In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Alg. Ned. Beheer van Onroerende Goederen&nbsp; Aan: Gudema, Aron Plaats: Groningen&nbsp; Datum: 1942-06-22&nbsp; Onderwerp: Betaling huurpenningen voor het in bezit zijn van het perceel Engelstilstraat nummer 4 te Winschoten.

Van: Alg. Ned. Beheer van Onroerende Goederen&nbsp; Aan: Gudema, Aron Plaats: Groningen&nbsp; Datum: 1942-06-22&nbsp; Onderwerp: Betaling huurpenningen voor het in bezit zijn van het perceel Engelstilstraat nummer 4 te Winschoten.

Brief van Alg. Ned. Beheer aan Aron Gudema

Van: Adelaar, Rudolf Aan: Joodsche Raad Deventer Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-09 Onderwerp: dankzegging voor pakket

Van: Adelaar, Rudolf Aan: Joodsche Raad Deventer Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-09 Onderwerp: dankzegging voor pakket

Briefkaart van Rudolf Adelaar aan Joodsche Raad Deventer vanuit kamp Westerbork

Verkoop gebouwen kamp Westerbork

Nieuwe bestemming gebouwen kamp Westerbork

https://www.youtube.com/watch?v=m3F9Rc6i_-w

Anti-Joodse maatregelen

Het Joodsche Weekblad

Gedichten/teksten (13) van diverse schrijvers geschreven in kamp Westerbork (en Vught).&nbsp; Een aantal teksten zijn als liedteksten gebruikt tijdens cabaretprogramma's in de zomer van 1943. De teksten refereren naar allerlei aspecten uit het kampleven en de transporten.

Gedichten/teksten (13) van diverse schrijvers geschreven in kamp Westerbork (en Vught).&nbsp; Een aantal teksten zijn als liedteksten gebruikt tijdens cabaretprogramma's in de zomer van 1943. De teksten refereren naar allerlei aspecten uit het kampleven en de transporten.

Gedicht en teksten geschreven in kamp Vught en kamp Westerbork

Gebeurtenissen kamp Westerbork

Sterilisatie-actie kamp Westerbork

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: de Lange, Meijer Aan: Middel, familie Plaats: Kloosterhaar Datum: 1942 Onderwerp: aardig vol te houden; zich schikken, al valt het werk niet mee; zou een bezoek waarderen, echter is het de vraag of het loont, lange reis en een kort moment van ontmoeting aan het hek van het kamp.

Van: de Lange, Meijer Aan: Middel, familie Plaats: Kloosterhaar Datum: 1942 Onderwerp: aardig vol te houden; zich schikken, al valt het werk niet mee; zou een bezoek waarderen, echter is het de vraag of het loont, lange reis en een kort moment van ontmoeting aan het hek van het kamp.

Brief van Meijer de Lange aan de familie Middel vanuit het Joodse werkkamp Kloosterhaar

Van: Suze Aan: familie Plaats: Den Haag Datum: 1942-07-04 Onderwerp: Mautje is over gegaan naar de tweede klas; Meijer heeft een oproep gekregen om gekeurd te worden, hij is afgekeurd vanwege zijn hart, dieet en rust voorgeschreven; groeten van Meijer en de kinderen; hoe gaat het met Kitty?

Van: Suze Aan: familie Plaats: Den Haag Datum: 1942-07-04 Onderwerp: Mautje is over gegaan naar de tweede klas; Meijer heeft een oproep gekregen om gekeurd te worden, hij is afgekeurd vanwege zijn hart, dieet en rust voorgeschreven; groeten van Meijer en de kinderen; hoe gaat het met Kitty?

Brief van Suze aan haar familie vanuit Amsterdam

Personen