In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Alfred en Els Aan: Corrie en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-14 Onderwerp: verjaardag Aatje, op en oma zullen vanuit kamp Westerbork aan hem denken; vader is sinds 3 mei in het kampziekenhuis; de mensen van Philips worden toch zeker vrijgesteld?' op 11 mei zes pakketten verzonden; de pakketjes komen nu wel aan; naast Els is Siegfried heel erg bezig met regelen; het gaat iets beter met Jules, dankzij de uitstekende behandeling in het ziekenhuis.

Van: Alfred en Els Aan: Corrie en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-14 Onderwerp: verjaardag Aatje, op en oma zullen vanuit kamp Westerbork aan hem denken; vader is sinds 3 mei in het kampziekenhuis; de mensen van Philips worden toch zeker vrijgesteld?' op 11 mei zes pakketten verzonden; de pakketjes komen nu wel aan; naast Els is Siegfried heel erg bezig met regelen; het gaat iets beter met Jules, dankzij de uitstekende behandeling in het ziekenhuis.

Brief van Alfred en Els aan Corrie en Piet vanuit Amsterdam

Van: Kahn, Levie&nbsp; Aan: Knuppel, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10 Onderwerp: verzoek om pakketjes. 'Mochten wij onverhoopt weg zijn, eventueel te zenden aan mijn zwager D. Goudsmit, barak 56, Zaal I, no 46…

Van: Kahn, Levie&nbsp; Aan: Knuppel, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10 Onderwerp: verzoek om pakketjes. 'Mochten wij onverhoopt weg zijn, eventueel te zenden aan mijn zwager D. Goudsmit, barak 56, Zaal I, no 46…

Brief van Levie Kahn aan de familie Knuppel vanuit kamp Westerbork

Van: tante Mien (moeder) Aan: Hanneke Plaats: Amstelveen Datum: 1944 Onderwerp: een pakketje met onder ander kleding toegestuurd; over het brieven schrijven van Hanneke; over pakketjes; het thuisfront heeft genoeg voedsel, dus Hanneke kan vrij vragen; adviezen van moeder over omgang met mensen.

Van: tante Mien (moeder) Aan: Hanneke Plaats: Amstelveen Datum: 1944 Onderwerp: een pakketje met onder ander kleding toegestuurd; over het brieven schrijven van Hanneke; over pakketjes; het thuisfront heeft genoeg voedsel, dus Hanneke kan vrij vragen; adviezen van moeder over omgang met mensen.

Brief van moeder aan Hanneke

Dienstbereiche

Dienstbereich Erziehung und Fürsorge

Dienstbereich Werkstätten II

Industriebarakken kamp Westerbork

Matrassenfabriek kamp Westerbork

Organisatie voedselvoorziening kamp Westerbork

Keukenpersoneel kamp Westerbork

Dienstbereich Hauptküche

Gevangenissen

Gevangenis Weteringenschans

Joodse gemeenten in Gelderland

Joodse gemeente Apeldoorn

Dienstbereich Frauendienst

Dienstbereich Aussendienst

Van: Acohen-de la Bella, Esther Aan: Leny, Ru en Tom Plaats: Westerbork, kamp, barak 62. Datum: 1943-10-31 Onderwerp: dank voor de foto's; er is geen muziek meer in het; ‘er was een revue daar waren we naartoe, heel mooi, nu is er niets.’ (in verband met quarantaine maatregelen); Stelly Batavier komt af en toe langs, haar vader is nog niet in het kamp; Jaap Soep is aan een breuk geholpen; bakken de tomaten met uien bij het brood; de brieven komen weer goed door…

Van: Acohen-de la Bella, Esther Aan: Leny, Ru en Tom Plaats: Westerbork, kamp, barak 62. Datum: 1943-10-31 Onderwerp: dank voor de foto's; er is geen muziek meer in het; ‘er was een revue daar waren we naartoe, heel mooi, nu is er niets.’ (in verband met quarantaine maatregelen); Stelly Batavier komt af en toe langs, haar vader is nog niet in het kamp; Jaap Soep is aan een breuk geholpen; bakken de tomaten met uien bij het brood; de brieven komen weer goed door…

Brief van Esther Acohen-de la Bella aan het gezin van haar zoon vanuit kamp Westerbork

Van: Der Israelitischen Kultusgemeinde, registatiekantoor Aan: Tauber, Fritz Plaats: Wenen Datum: 1912-08-16

Van: Der Israelitischen Kultusgemeinde, registatiekantoor Aan: Tauber, Fritz Plaats: Wenen Datum: 1912-08-16

Certificaat betreffende geboorte van Fritz Tauber

Van: der Israelitischen Kultusgemeinde Aan: Büks, Helene en Tauber, Fritz Plaats: Wenen Datum: 1938-06-27 Onderwerp: betreffende een bevestiging het burgerlijke en religieuze huwelijk van Helene en Fritz.&nbsp;

Van: der Israelitischen Kultusgemeinde Aan: Büks, Helene en Tauber, Fritz Plaats: Wenen Datum: 1938-06-27 Onderwerp: betreffende een bevestiging het burgerlijke en religieuze huwelijk van Helene en Fritz.&nbsp;

