iets beter: na de tweede bloedtransfusie is hij opgeknapt. Meta hoopt dat nu ook de koorts weggaat en de blaas schoon wordt, zodat paps weer gezond naar huis kan. Ze schrijft dat Pim bloed heeft afgestaan. Ze stuurt een zegel mee met de brief, en vraagt of de volgende keer melkpoeder, suiker, thee en bloem kan worden opgestuurd. De laatste zending is in goede orde aangekomen. Ze groet ook namens paps en Pim.&nbsp;

Van: moeder en Joop&nbsp; Aan: Lieve kinderen (Lackrooy) Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-10-28&nbsp; Onderwerp: omstandigheden; pakketten; schoonmoeder is nu ook in kamp Westerbork.&nbsp;

Van: moeder en Joop&nbsp; Aan: Lieve kinderen (Lackrooy) Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-10-28&nbsp; Onderwerp: omstandigheden; pakketten; schoonmoeder is nu ook in kamp Westerbork.&nbsp;

Brief van moeder en Joop aan Ben en Mien Lackrooy vanuit kamp Westerbork

Van: Joop (Levie) Aan: lieve moeder, Mien en Ben Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum:&nbsp;1943-12 Onderwerp: pakketten; omstandigheden (in 8 weken tijd 24 pond afgevallen); levensmiddelen; kleding. De gezondheid van Roos laat te wensen over.

Van: Joop (Levie) Aan: lieve moeder, Mien en Ben Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum:&nbsp;1943-12 Onderwerp: pakketten; omstandigheden (in 8 weken tijd 24 pond afgevallen); levensmiddelen; kleding. De gezondheid van Roos laat te wensen over.

Brief van Joop Levie aan moeder, Mien en Ben (Lackrooy) vanuit kamp Westerbork

Plattegrond met riolering en gevels van barak 40 Schattenberg Schaal: 1:100 Datum: 1956-07-15

Plattegrond met riolering en gevels van barak 40 Schattenberg Schaal: 1:100 Datum: 1956-07-15

Plattegrond van barak 40 in het woonoord Schattenberg

Lagerbefehl No. 3&nbsp; Datum: 1943-01-25&nbsp; Nieuwe indeling der diensten&nbsp; Blz.: 4

Lagerbefehl No. 3&nbsp; Datum: 1943-01-25&nbsp; Nieuwe indeling der diensten&nbsp; Blz.: 4

Lagerbefehl No. 3

Van: Joop&nbsp; Aan: Lieve Moeder, Mien en Ben&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum:&nbsp;1943 Onderwerp: Is er nog hoop, hoop om het kamp nog uit te kunnen komen, houdt de schrijver staande; transporten; Omstandigheden; pakketten; voedsel.

Van: Joop&nbsp; Aan: Lieve Moeder, Mien en Ben&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum:&nbsp;1943 Onderwerp: Is er nog hoop, hoop om het kamp nog uit te kunnen komen, houdt de schrijver staande; transporten; Omstandigheden; pakketten; voedsel.

Brief van Joop aan moeder en Mien en Ben (Lackrooy) vanuit kamp Westerbork

Van: Boezeman, Dr. Aan: bewoners van het kamp Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1941 Onderwerp: recept voor een breukband en twee batterijen voor een gehoorapparaat.

Van: Boezeman, Dr. Aan: bewoners van het kamp Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1941 Onderwerp: recept voor een breukband en twee batterijen voor een gehoorapparaat.

Recepten uitgeschreven door Dr. Boezeman voor bewoners in het kamp

Personen