In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van:&nbsp; Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam Datum: 1945-06-19 Onderwerp: verklaring dat de bezitter van de verklaring Vlektyfus heeft gehad.

Van:&nbsp; Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam Datum: 1945-06-19 Onderwerp: verklaring dat de bezitter van de verklaring Vlektyfus heeft gehad.

verklaring dat J.C. Cohen-de Haaff vlektyfus heeft gehad

Van: de Inspectie van Repatriëring Amsterdam Aan: Cohen-de Haaff, H.C. Plaats: Amsterdam Datum: 1945-06-28 Onderwerp: repatriëringskaart.

Van: de Inspectie van Repatriëring Amsterdam Aan: Cohen-de Haaff, H.C. Plaats: Amsterdam Datum: 1945-06-28 Onderwerp: repatriëringskaart.

Kaart van aanmelding in verband met de repatriëring van H.C. Cohen-de Haaff

Van: Aan: Cohen-Haaff Plaats: Kirchhain Datum: 1945-06 Onderwerp: repatriëring.

Van: Aan: Cohen-Haaff Plaats: Kirchhain Datum: 1945-06 Onderwerp: repatriëring.

Bewijs van repatriëring met een stempel van de Stadt Kirchhain van J.C. Cohen-Haaff

Van: Blits-Lam, Sonja Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1943 Onderwerp: Sonja moet alles zonder bonnen kopen. Ze heeft behoefte aan bonnen, zodat ze haar ouders in kamp Westerbork eten kan toesturen.

Van: Blits-Lam, Sonja Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1943 Onderwerp: Sonja moet alles zonder bonnen kopen. Ze heeft behoefte aan bonnen, zodat ze haar ouders in kamp Westerbork eten kan toesturen.

Brief van Sonja Blits-Lam aan de familie Veer vanuit Amsterdam

Van:&nbsp; Aan: Schoemaker, fam. (oud werkgever van de schrijver, bakkerij) Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-08-23&nbsp; Onderwerp: op transport gaan, de volgende dag met 1000 personen; beschrijving van transport naar Westerbork, na een verblijf van 24 uur in het Joodse werkkamp De Linde, lopend naar Hoogeveen, met de trein naar Hooghalen en weer lopend naar het kamp; in kamp Westerbork ingezet bij de wegenbouw; voorbereiding treffen voor het transport van de volgende dag.

Van:&nbsp; Aan: Schoemaker, fam. (oud werkgever van de schrijver, bakkerij) Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-08-23&nbsp; Onderwerp: op transport gaan, de volgende dag met 1000 personen; beschrijving van transport naar Westerbork, na een verblijf van 24 uur in het Joodse werkkamp De Linde, lopend naar Hoogeveen, met de trein naar Hooghalen en weer lopend naar het kamp; in kamp Westerbork ingezet bij de wegenbouw; voorbereiding treffen voor het transport van de volgende dag.

Brief gericht aan de familie Schoemaker gestuurd vanuit kamp Westerbork

Van: Directoraat Generaal voor Bijzondere Rechtspleging&nbsp; Aan: Niemeijer, R. Plaats: Westerbork, ‘kamp’&nbsp; Datum: 1948-12 Onderwerp: enveloppe gericht aan de heer R. Niemeijer, voormalig bewaker Interneringskamp Westerbork in 1948.

Van: Directoraat Generaal voor Bijzondere Rechtspleging&nbsp; Aan: Niemeijer, R. Plaats: Westerbork, ‘kamp’&nbsp; Datum: 1948-12 Onderwerp: enveloppe gericht aan de heer R. Niemeijer, voormalig bewaker Interneringskamp Westerbork in 1948.

Enveloppe van Directoraat Generaal voor Bijzondere Rechtspleging kamp Westerbork aan R. Niemeijer

Van: Hijmans, Coenraad, chirurg Aan: G.C. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-12 Onderwerp: mevrouw S. Boas-Prins moest een spoedoperatie (oktober 1942) ondergaan. De genezing verliep ongestoord.&nbsp;

Van: Hijmans, Coenraad, chirurg Aan: G.C. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-12 Onderwerp: mevrouw S. Boas-Prins moest een spoedoperatie (oktober 1942) ondergaan. De genezing verliep ongestoord.&nbsp;

Brief van Coenraad Hijmans aan G.C. vanuit Amsterdam

Van: Office Palestinien de Suisse Aan: Boas, Salomon Datum: 1943-10-20 Plaats: Genève Onderwerp: mededeling dat de heer Boas op de vierde lijst voor een Veteranen-certificaat staat.&nbsp;

Van: Office Palestinien de Suisse Aan: Boas, Salomon Datum: 1943-10-20 Plaats: Genève Onderwerp: mededeling dat de heer Boas op de vierde lijst voor een Veteranen-certificaat staat.&nbsp;

Brief van het Office Palestinien de Suisse aan Salomon Boas

Van: Arthur Aan: Philips, Fam. (ouders) Plaats:&nbsp; Datum: 1940-05-11 (poststempel) Onderwerp: 'op het ogenblik in stelling, wees niet bang, heb geen tijd om te schrijven'. (Arthur was als militair opgeroepen gedurende de Duitse invasie)

Van: Arthur Aan: Philips, Fam. (ouders) Plaats:&nbsp; Datum: 1940-05-11 (poststempel) Onderwerp: 'op het ogenblik in stelling, wees niet bang, heb geen tijd om te schrijven'. (Arthur was als militair opgeroepen gedurende de Duitse invasie)

Ansichtkaart van Arthur Philips aan familie

Van: het Nederlandse Beheersinstituut&nbsp; Aan: van Dam, J. Plaats: Groningen Datum: 1951-10-19 Onderwerp: bevestigen beëindiging bewindvoerderschap over Salomon de Winter. Nog geen reactie ontvangen.