Akte betreffende het huwelijk van Helene Büks en Fritz Tauber

Van: Acohen-de la Bella, Maurits en Esther Aan: Polet, mevrouw Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-22 Onderwerp: dat Tom niet meer in de brieven wordt genoemd, maakt Maurits en Esther verdrietig en angstig. Ze hebben gehoord dat er in Amsterdam kinderverlamming heerst; Ru moet niet zoveel brood sturen…; &nbsp;er geschrokken toen Maurits zijn zuster in het kamp zag. Haar scheiding van na 1940 werd niet geldig verklaard, waardoor zij geen Portugese-afstammings sper heeft gekregen; zaterdag sperziebonen met aardappelen gehad en 's avonds nog een bord pap. Normaal wordt dat nooit verstrekt; Maurits heeft een windjack gekregen voor de vroege werkweek, die de volgende week in zal gaan…

Van: Acohen-de la Bella, Maurits en Esther Aan: Polet, mevrouw Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-22 Onderwerp: dat Tom niet meer in de brieven wordt genoemd, maakt Maurits en Esther verdrietig en angstig. Ze hebben gehoord dat er in Amsterdam kinderverlamming heerst; Ru moet niet zoveel brood sturen…; &nbsp;er geschrokken toen Maurits zijn zuster in het kamp zag. Haar scheiding van na 1940 werd niet geldig verklaard, waardoor zij geen Portugese-afstammings sper heeft gekregen; zaterdag sperziebonen met aardappelen gehad en 's avonds nog een bord pap. Normaal wordt dat nooit verstrekt; Maurits heeft een windjack gekregen voor de vroege werkweek, die de volgende week in zal gaan…

Briefkaart van Maurits Acohen aan mevrouw Polet

Foto van bewoners van Kamp Schattenberg poserend voor de woning van de familie Van der Speck O'Breen (voormalige woning kampcommandant). De persoon (tweede van rechts) is Herbert Scipio. Datum: 1950/1951 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring).

Foto van bewoners van Kamp Schattenberg poserend voor de woning van de familie Van der Speck O'Breen (voormalige woning kampcommandant). De persoon (tweede van rechts) is Herbert Scipio. Datum: 1950/1951 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring).

Foto van bewoners van Kamp Schattenberg poserend voor de woning van de familie Van der Speck O'Breen

Aan: Magnus, Simon Datum: 1945-04-20 Onderwerp: voorgedragen voor een voor het buitenland samengestelde reisgroep. De datum van het transport zal nog worden bekend gemaakt.

Aan: Magnus, Simon Datum: 1945-04-20 Onderwerp: voorgedragen voor een voor het buitenland samengestelde reisgroep. De datum van het transport zal nog worden bekend gemaakt.

Mededeling voor Simon Magnus over eventuele deportatie/evacuatie uit Theresienstadt

Bescheinigung (Verklaring) Van: Verwaltung barak 35 Gericht aan: Boas-Prins, Seraphine Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-08 Onderwerp: is tewerk gesteld in Kinderhort (crêche)

Bescheinigung (Verklaring) Van: Verwaltung barak 35 Gericht aan: Boas-Prins, Seraphine Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-08 Onderwerp: is tewerk gesteld in Kinderhort (crêche)

Verklaring dat S. Boas-Prins te werk is gesteld in de Kinderhort (crèche)

Goddienstenoefening in de ziekenhuisbarakken Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943/1944 Onderwerp: Goddienstoefeningen in de ziekenhuisbarakken: &nbsp;1, 3, 5, 6, 81 en 82.

Goddienstenoefening in de ziekenhuisbarakken Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943/1944 Onderwerp: Goddienstoefeningen in de ziekenhuisbarakken: &nbsp;1, 3, 5, 6, 81 en 82.

Mededeling over Goddienstoefeningen in de ziekenhuisbarakken

Van: Hoogstraal, Flora Aan: Sleutelberg, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1942 Onderwerp: ze zijn er allen nog en gelukkig goed gezond; geruchten dat ze tot 7 januari kunnen blijven; worden ingeschreven, zullen &nbsp;binnenkort waarschijnlijk gehaald worden; alweer goed 9 maanden in Amsterdam; onze Rine met kinderen zijn een paar weken geleden doorgestuurd naar Duitsland, Julius was al bijna 2 maanden weg voor haar; er valt niet aan te doen; met haar moeder is het tamelijk goed; pappa is nog steeds hetzelfde; ze krijgt alles te verwerken; Antje en S. wonen er ook, het is wel gezellig…

Van: Hoogstraal, Flora Aan: Sleutelberg, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1942 Onderwerp: ze zijn er allen nog en gelukkig goed gezond; geruchten dat ze tot 7 januari kunnen blijven; worden ingeschreven, zullen &nbsp;binnenkort waarschijnlijk gehaald worden; alweer goed 9 maanden in Amsterdam; onze Rine met kinderen zijn een paar weken geleden doorgestuurd naar Duitsland, Julius was al bijna 2 maanden weg voor haar; er valt niet aan te doen; met haar moeder is het tamelijk goed; pappa is nog steeds hetzelfde; ze krijgt alles te verwerken; Antje en S. wonen er ook, het is wel gezellig…

