In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Coster, Levy Aan: Coster-v.d. Harst Plaats: Westerbork, kamp, barak 67 Datum: 1944-07-23 Onderwerp: Levy is gezond en heeft de koffer ontvangen; hij wordt behandeld aan zijn keel door Dr. Roozendaal; de omstandigheden zijn best; gesproken met Sal Presser, mevrouw Dr. Premsela van de radio en de vader van Dr. Hedeman; behoefte aan post…

Van: Coster, Levy Aan: Coster-v.d. Harst Plaats: Westerbork, kamp, barak 67 Datum: 1944-07-23 Onderwerp: Levy is gezond en heeft de koffer ontvangen; hij wordt behandeld aan zijn keel door Dr. Roozendaal; de omstandigheden zijn best; gesproken met Sal Presser, mevrouw Dr. Premsela van de radio en de vader van Dr. Hedeman; behoefte aan post…

Brief van Levy Coster aan zijn vrouw vanuit kamp Westerbrork

Van: Dowor Touf Aan: Coster, Levy Plaats: Den Haag Datum: 1923-10-15 Onderwerp: dank voor zijn bijdrage aan een zeer geslaagde avond.

Van: Dowor Touf Aan: Coster, Levy Plaats: Den Haag Datum: 1923-10-15 Onderwerp: dank voor zijn bijdrage aan een zeer geslaagde avond.

Brief van Dowor Touf aan Levy Coster met dank voor zijn bijdrage

Foto van Abraham Roos

Van: Querido, Levie Aan: Snof Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05 Onderwerp: &nbsp;brief ontvangen; deportaties vanuit kamp Westerbork, intrekken van vrijstellingen, Levie blijft; circuleren van lijsten, Portugese Joden moeten zich melden/inschrijven in barak 68; er wordt gezegd dat deze groep wordt teruggesteld van transport en een stempel krijgt; Mok en Hijman die tegelijk met Levie in Westerbork binnenkwamen zijn vertrokken; de meimaand zal geluk brengen…

Van: Querido, Levie Aan: Snof Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05 Onderwerp: &nbsp;brief ontvangen; deportaties vanuit kamp Westerbork, intrekken van vrijstellingen, Levie blijft; circuleren van lijsten, Portugese Joden moeten zich melden/inschrijven in barak 68; er wordt gezegd dat deze groep wordt teruggesteld van transport en een stempel krijgt; Mok en Hijman die tegelijk met Levie in Westerbork binnenkwamen zijn vertrokken; de meimaand zal geluk brengen…

Brief van Levie Querido aan Snof vanuit kamp Westerbork

Van: Roos-Gosschalk, H. Aan: Annie en gezin Plaats: Deventer Datum: 1942-02-07 Onderwerp: de (verjaardag) brief is wat te laat, nu pas de gelegenheid; (voedsel) schaarste in de stad; is Ep nog in Holland?; kolen schaarste, hout gekocht en een speciaal kacheltje in de huiskamer geplaatst; waterleidingen bevroren, water komt uit de kelder; Henriette mag geen huishoudelijke hulp meer hebben; haar man mag nog wel reizen, maar het is moeilijk. Hij mag geen gebruik maken van de wachtkamer; kinderen als drie weken niet naar school vanwege de kolen schaarste. Henriette heeft wel veel aan hun als hulp….

Van: Roos-Gosschalk, H. Aan: Annie en gezin Plaats: Deventer Datum: 1942-02-07 Onderwerp: de (verjaardag) brief is wat te laat, nu pas de gelegenheid; (voedsel) schaarste in de stad; is Ep nog in Holland?; kolen schaarste, hout gekocht en een speciaal kacheltje in de huiskamer geplaatst; waterleidingen bevroren, water komt uit de kelder; Henriette mag geen huishoudelijke hulp meer hebben; haar man mag nog wel reizen, maar het is moeilijk. Hij mag geen gebruik maken van de wachtkamer; kinderen als drie weken niet naar school vanwege de kolen schaarste. Henriette heeft wel veel aan hun als hulp….

Brief van Henriette Roos-Gosschalk aan Annie, Ep en Janny vanuit Deventer

Van: Drielsma, A. Aan:&nbsp;van dam, Aron en gezin Plaats: Werkkamp, Joods Datum:1942-09-01 Onderwerp: kampleven; werkzaam in de keuken, krijgt hiervoor loon; heeft in het ziekenhuis in Meppel gelegen.

Van: Drielsma, A. Aan:&nbsp;van dam, Aron en gezin Plaats: Werkkamp, Joods Datum:1942-09-01 Onderwerp: kampleven; werkzaam in de keuken, krijgt hiervoor loon; heeft in het ziekenhuis in Meppel gelegen.

Brief van A. Drielsma aan Aron van Dam en zijn gezin

Van: de Nederlandsche Veehouderijcentrale Aan: Sleutelberg, B. Plaats: Den Haag Datum: 1935-01-24 Onderwerp: erkenning van B. Sleutelberg als veehandelaar in rundvee en varkens.&nbsp;

Van: de Nederlandsche Veehouderijcentrale Aan: Sleutelberg, B. Plaats: Den Haag Datum: 1935-01-24 Onderwerp: erkenning van B. Sleutelberg als veehandelaar in rundvee en varkens.&nbsp;

Verklaring dat B. Sleutelberg is ingedeeld in de groep rundvee- en varkenshandelaren

Van: Roos-Gosschalk, H. Aan: Annie en haar gezin Plaats: Deventer Datum: 1942-07-02 Onderwerp: vader en zijn twee zoons zijn op pad, op zoek naar groente voor het gezin en oma; in de stad is niets meer te krijgen, het kost een uur; lading kolen en hout gekregen; Henriettes broer heeft al een oproep voor een werkkamp gekregen; Michiel moet morgen gekeurd worden; Bram en Heiman zijn beide overgegaan…

Van: Roos-Gosschalk, H. Aan: Annie en haar gezin Plaats: Deventer Datum: 1942-07-02 Onderwerp: vader en zijn twee zoons zijn op pad, op zoek naar groente voor het gezin en oma; in de stad is niets meer te krijgen, het kost een uur; lading kolen en hout gekregen; Henriettes broer heeft al een oproep voor een werkkamp gekregen; Michiel moet morgen gekeurd worden; Bram en Heiman zijn beide overgegaan…

Brief van Henriette Roos-Gosschalk aan Annie en haar gezin vanuit Deventer

Personen