Van: het Nederlandse Beheersinstituut&nbsp; Aan: van Dam, J. Plaats: Groningen Datum: 1951-10-19 Onderwerp: bevestigen beëindiging bewindvoerderschap over Salomon de Winter. Nog geen reactie ontvangen.

Verzoek van het Nederlandse Beheersinstituut aan J. van Dam om de beëindiging van zijn bewindvoerderschap te bevestigen

Van: de Burgerlijke Stand Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1950-03-17 Onderwerp: overlijden van Adolf Mulder Canter.

Van: de Burgerlijke Stand Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1950-03-17 Onderwerp: overlijden van Adolf Mulder Canter.

Uittreksel uit de Burgerlijke Stand van Den Haag betreffende het overlijden van Adolf Mulder Canter

Van: de Burgerlijke Stand Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1950-06-27 Onderwerp: overlijden van Duifje Mulder Canter.

Van: de Burgerlijke Stand Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1950-06-27 Onderwerp: overlijden van Duifje Mulder Canter.

Uittreksel uit de Burgerlijke Stand van Den Haag betreffende het overlijden van Duifje Mulder Canter

Van: de Burgerlijke Stand Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1950-02-14 Onderwerp: overlijden van Eva Boemendal-Mulder Canter.

Van: de Burgerlijke Stand Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1950-02-14 Onderwerp: overlijden van Eva Boemendal-Mulder Canter.

Uittreksel van de Burgerlijke Stand van Den Haag betreffende het overlijden van Eva Bloemendal- Mulder Canter

Van: de Burgerlijke Stand Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1950-03-17 Onderwerp: over het overlijden van Adolf Mulder Canter

Van: de Burgerlijke Stand Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1950-03-17 Onderwerp: over het overlijden van Adolf Mulder Canter

Van: de Burgerlijke Stand Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1950-06-27 Onderwerp: overlijden van Hanna Mulder Canter.

Van: de Burgerlijke Stand Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1950-06-27 Onderwerp: overlijden van Hanna Mulder Canter.

Uittreksel uit de Burgerlijke Stand van Den Haag betreffende het overlijden van Hann Mulder Canter

Het doen van voorzieningen aan barak 35 Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-06

Het doen van voorzieningen aan barak 35 Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-06

Plattegrond van de woonfunctie van barak 35

Vergunning van de Centrale Dienst voor de Levensmiddelenvoorziening.&nbsp; Van: Meijer-Verduin, R.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1944-03-30&nbsp; Onderwerp: het verstrekken van eten uit de Centrale Keukens voor twee personen.

Vergunning van de Centrale Dienst voor de Levensmiddelenvoorziening.&nbsp; Van: Meijer-Verduin, R.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1944-03-30&nbsp; Onderwerp: het verstrekken van eten uit de Centrale Keukens voor twee personen.

Bewijs van de Centrale Dienst voor de Levensmiddelenvoorziening van R. Meijer-Verduin

Aan: Cohen, L.A.A. Van: Allied Military Commandant&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1945-04-19&nbsp; Onderwerp: Identiteitsbewijs van de heer Cohen om voor belangrijk werk het kamp te mogen verlaten.&nbsp; Uit de periode dat het kamp was bevrijd door de Canadezen.&nbsp;

Aan: Cohen, L.A.A. Van: Allied Military Commandant&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1945-04-19&nbsp; Onderwerp: Identiteitsbewijs van de heer Cohen om voor belangrijk werk het kamp te mogen verlaten.&nbsp; Uit de periode dat het kamp was bevrijd door de Canadezen.&nbsp;

Foto van een identiteitsbewijs van L.A.A. Cohen

Foto van een tekening ter gelegenheid van de verjaardag van dr. F. Spanier.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Afgebeeld 12 flessen met etiketten voorzien van opschriften.

Foto van een tekening ter gelegenheid van de verjaardag van dr. F. Spanier.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Afgebeeld 12 flessen met etiketten voorzien van opschriften.

Foto van een tekening ter gelegenheid van de verjaardag van dr. F. Spanier

Van: Simons, D. Aan: Medema, mevr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp, barak 1 (Joodse Raad) Datum: 1942&nbsp; Onderwerp: Aankomst van kinderen en beschrijving omstandigheden.

Van: Simons, D. Aan: Medema, mevr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp, barak 1 (Joodse Raad) Datum: 1942&nbsp; Onderwerp: Aankomst van kinderen en beschrijving omstandigheden.

Brief van Fritz Tauber aan het Amerikaanse Consulaat

Personen