Brief van Flora Hoogstraal aan de familie Sleutelberg vanuit Amsterdam

Van: Els en Alfred Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-08-05 Onderwerp: brief van Liesje; weinig hoop op herstel van Jules, hij heeft er longontsteking bijgekregen; ontvangstkaarten van pakketten; zoon van prof. Palache, die teruggekomen is, gaf de vraag door voor verse groente en fruit…

Van: Els en Alfred Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-08-05 Onderwerp: brief van Liesje; weinig hoop op herstel van Jules, hij heeft er longontsteking bijgekregen; ontvangstkaarten van pakketten; zoon van prof. Palache, die teruggekomen is, gaf de vraag door voor verse groente en fruit…

Brief van Els aan Corrie en Piet vanuit Amsterdam

Van: Hammelburg, Salomon Aan: Hammelburg, S. Plaats: de trein Datum: 1943-02-04 Onderwerp: Ik ben op transport naar moeder en de kinderen…

Van: Hammelburg, Salomon Aan: Hammelburg, S. Plaats: de trein Datum: 1943-02-04 Onderwerp: Ik ben op transport naar moeder en de kinderen…

Briefkaart van vader (Salomon Hammelburg) aan Simon Hammelburg vanuit de trein gegooid

Foto van Leonard Pinkhof en zijn dochter Jiska.

Foto van Leonard Pinkhof en zijn dochter Jiska.

Foto van Leonard Pinkhof en zijn dochter Jiska

Bonnen diversen QC 901, voor vrouwen geboren in 1931 of vroeger Datum: 1948-12-19 tot 1949-06-04

Bonnen diversen QC 901, voor vrouwen geboren in 1931 of vroeger Datum: 1948-12-19 tot 1949-06-04

Bonnen diversen

Van: Acohen-de la Bella, Esther Aan: Leny, Ru en Tom Plaats: Westerbork, kamp, barak 62. Datum: 1943-11-28 Onderwerp: de schrijfster is erg verkouden; van de Portugezenlijst nog niets gehoord, erg teleurstellend; pinnetjes voor haar haar. Ze heeft ze tien maanden in haar haar gehad, maar is er nu eentje kwijt…

Van: Acohen-de la Bella, Esther Aan: Leny, Ru en Tom Plaats: Westerbork, kamp, barak 62. Datum: 1943-11-28 Onderwerp: de schrijfster is erg verkouden; van de Portugezenlijst nog niets gehoord, erg teleurstellend; pinnetjes voor haar haar. Ze heeft ze tien maanden in haar haar gehad, maar is er nu eentje kwijt…

brief van Esther Acohen-de la Bella aan het gezin van haar zoon vanuit kamp Westerborkj

Foto van Marius en Marijke en Huib of Eric Bloemhard in kamp Schattenberg Datum: 1950/1951 (winter) Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)

Foto van Marius en Marijke en Huib of Eric Bloemhard in kamp Schattenberg Datum: 1950/1951 (winter) Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)

Foto van drie kinderen uit het gezin Bloemhard in (kamp) Schattenberg

Impfkarte (Inentingskaart) Van: Polak, Henriette Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945

Impfkarte (Inentingskaart) Van: Polak, Henriette Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945

Inentingskaart van Henriëtte Polak in Theresienstadt

Van: Meta (Loeb-Spiegel, Meta) Aan:&nbsp;Beste allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-26 Onderwerp:&nbsp;Meta dankt voor de hepatocanine die ze heeft ontvangen, waardoor het bloed van paps verbeterd kan worden. Hij ziet er mager en slecht uit, maar het directe gevaar is geweken. Zijn hart heeft zich van de ene op de andere dag hersteld. De koorts komt nauwelijks onder de 38 en dat maakt hem zwak en verminderd de eetlust. De transfusies hebben het bloed niet op een beter peil gekregen. Hart en longen zijn gisteren geröntgent en daar is niets gevonden. Daarom blijven de artsen het in de urinewegen zoeken. Alle specialisten komen er aan te pas en de verpleging kan niet toegewijder zijn. Door luchthartigheid te tonen hoopt Meta hem moed te schenken. Ze laat hem dit keer niet meeschrijven met de brief. Tot slot toont ze haar dank voor de pakjes.

Van: Meta (Loeb-Spiegel, Meta) Aan:&nbsp;Beste allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-26 Onderwerp:&nbsp;Meta dankt voor de hepatocanine die ze heeft ontvangen, waardoor het bloed van paps verbeterd kan worden. Hij ziet er mager en slecht uit, maar het directe gevaar is geweken. Zijn hart heeft zich van de ene op de andere dag hersteld. De koorts komt nauwelijks onder de 38 en dat maakt hem zwak en verminderd de eetlust. De transfusies hebben het bloed niet op een beter peil gekregen. Hart en longen zijn gisteren geröntgent en daar is niets gevonden. Daarom blijven de artsen het in de urinewegen zoeken. Alle specialisten komen er aan te pas en de verpleging kan niet toegewijder zijn. Door luchthartigheid te tonen hoopt Meta hem moed te schenken. Ze laat hem dit keer niet meeschrijven met de brief. Tot slot toont ze haar dank voor de pakjes.

