Jongemannen voor de vrijgezellenbarak,&nbsp;barak 4&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork, 1941.&nbsp; Wolfgang Wiener, 2de van rechts.

Jongemannen voor de vrijgezellenbarak,&nbsp;barak 4&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork, 1941.&nbsp; Wolfgang Wiener, 2de van rechts.

Jongemannen voor de vrijgezellenbarak in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Commandant J. Schol en zijn vrouw.&nbsp; De foto is gemaakt tijdens het joelfeest van 1942.

Commandant J. Schol en zijn vrouw.&nbsp; De foto is gemaakt tijdens het joelfeest van 1942.

Kampcommandant J. Schol en zijn vrouw

Van: Heilbut, Rob Aan: Besanger, L., Mej. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-03 Onderwerp: mag vanaf 1943-12-15 geen pakketten en post meer ontvangen; het wordt kritiek voor de schrijver. Opmerking: bij afzender staat ‘Stationsstraat 18’.&nbsp;

Van: Heilbut, Rob Aan: Besanger, L., Mej. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-03 Onderwerp: mag vanaf 1943-12-15 geen pakketten en post meer ontvangen; het wordt kritiek voor de schrijver. Opmerking: bij afzender staat ‘Stationsstraat 18’.&nbsp;

Briefkaart van Rob Heilbut aan L. Besanger vanuit kamp Westerbork

Gelukswensen voor kerstmis 1944.&nbsp; Aan: Winni Swart, Lageroudste in Dachau.&nbsp; Van: Peggy Plaats: Dachau Datum: 1944-12

Gelukswensen voor kerstmis 1944.&nbsp; Aan: Winni Swart, Lageroudste in Dachau.&nbsp; Van: Peggy Plaats: Dachau Datum: 1944-12

Tekening voor Winni Swart van Peggy in Dachau

Plaatsen in kamp Westerbork

Commandantswoning

Van: Abraham, D. Aan: Aekema, C. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-11 Onderwerp: pakketten; voedsel; pakketzegel; krant lezen Op Westerbork briefpapier

Van: Abraham, D. Aan: Aekema, C. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-11 Onderwerp: pakketten; voedsel; pakketzegel; krant lezen Op Westerbork briefpapier

Brief

Van: Aan: Randen, van, Fam. Plaats: Amsterdam Datum: 1944-02-04 Onderwerp: Transport naar Westerbork met de opmerking: ‘Wilt u deze brief posten.’ Behorend bij inv.nr. 2019-2

Van: Aan: Randen, van, Fam. Plaats: Amsterdam Datum: 1944-02-04 Onderwerp: Transport naar Westerbork met de opmerking: ‘Wilt u deze brief posten.’ Behorend bij inv.nr. 2019-2

Briefkaart van een onbekende aan de familie van Randen op weg naar kamp Westerbork

Kralenketting (snoer) met kleine en grote kralen. Van klei gemaakt. In Kamp Westerbork gemaakt door mevrouw Hanna Weijl (1914). Kleur van de kralen is groen en bruin.

Kralenketting (snoer) met kleine en grote kralen. Van klei gemaakt. In Kamp Westerbork gemaakt door mevrouw Hanna Weijl (1914). Kleur van de kralen is groen en bruin.

Kralenketting gemaakt in kamp Westerbork

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Rekening, inkomsten en uitgaven&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1939-10 tot 1940-08

Rekening, inkomsten en uitgaven&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1939-10 tot 1940-08

Verslag inkomsten en uitgaven Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Bewijs van aanmelding van Ras-Batavier, M. bij de Joodse raad te Amsterdam.&nbsp; Datum: 1941-03-21

Bewijs van aanmelding van Ras-Batavier, M. bij de Joodse raad te Amsterdam.&nbsp; Datum: 1941-03-21

Bewijs van aanmelding van M. Ras-Batavier

Van: Lagerkommandantur&nbsp; Aan: Rog-Grost, S.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-04-08&nbsp; Onderwerp: Vrijlating uit kamp met verzoek om een aantal formaliteiten (kamp instanties)te verrichten.

Van: Lagerkommandantur&nbsp; Aan: Rog-Grost, S.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-04-08&nbsp; Onderwerp: Vrijlating uit kamp met verzoek om een aantal formaliteiten (kamp instanties)te verrichten.

Brief van de Lagerkommandantur in kamp Westerbork aan Sophia Rog-Crost

Van: Militair gezag Drenthe Kamp Westerbork&nbsp; Aan: Burgemeester te Vierhouten&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp/ Interneringskamp&nbsp; Datum: 1945-05-17&nbsp; Onderwerp: Terugkeer van Vries, de, Irma Sophie vanuit kamp Westerbork naar gemeente Vierhouten.

Van: Militair gezag Drenthe Kamp Westerbork&nbsp; Aan: Burgemeester te Vierhouten&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp/ Interneringskamp&nbsp; Datum: 1945-05-17&nbsp; Onderwerp: Terugkeer van Vries, de, Irma Sophie vanuit kamp Westerbork naar gemeente Vierhouten.

Brief van het Militair Gezag aan de Burgemeester van Vierhouten over de terugkeer van Irma de Vries

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Eerstaanwezend ingenieur der genie Groningen&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1949-10-24&nbsp; Onderwerp: huurovereenkomst kamp Schattenberg. Ingang contract 26 juli.

