In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Carmen Aan: Magnus, S. Datum: 1945-08-19 Plaats: Amsterdam Onderwerp: Is het in Ruurlo mooi. We hopen dat je snel weer terugkomt naar Amsterdam.

Van: Carmen Aan: Magnus, S. Datum: 1945-08-19 Plaats: Amsterdam Onderwerp: Is het in Ruurlo mooi. We hopen dat je snel weer terugkomt naar Amsterdam.

Ansichtkaart van Carmen aan Simon Magnus vanuit Amsterdam

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1945-02-22, No. 89 Inhoud: Beperking van stroomgebruik en nieuwe werktijden.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1945-02-22, No. 89 Inhoud: Beperking van stroomgebruik en nieuwe werktijden.

Lagerbefehl No. 89

Plaatsen in kamp Westerbork

Schouwburg

Ontspanning kamp Westerbork

Muziek kamp Westerbork

Optredens kamp Westerbork

Klassieke muziek kamp Westerbork

Kinderkoor kamp Westerbork

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 201&nbsp;(nieuwe invulling van de ruimtes)&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-03 Opmerking: de barak is het voormalige ziekenhuis en Kommandantur in respectievelijk het Centraal Vluchtelingenkamp en het Doorgangskamp.&nbsp;

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 201&nbsp;(nieuwe invulling van de ruimtes)&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-03 Opmerking: de barak is het voormalige ziekenhuis en Kommandantur in respectievelijk het Centraal Vluchtelingenkamp en het Doorgangskamp.&nbsp;

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak 201 in het woonoord Schattenberg

Van: Modela, de, Pim (onbekend) Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: OD lied Het lied werd gezongen in scene 9 ‘V’ und 'OD van het cabaretprogramma Humor und Melodie. Het gaat hier om een Nederlandse vertaling.

Van: Modela, de, Pim (onbekend) Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: OD lied Het lied werd gezongen in scene 9 ‘V’ und 'OD van het cabaretprogramma Humor und Melodie. Het gaat hier om een Nederlandse vertaling.

over de Joodse Ordedienst

Het doen van voorzieningen aan barak 28 29 en 30&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1957-10 Opmerking: deze barakken vormden samen de voormalige centrale keuken.

Het doen van voorzieningen aan barak 28 29 en 30&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1957-10 Opmerking: deze barakken vormden samen de voormalige centrale keuken.

Plattegrond met legenda: voorzieningen die zullen worden toegevoegd aan de barakken 28, 29 en 30

Specifieke groepen kampbewoners

Sinti & Roma en woonwagenbewoners kamp Westerbork

Gebeurtenissen en groepen buiten kamp Westerbork

Sinti en Roma

Reisverbod voor Sinti en Roma

Van: Alfred en Els Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-27 Onderwerp: brief van Liesje; het gedeelte dat over het afscheid van moeder en Henny ging, heeft Elsje achterwege gelaten; vader is verhuisd naar barak 3, zaal 5; afscheid van moeder en Henny moet voor Liesje ontzettend zijn geweest; gekookt voedsel verzenden bij de huidige temperaturen bederft…&nbsp;

Van: Alfred en Els Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-27 Onderwerp: brief van Liesje; het gedeelte dat over het afscheid van moeder en Henny ging, heeft Elsje achterwege gelaten; vader is verhuisd naar barak 3, zaal 5; afscheid van moeder en Henny moet voor Liesje ontzettend zijn geweest; gekookt voedsel verzenden bij de huidige temperaturen bederft…&nbsp;

Brief van Alfred en Els aan Corrie en Piet vanuit Amsterdam

Personen