Brief van Meta Loeb-Spiegel aan beste allen vanuit kamp Westerbork

Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1941/1942 Onderwerp: een tweetal foto's van de familie Heymann gemaakt in kamp Westerbork, in- en voor hun barak. Het gaat respectievelijk om Hermann Heymann (1894), Erna Heymann-Heijmans (1904) en hun dochter Ellen Heymann (1931). Zie brieven van Hermann en Erna in dossier 1276.

Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1941/1942 Onderwerp: een tweetal foto's van de familie Heymann gemaakt in kamp Westerbork, in- en voor hun barak. Het gaat respectievelijk om Hermann Heymann (1894), Erna Heymann-Heijmans (1904) en hun dochter Ellen Heymann (1931). Zie brieven van Hermann en Erna in dossier 1276.

Foto's van het gezin Heymann in kamp Westerbork

Van: Magnus, Simon Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945 Onderwerp: status gezondheid Simon Magnus, transport XXIV/5, transportnummer 171. Op het document staat verschillende aantekeningen.

Van: Magnus, Simon Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945 Onderwerp: status gezondheid Simon Magnus, transport XXIV/5, transportnummer 171. Op het document staat verschillende aantekeningen.

Document met de staus van gezondheid (Krankenstand) van Simon Magnus in Theresienstadt

Onderwerp: Zelfgemaakte plattegrond van het Getto Theresienstadt met legenda.

Onderwerp: Zelfgemaakte plattegrond van het Getto Theresienstadt met legenda.

Plattegrond van Theresienstadt met legenda

Gebedsdiensten Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06

Gebedsdiensten Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06

Mededeling over gebedsdiensten in kamp Westerbork

Van: Thijsje (Ies Leefsma) Aan: lieve mammie (Matje Leefsma-Wolf) Plaats: onderduikplek Thijsje Datum: 1942-1944 Onderwerp: groeten en een kusje.

Van: Thijsje (Ies Leefsma) Aan: lieve mammie (Matje Leefsma-Wolf) Plaats: onderduikplek Thijsje Datum: 1942-1944 Onderwerp: groeten en een kusje.

Briefkaart van Thijsje aan zijn moeder

Van: Westerbork, kamp en Secretariaat Westerbork, Lijnbaansgracht Aan: de Joodse Raad voor Amsterdam, Afdeling Kampen Plaats: Westerbork, kamp/Amsterdam Datum: 1943-05/06 Onderwerp: lijst met urnen die vanuit kamp Westerbork naar Amsterdam verstuurd zullen worden.

Van: Westerbork, kamp en Secretariaat Westerbork, Lijnbaansgracht Aan: de Joodse Raad voor Amsterdam, Afdeling Kampen Plaats: Westerbork, kamp/Amsterdam Datum: 1943-05/06 Onderwerp: lijst met urnen die vanuit kamp Westerbork naar Amsterdam verstuurd zullen worden.

Lijst voor urnen van in kamp Westerbork gecremeerde personen die naar Amsterdam worden gestuurd

Van: Transformatorenfabriek N.V. Nijmegen&nbsp; Aan: Tauber, Fritz Plaats: Nijmegen Datum: 1938-05-13 Onderwerp: het bedrijf in in principe bereid Fritz een aanstelling te geven.

Van: Transformatorenfabriek N.V. Nijmegen&nbsp; Aan: Tauber, Fritz Plaats: Nijmegen Datum: 1938-05-13 Onderwerp: het bedrijf in in principe bereid Fritz een aanstelling te geven.

Brief van Transformatorenfabriek N.V. Nijmegen aan Fritz Tauber over een aanstelling

Van: Kabelfabrik und Drahtindustrie Aktie-Gesellschaft Wien Aan: Tauber, Fritz Plaats: Wenen Datum: 1927-12-31 Onderwerp: verklaring dat Fritz werkzaam is geweest voor deze fabriek in de periode 1924-1927.

Van: Kabelfabrik und Drahtindustrie Aktie-Gesellschaft Wien Aan: Tauber, Fritz Plaats: Wenen Datum: 1927-12-31 Onderwerp: verklaring dat Fritz werkzaam is geweest voor deze fabriek in de periode 1924-1927.

Getuigschrift dat Fritz Tauber werkzaam is geweest in Kabelfabrik und Drahtindustrie Aktie-Gesellschaft Wien

Van: Els en Alfred Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-30 Onderwerp: brief en dozen in goede orde ontvangen; de meeste artikelen die Liesje vroeg zijn reeds doorgezonden; Siegfried is nog niet verhuisd, hij heeft tot maandag uitstel gekregen; bericht van een dame uit kamp Westerbork, dat Liesje onmiddellijk een Callmeyer-certificaat nodig heeft en een bewijs van de Portugese-gemeente, dat zij met deze achtergrond bezig zijn; met Jules gaat het niet goed, zijn krachten nemen af, de arts beaamt dat. Jules zijn hart werkt niet goed en hij ziet visioenen; pakketpost.

