In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transporten naar Bergen-Belsen

Notitie - overzicht Morris Zomerplaag Beschrijving vanaf moment Hollandse Schouwburg tot en met repatriëring (1943-1945)

Notitie - overzicht Morris Zomerplaag Beschrijving vanaf moment Hollandse Schouwburg tot en met repatriëring (1943-1945)

Notities van Morris Zomerplaag

Van: Het Nederlandsche Rode Kruis, informatiebureau Datum: 1949-02-23 Onderwerp: het vertrek van Ellen Margrit Heymann (1931) naar Auschwitz vanuit Theresienstadt en haar overlijden. Vertrekdatum van Westerbork naar Theresienstadt moet zijn 18 januari 1944.

Van: Het Nederlandsche Rode Kruis, informatiebureau Datum: 1949-02-23 Onderwerp: het vertrek van Ellen Margrit Heymann (1931) naar Auschwitz vanuit Theresienstadt en haar overlijden. Vertrekdatum van Westerbork naar Theresienstadt moet zijn 18 januari 1944.

Verklaring van het Rode Kruis over Ellen Margrit Heymann

Verklaring Van: Dienst Repatrieering Aan: Burgemeester Amsterdam Plaats: Sittard Datum: 1945-06-22 Onderwerp: gerepatrieerde Ida Moroz is van Sittard naar Amsterdam vertrokken.

Verklaring Van: Dienst Repatrieering Aan: Burgemeester Amsterdam Plaats: Sittard Datum: 1945-06-22 Onderwerp: gerepatrieerde Ida Moroz is van Sittard naar Amsterdam vertrokken.

Verklaring dat Ida Moroz van Sittard naar Amsterdam is vertrokken

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: de aanvrager Plaats: Den Haag Datum: 1949-04-05 Onderwerp: inlichtingen over het lot van Simon Vissel.

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: de aanvrager Plaats: Den Haag Datum: 1949-04-05 Onderwerp: inlichtingen over het lot van Simon Vissel.

Verklaring van het Rode Kruis over het lot van Simon Vissel

Van: het Ministerie van Justitie Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1949-12-01&nbsp; Onderwerp: aangifte van overlijden van Levie Querido. Er zal pas 3 maanden na dagtekening van het afschrift een akte van overlijden worden opgemaakt.

Van: het Ministerie van Justitie Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1949-12-01&nbsp; Onderwerp: aangifte van overlijden van Levie Querido. Er zal pas 3 maanden na dagtekening van het afschrift een akte van overlijden worden opgemaakt.

Verklaring van het Ministerie van Justitie over het overlijden van Levie Querido

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Louis van de Ham Kamppak bestaande uit een jas, broek en pet gedragen in Auschwitz.

Louis van de Ham Kamppak bestaande uit een jas, broek en pet gedragen in Auschwitz.

Kamppak uit Auschwitz gedragen door L. van der Ham

Van: Egger, Julius en Daan Aan: opa en oma Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-07-21 Onderwerp: vandaag is Julius in kamp Westerbork gekomen; Daan heeft hem al gesproken; mogelijk is dit het laatste bericht uit Holland; opa is goedgekeurd voor licht werk, moet hij naar Drenthe (Joodse werkkamp)?; Julius krijgt de brief van zijn broer: ‘het wordt donker en ik heb geen kaars’; hij heeft last van kiespijn, hij gaat morgen naar de tandarts, ‘die is hier ook’…

Van: Egger, Julius en Daan Aan: opa en oma Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-07-21 Onderwerp: vandaag is Julius in kamp Westerbork gekomen; Daan heeft hem al gesproken; mogelijk is dit het laatste bericht uit Holland; opa is goedgekeurd voor licht werk, moet hij naar Drenthe (Joodse werkkamp)?; Julius krijgt de brief van zijn broer: ‘het wordt donker en ik heb geen kaars’; hij heeft last van kiespijn, hij gaat morgen naar de tandarts, ‘die is hier ook’…

Brief van Julius Egger aan zijn oma en opa vanuit kamp Westerbork

Personen