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Eerstaanwezend ingenieur der genie Groningen&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1949-10-24&nbsp; Onderwerp: huurovereenkomst kamp Schattenberg. Ingang contract 26 juli.

Brief Houtvester Assen aan de Ingenieur der Genie

Electrische installatie Schattenberg Schaal: Datum:

Electrische installatie Schattenberg Schaal: Datum:

Plattegrond van de elektrische installatie in het woonoord Schattenberg

Van: Aussen, Herta&nbsp; Aan: Renès, N.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-07-20&nbsp; Onderwerp: Werken; omstandigheden. Ze werkt met een aantal jongeren bij een boer. Ze moeten onder andere schoffelen en hooien. &nbsp;

Van: Aussen, Herta&nbsp; Aan: Renès, N.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-07-20&nbsp; Onderwerp: Werken; omstandigheden. Ze werkt met een aantal jongeren bij een boer. Ze moeten onder andere schoffelen en hooien. &nbsp;

Briefkaart van Herta Aussen aan Netty vanuit kamp Westerbork

Van: Leeven, van, Aaron&nbsp; Betreft extra levensmiddelen voor jongeren.

Van: Leeven, van, Aaron&nbsp; Betreft extra levensmiddelen voor jongeren.

Bewijs voor extra levensmiddelen voor jongeren in Theresienstadt

Bouw.&nbsp; Bouw van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1939.&nbsp; Woning van de directeur/kampcommandant in aanbouw.

Bouw.&nbsp; Bouw van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1939.&nbsp; Woning van de directeur/kampcommandant in aanbouw.

Bouw van de directeurswoning van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: Langstadt, R.&nbsp; Aan: Langstadt, W.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp, barak 50 Datum: 1943-11-12&nbsp; Buitenlandse postwissel, geld overgemaakt naar Theresienstadt van Ruth naar haar vader Wilhelm, die in april 1943 via kamp Westerbork in Theresienstadt terechtkwam.

Van: Langstadt, R.&nbsp; Aan: Langstadt, W.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp, barak 50 Datum: 1943-11-12&nbsp; Buitenlandse postwissel, geld overgemaakt naar Theresienstadt van Ruth naar haar vader Wilhelm, die in april 1943 via kamp Westerbork in Theresienstadt terechtkwam.

van het overmaken van geld vanuit kamp Westerbork naar Theresienstadt

Het bouwen van drie barakken, situatie Schattenberg Schaal: 1:1000 Datum: 1959-07

Het bouwen van drie barakken, situatie Schattenberg Schaal: 1:1000 Datum: 1959-07

Plattegrond met te bouwen barakken, bestrating en beplanting

Van: Praag, van, I. (geschreven door Frederika) Aan: Swaak, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-02-12&nbsp; Onderwerp: bedankje ontvangen pakket

Van: Praag, van, I. (geschreven door Frederika) Aan: Swaak, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-02-12&nbsp; Onderwerp: bedankje ontvangen pakket

Briefkaart van I. van Praag aan A. Swaak vanuit kamp Westerbork

Karikatuur van dhr. A. van As Getekend door: Kok, Leo Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10.

Karikatuur van dhr. A. van As Getekend door: Kok, Leo Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10.

Aad van As getekend door Leo Kok in kamp Westerbork

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Broche&nbsp; Door Rita (Lensink) Bosman illegaal in kamp Westerbork gemaakt.&nbsp; Een vierkante broche met gekleurde letters erop.

Broche&nbsp; Door Rita (Lensink) Bosman illegaal in kamp Westerbork gemaakt.&nbsp; Een vierkante broche met gekleurde letters erop.

Beschilderde broche van hout

Van: Campen, van, Herman&nbsp; Aan: Schöne, A.E.&nbsp; Plaats: Nunspeet&nbsp; Datum: 1942-09-25&nbsp; Onderwerp: werk in het Joodse werkkamp de Bruine Enk in Nunspeet. De schrijver loopt 1.5 uur naar zijn werk, omspitten van de woeste grond tot 60 cm diep. De discipline in het kamp is streng (militair). In zijn vrije tijd leest de schrijver uit zijn wiskunde boeken en Engelse grammatica.

Van: Campen, van, Herman&nbsp; Aan: Schöne, A.E.&nbsp; Plaats: Nunspeet&nbsp; Datum: 1942-09-25&nbsp; Onderwerp: werk in het Joodse werkkamp de Bruine Enk in Nunspeet. De schrijver loopt 1.5 uur naar zijn werk, omspitten van de woeste grond tot 60 cm diep. De discipline in het kamp is streng (militair). In zijn vrije tijd leest de schrijver uit zijn wiskunde boeken en Engelse grammatica.

Brief van Herman van Campen aan A.E. Schöne vanuit het Joodse werkkamp De Bruine Enk

Van: Tauber, Fritz Aan: het Amerikaanse Consulaat Plaats: Rotterdam Datum: 1940-02-24 Onderwerp: verzoek tot uitstel van de visumaanvraag.

Van: Tauber, Fritz Aan: het Amerikaanse Consulaat Plaats: Rotterdam Datum: 1940-02-24 Onderwerp: verzoek tot uitstel van de visumaanvraag.

Brief van Fritz Tauber aan het Amerikaanse Consulaat in Rotterdam

Personen