Van: Els en Alfred Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-30 Onderwerp: brief en dozen in goede orde ontvangen; de meeste artikelen die Liesje vroeg zijn reeds doorgezonden; Siegfried is nog niet verhuisd, hij heeft tot maandag uitstel gekregen; bericht van een dame uit kamp Westerbork, dat Liesje onmiddellijk een Callmeyer-certificaat nodig heeft en een bewijs van de Portugese-gemeente, dat zij met deze achtergrond bezig zijn; met Jules gaat het niet goed, zijn krachten nemen af, de arts beaamt dat. Jules zijn hart werkt niet goed en hij ziet visioenen; pakketpost.

Brief van Els en Alfred aan Corrie en Piet vanuit Amsterdam

Han Bloemhard (links) en drie andere leeftijdsgenoten staan voor de bus op weg naar Assen.&nbsp; Datum: 1950/1951 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)&nbsp;

Han Bloemhard (links) en drie andere leeftijdsgenoten staan voor de bus op weg naar Assen.&nbsp; Datum: 1950/1951 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)&nbsp;

Foto van Han Bloemhard en leeftijdsgenoten staande voor de bus naar Assen

Verklaring Plaats: Tröbitz Datum: 1945-06-14 Onderwerp: Josef Weiss en I.D. de Vries verklaren dat C. Dryter en familieleden deel uitgemaakt hebben van het transport van 2500 personen dat uit Bergen-Belsen is weggevoerd en is bevrijd door het Sovjetleger.

Verklaring Plaats: Tröbitz Datum: 1945-06-14 Onderwerp: Josef Weiss en I.D. de Vries verklaren dat C. Dryter en familieleden deel uitgemaakt hebben van het transport van 2500 personen dat uit Bergen-Belsen is weggevoerd en is bevrijd door het Sovjetleger.

Verklaring van Josef Weiss en I.D. de Vries over de lotgevallen van de familie Dryter

Foto van kinderen in kamp Schattenberg. Op de voorgrond rechts Marijke- en Huib of Eric Bloemhard. Links op de achterste rij twee kinderen van de familie Vogel (links Carla en rechts Tineke) Datum: 1950 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)&nbsp;

Foto van kinderen in kamp Schattenberg. Op de voorgrond rechts Marijke- en Huib of Eric Bloemhard. Links op de achterste rij twee kinderen van de familie Vogel (links Carla en rechts Tineke) Datum: 1950 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)&nbsp;

Foto van kinderen in (kamp) Schattenberg

Voor: Magnus, Simon Geboren: 1924-03-31 Datum: 1944-04-01 Plaats: Westerbork, kamp, barak 14 Onderwerp: Simon komt voor het volgende transport naar Theresienstadt in aanmerking.

Voor: Magnus, Simon Geboren: 1924-03-31 Datum: 1944-04-01 Plaats: Westerbork, kamp, barak 14 Onderwerp: Simon komt voor het volgende transport naar Theresienstadt in aanmerking.

Mededeling voor Simon Magnus dat hij in aanmerking komt voor het transport naar Theresienstadt

Van: Blits-Lam Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1942-07-31 Onderwerp: mevrouw Veer komt op bezoek; Sonja werkt helemaal niet meer, alleen nog thuis; zou ze voor een paar dagen kunnen komen, omdat het zo stil is…&nbsp;

Van: Blits-Lam Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1942-07-31 Onderwerp: mevrouw Veer komt op bezoek; Sonja werkt helemaal niet meer, alleen nog thuis; zou ze voor een paar dagen kunnen komen, omdat het zo stil is…&nbsp;

Brief van Sonja Blits-Lam aan de familie Veer vanuit Amsterdam

Personen overleden en gecremeerd Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: personen overleden in juli en augustus 1943 in kamp Westerbork met datum van crematie. Meyer Leisen is in het Academisch Ziekenhuis te Groningen overleden als kampgevangene.

Personen overleden en gecremeerd Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: personen overleden in juli en augustus 1943 in kamp Westerbork met datum van crematie. Meyer Leisen is in het Academisch Ziekenhuis te Groningen overleden als kampgevangene.

Lijst met namen van personen overleden in juli en augustus 1943 in kamp Westerbork

Van: Dr. Ticho, Max Aan: Tauber-Büks, Helene Plaats: Wenen Datum: 1938-06-30 Onderwerp: Helene is werkzaam geweest als stenotypiste in het jaar 1938.

Van: Dr. Ticho, Max Aan: Tauber-Büks, Helene Plaats: Wenen Datum: 1938-06-30 Onderwerp: Helene is werkzaam geweest als stenotypiste in het jaar 1938.

Verklaring dat HeleneTauber-Büks als stenotypiste werkzaam is geweest voor Dr. Max Ticho in 1938

Van: het Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Concentratiekampen Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1946-07 Onderwerp: informatie en getuigenverklaringen over de transporten van kamp Westerbork naar Sobibor en de aankomst in dit vernietigingskamp, slachtoffers herkend en verklaringen van overlevenden.

Van: het Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Concentratiekampen Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1946-07 Onderwerp: informatie en getuigenverklaringen over de transporten van kamp Westerbork naar Sobibor en de aankomst in dit vernietigingskamp, slachtoffers herkend en verklaringen van overlevenden.

