In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Synagogedienst Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: over het plaatsvinden van een synagogedienst in barak 35 in plaats van barak 97.

Synagogedienst Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: over het plaatsvinden van een synagogedienst in barak 35 in plaats van barak 97.

Bericht over een synagogedienst in barak 35 in kamp Westerbork

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: Gosschalk, J. Plaats: Den Haag Datum: 1943-05-16&nbsp; Onderwerp: verzoek vanuit kamp Westerbork voor het sturen van een pakket (barak 81).

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: Gosschalk, J. Plaats: Den Haag Datum: 1943-05-16&nbsp; Onderwerp: verzoek vanuit kamp Westerbork voor het sturen van een pakket (barak 81).

Brief van de Joodse Raad met de mededeling een bericht uit Westerbork te hebben ontvangen van Fijtje Gosschalk

Bewijs van crematie Datum: 13-07-1943 Nr. 419 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Davod, Anna geb. 06-12-61 overleden te Westerbork op 07-07-1943 op: 12-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-07-1943 Nr. 419 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Davod, Anna geb. 06-12-61 overleden te Westerbork op 07-07-1943 op: 12-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Anna Davod

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: toeschouwers tijdens een voetbalwedstrijd op de appelplaats van kamp Westerbork.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: toeschouwers tijdens een voetbalwedstrijd op de appelplaats van kamp Westerbork.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Verklaring Plaats: Tröbitz Datum: 1945-06-07 Dr. Ziekenoppasser verklaard dat hij zijn collega den arts Dr. Siegfried Emmering van 6 - 20 mei 1945 in Tröbitz met zeker vastgestelden vlektyphus heeft behandeld. Gelijk aan inv.nr. 7877-22, tekst is in Duits vertaald

Verklaring Plaats: Tröbitz Datum: 1945-06-07 Dr. Ziekenoppasser verklaard dat hij zijn collega den arts Dr. Siegfried Emmering van 6 - 20 mei 1945 in Tröbitz met zeker vastgestelden vlektyphus heeft behandeld. Gelijk aan inv.nr. 7877-22, tekst is in Duits vertaald

Verklaring

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1942-06-28 Onderwerp: er gaan geruchten dat kamp Westerbork onder leiding van Duitse officieren zal komen te staan; &nbsp;het kamp is vergroot en de bouwleiding was in Duitse handen, twee SS-officieren hebben zich geïnstalleerd. Er wordt gesproken van een SS-compagnie en prikkeldraad. Er zijn al barakken met bedden-driehoog ingericht. Elke barak met 420 slaapplaatsen, twee grote slaapzalen van ongeveer 36 bij 9 meter; er zijn geruchten dat per in juli 1000 mensen naar het kamp gebracht zullen worden; aanstaande bezoek aan Amsterdam; reisvergunning is misschien mogelijk, een kennis is net getrouwd en zijn aanstaande vrouw mocht overkomen; contact houden met de Boonstra's.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1942-06-28 Onderwerp: er gaan geruchten dat kamp Westerbork onder leiding van Duitse officieren zal komen te staan; &nbsp;het kamp is vergroot en de bouwleiding was in Duitse handen, twee SS-officieren hebben zich geïnstalleerd. Er wordt gesproken van een SS-compagnie en prikkeldraad. Er zijn al barakken met bedden-driehoog ingericht. Elke barak met 420 slaapplaatsen, twee grote slaapzalen van ongeveer 36 bij 9 meter; er zijn geruchten dat per in juli 1000 mensen naar het kamp gebracht zullen worden; aanstaande bezoek aan Amsterdam; reisvergunning is misschien mogelijk, een kennis is net getrouwd en zijn aanstaande vrouw mocht overkomen; contact houden met de Boonstra's.

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: Transformatorenfabriek N.V. Nijmegen&nbsp; Aan: Tauber, Fritz Plaats: Nijmegen Datum: 1938-07-06 Onderwerp: nog geen positief bericht van overheidsinstantie in verband met het geven van toestemming voor de aanstelling.

Van: Transformatorenfabriek N.V. Nijmegen&nbsp; Aan: Tauber, Fritz Plaats: Nijmegen Datum: 1938-07-06 Onderwerp: nog geen positief bericht van overheidsinstantie in verband met het geven van toestemming voor de aanstelling.

Brief van Transformatorenfabriek N.V. Nijmegen aan Fritz Tauber over zijn aanstelling

Personen