Boekje van het Rode Kruis met informatie over de transporten naar Sobibor

Van: Hanneke Aan: haar ouders Plaats: Theresienstadt Datum: 1945-05-22 Onderwerp: Hanneke mag eindelijk weer schrijven; er is een lijst (vandaag) gemaakt van Hollanders in Theresienstadt in verband met terugkeer naar Nederland; ze is bang dat ze thuis niet meer kan wennen, omdat ze de hele dag met andere kinderen van haar leeftijd samen is; ze heeft een serie van het kampgeld in bezit gekregen; ze heeft vooral behoefte aan brieven, pakketjes hoeft ze niet te hebben.&nbsp;

Van: Hanneke Aan: haar ouders Plaats: Theresienstadt Datum: 1945-05-22 Onderwerp: Hanneke mag eindelijk weer schrijven; er is een lijst (vandaag) gemaakt van Hollanders in Theresienstadt in verband met terugkeer naar Nederland; ze is bang dat ze thuis niet meer kan wennen, omdat ze de hele dag met andere kinderen van haar leeftijd samen is; ze heeft een serie van het kampgeld in bezit gekregen; ze heeft vooral behoefte aan brieven, pakketjes hoeft ze niet te hebben.&nbsp;

Brief van Hanneke vanuit Theresienstadt aan haar ouders

Kladblaadje met een opsomming van gebruiksvoorwerpen: vork, mes, lepel…. Haupstrasse 8 (Theresienstadt). Daarnaast een slecht leesbare tekst: (…) iedere morgen een etensbak afgeven…

Kladblaadje met een opsomming van gebruiksvoorwerpen: vork, mes, lepel…. Haupstrasse 8 (Theresienstadt). Daarnaast een slecht leesbare tekst: (…) iedere morgen een etensbak afgeven…

Lijst met een opsomming van gebruiksvoorwerpen in Theresienstadt

Van: Asscher-Pinkhof, Clara Aan: Commissioner for Migration Plaats: Jerusalem Datum: 1946-03-31 Onderwerp: verzoek van Clara om herenigd te worden met haar jongste dochter. Haar dochter heeft in onderduik de oorlog overleefd. Clara heeft haar niet meer gezien sinds haar arrestatie.&nbsp;

Van: Asscher-Pinkhof, Clara Aan: Commissioner for Migration Plaats: Jerusalem Datum: 1946-03-31 Onderwerp: verzoek van Clara om herenigd te worden met haar jongste dochter. Haar dochter heeft in onderduik de oorlog overleefd. Clara heeft haar niet meer gezien sinds haar arrestatie.&nbsp;

Brief van Clara Asscher-Pinkhof aan de Commissioner for Migration in Jerusalem

Van: Wallega-Vieijra, M. Datum: 1944/1945 Plaats: Andijk (Oost) Onderwerp: kaart verstrekt door de Landelijk Organisatie voor hulp aan Onderduikers (L.O.). Oude stukken heeft zij moeten afgeven aan de SD in Arnhem na haar arrestatie.

Van: Wallega-Vieijra, M. Datum: 1944/1945 Plaats: Andijk (Oost) Onderwerp: kaart verstrekt door de Landelijk Organisatie voor hulp aan Onderduikers (L.O.). Oude stukken heeft zij moeten afgeven aan de SD in Arnhem na haar arrestatie.

Identiteitsbewijs van M. Wallega-Vieijra verstrekt door de L.O.

Van: Palache, Jules (geschreven door Lies) Aan: Reina, Corrie en Piet Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-03 Onderwerp: moeten heel wat doormaken, blij met de voorlopige sper; maar hoelang en dat ze getuigen zijn geweest van het vertrek van mamma en Henny; Jules heeft constant verhoging; doctoren hebben hem op van alles onderzocht, schrijven Jules vitamines en levertraan voor, maar kunnen de oorzaak niet ontdekken. Ze vinden hem zwak; ze vonden een abces en de chirurg vond een operatie noodzakelijk; op woensdag geopereerd. Lies moest om 13.00 komen, maar toen was Jules nog niet bijgekomen; om 16.00 even bij hem op bezoek en later om 19.00 uur nog een keer. Jules was zwak; &nbsp;Op het moment van schrijven is hij gelukkig een stuk beter; Jules is door het oog van en naald gegaan; wensen en handschoenen nodig voor bij het aardappelschillen, met wat ze nu heeft kan ze de aardappelen niet aanpakken; Bettie Laguna was toevallig in het ziekenhuis en heeft naar Jules geïnformeerd. het ging vrij goed met hem; Lies mag hem pas na 19.00 bezoeken…

Van: Palache, Jules (geschreven door Lies) Aan: Reina, Corrie en Piet Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-03 Onderwerp: moeten heel wat doormaken, blij met de voorlopige sper; maar hoelang en dat ze getuigen zijn geweest van het vertrek van mamma en Henny; Jules heeft constant verhoging; doctoren hebben hem op van alles onderzocht, schrijven Jules vitamines en levertraan voor, maar kunnen de oorzaak niet ontdekken. Ze vinden hem zwak; ze vonden een abces en de chirurg vond een operatie noodzakelijk; op woensdag geopereerd. Lies moest om 13.00 komen, maar toen was Jules nog niet bijgekomen; om 16.00 even bij hem op bezoek en later om 19.00 uur nog een keer. Jules was zwak; &nbsp;Op het moment van schrijven is hij gelukkig een stuk beter; Jules is door het oog van en naald gegaan; wensen en handschoenen nodig voor bij het aardappelschillen, met wat ze nu heeft kan ze de aardappelen niet aanpakken; Bettie Laguna was toevallig in het ziekenhuis en heeft naar Jules geïnformeerd. het ging vrij goed met hem; Lies mag hem pas na 19.00 bezoeken…

Brief van Jules Palache aan Reina, Corrie en Piet van kamp Westerbork, barak 83

Van: Palache, Reina Aan: Corrie Plaats: Oegstgeest Datum: 1945-04/07 Onderwerp: Reina begint alvast aan een lange brief nu de oorlog aan het eind lijkt te komen; onderduik; geen honger en koude geleden; na een paar weken weer boven water; op het adres gebleven, omdat de omstandigheden voor haar in Den Haag niet best waren; bevrijding; N.B.S. en N.S.B.; de wintermaanden; de Canadezen; verdere lotgevallen en een tekening van luchtdroppingen…

Van: Palache, Reina Aan: Corrie Plaats: Oegstgeest Datum: 1945-04/07 Onderwerp: Reina begint alvast aan een lange brief nu de oorlog aan het eind lijkt te komen; onderduik; geen honger en koude geleden; na een paar weken weer boven water; op het adres gebleven, omdat de omstandigheden voor haar in Den Haag niet best waren; bevrijding; N.B.S. en N.S.B.; de wintermaanden; de Canadezen; verdere lotgevallen en een tekening van luchtdroppingen…

Brief van Reina Palache aan Corrie vanuit Oegstgeest

Van: Hammelburg, E.A. Onderwerp: het verhaal is geschreven en met documenten ondersteund door E. A. Hammelburg. Zijn vader, Salomon Hammelburg (1903), was gemengd-gehuwd. Op 3 mei 1944 moest hij zich op het arbeidsbureau in Meppel melden om te gaan werken op het vliegveld te Havelte. Twee dagen ervoor werd hij echter door de S.D gearresteerd en beschuldigd van een poging tot onderduiken. Op 6 juni werd hij naar Westerbork gestuurd. Hij zou worden opgesloten in de strafbarakken (werkt als voorman), maar hoefde uiteindelijk niet op transport (al was zijn advocaat op 5 september 1944 in de veronderstelling (omdat het hele kamp opgeheven zou zijn) dat Salomon, hoewel ontheven van zijn ‘ S’ zou zijn doorgestuurd naar Theresienstadt). Salomon werd echter vrijgesteld van transport (zijn advocaat schreef op 12 september al dat gemengd-gehuwden zonder 'S' mogelijk waren achtergebleven. Zie ook zijn brief van 18 september over gemengd-gehuwden (klare Fälle) en het laatste transport naar 'Celle, Bergen-Belsen (unklare Fälle); werken op de kampboerderij;&nbsp;over lotgenoot Mozes Groenberg; verblijf tot 18 juni 1945 in Westerbork&nbsp;en ontslag. Op 13 oktober 1944 kwam zijn vrouw te overlijden. Zoontje Emil Alexander werd bij de onderburen ondergebracht. In verband met de hongerwinter werd hij in Bovensmilde ondergebracht. Na de bevrijding van kamp Westerbork ging de plaatselijke dominee op zoek naar een kennis. Op de lijsten kwam hij een Hammelburg tegen. Hij vroeg aan Emil of dit familie was. Na een aarzelende bevestiging van Emil ging hij achterop de fiets richting Westerbork. Het weerzien met zijn vader leidde tot een logeerpartij totdat zijn vader het kamp mocht verlaten. Emil staat op de lijst van in kamp Westerbork aanwezige personen van begin mei 1945. &nbsp;

Van: Hammelburg, E.A. Onderwerp: het verhaal is geschreven en met documenten ondersteund door E. A. Hammelburg. Zijn vader, Salomon Hammelburg (1903), was gemengd-gehuwd. Op 3 mei 1944 moest hij zich op het arbeidsbureau in Meppel melden om te gaan werken op het vliegveld te Havelte. Twee dagen ervoor werd hij echter door de S.D gearresteerd en beschuldigd van een poging tot onderduiken. Op 6 juni werd hij naar Westerbork gestuurd. Hij zou worden opgesloten in de strafbarakken (werkt als voorman), maar hoefde uiteindelijk niet op transport (al was zijn advocaat op 5 september 1944 in de veronderstelling (omdat het hele kamp opgeheven zou zijn) dat Salomon, hoewel ontheven van zijn ‘ S’ zou zijn doorgestuurd naar Theresienstadt). Salomon werd echter vrijgesteld van transport (zijn advocaat schreef op 12 september al dat gemengd-gehuwden zonder 'S' mogelijk waren achtergebleven. Zie ook zijn brief van 18 september over gemengd-gehuwden (klare Fälle) en het laatste transport naar 'Celle, Bergen-Belsen (unklare Fälle); werken op de kampboerderij;&nbsp;over lotgenoot Mozes Groenberg; verblijf tot 18 juni 1945 in Westerbork&nbsp;en ontslag. Op 13 oktober 1944 kwam zijn vrouw te overlijden. Zoontje Emil Alexander werd bij de onderburen ondergebracht. In verband met de hongerwinter werd hij in Bovensmilde ondergebracht. Na de bevrijding van kamp Westerbork ging de plaatselijke dominee op zoek naar een kennis. Op de lijsten kwam hij een Hammelburg tegen. Hij vroeg aan Emil of dit familie was. Na een aarzelende bevestiging van Emil ging hij achterop de fiets richting Westerbork. Het weerzien met zijn vader leidde tot een logeerpartij totdat zijn vader het kamp mocht verlaten. Emil staat op de lijst van in kamp Westerbork aanwezige personen van begin mei 1945. &nbsp;

Manuscript van E.A. Hammelburg over zijn vader Salomon Hammelburg

Van: Wallega, J. Datum: 1945 Plaats: Andijk Onderwerp: kaart verstrekt door de Landelijk Organisatie voor hulp aan Onderduikers (L.O.). De oude stukken moesten worden afgeven aan de SD in Arnhem na zijn arrestatie. &nbsp;

Van: Wallega, J. Datum: 1945 Plaats: Andijk Onderwerp: kaart verstrekt door de Landelijk Organisatie voor hulp aan Onderduikers (L.O.). De oude stukken moesten worden afgeven aan de SD in Arnhem na zijn arrestatie. &nbsp;

Identiteitskaart van J. Wallega verstrekt door de L.O.

Van: Palache-Rosenberg, Liesje Aan: lieve allemaal Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-14 Onderwerp: verschillende brieven ontvangen; Jules zijn wond doet zeer van het liggen. Volgens de dokter kan het nog wel even duren voordat het genezen is, omdat zijn bloedsomloop niet normaal is; Lies is bang dat ze zonder Jules weg moet gaan; over pakketjes en brieven die binnenkomen en wat er nodig is; lies heeft last van een dik been. een arts heeft haar in haar barak bezocht. Ze kreeg twee dagen rust voorgeschreven en moest naar een voetspecialist en masseur. Ze had te veel gestaan. Ze kreeg steunzolen voorgeschreven; Lies zal spullen meegeven aan iemand die uit het kamp komt. Het gaat om een directoire van haar moeder, voor het geval ze zelf op reis moet gaan; graag voor Jules een drinkbeker met een tuitje; Lies heeft gezellige tafelgenoten, die elkaar over en weer trakteren; iedereen geniet van elkaars pakjes, bij Jules gaat het net zo…

Van: Palache-Rosenberg, Liesje Aan: lieve allemaal Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-14 Onderwerp: verschillende brieven ontvangen; Jules zijn wond doet zeer van het liggen. Volgens de dokter kan het nog wel even duren voordat het genezen is, omdat zijn bloedsomloop niet normaal is; Lies is bang dat ze zonder Jules weg moet gaan; over pakketjes en brieven die binnenkomen en wat er nodig is; lies heeft last van een dik been. een arts heeft haar in haar barak bezocht. Ze kreeg twee dagen rust voorgeschreven en moest naar een voetspecialist en masseur. Ze had te veel gestaan. Ze kreeg steunzolen voorgeschreven; Lies zal spullen meegeven aan iemand die uit het kamp komt. Het gaat om een directoire van haar moeder, voor het geval ze zelf op reis moet gaan; graag voor Jules een drinkbeker met een tuitje; Lies heeft gezellige tafelgenoten, die elkaar over en weer trakteren; iedereen geniet van elkaars pakjes, bij Jules gaat het net zo…

Brief van Lies aan familie en vrienden vanuit kamp Westerbork

Van: tante Mien (moeder) Aan: Hanneke Plaats: Wassenaar/Den Haag Datum: 1943-08-11 Onderwerp: moeder is benieuwd naar een bericht, mogelijk heeft Hanneke al geschreven, maar ze heeft er nog niets van gehoord; moeder begrijp niet dat Hanneke nog in Westerbork moet blijven; veel pakketjes worden toegestuurd; schrijven over wat ze krijgt; pakjes worden gestolen; allerlei adviezen van moeder; Hanneke gaat naar synagogediensten, ‘dat is zeker erg vreemd’; ' spreek je Betty vaak?' …

Van: tante Mien (moeder) Aan: Hanneke Plaats: Wassenaar/Den Haag Datum: 1943-08-11 Onderwerp: moeder is benieuwd naar een bericht, mogelijk heeft Hanneke al geschreven, maar ze heeft er nog niets van gehoord; moeder begrijp niet dat Hanneke nog in Westerbork moet blijven; veel pakketjes worden toegestuurd; schrijven over wat ze krijgt; pakjes worden gestolen; allerlei adviezen van moeder; Hanneke gaat naar synagogediensten, ‘dat is zeker erg vreemd’; ' spreek je Betty vaak?' …