In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van:&nbsp; Aan: Coelingh-Barnstijn, A.&nbsp; Plaats: Amersfoort&nbsp; Datum: 1947-09-24&nbsp; Onderwerp: advies om zich te wenden tot het informatiebureau van het Rode Kruis.

Van:&nbsp; Aan: Coelingh-Barnstijn, A.&nbsp; Plaats: Amersfoort&nbsp; Datum: 1947-09-24&nbsp; Onderwerp: advies om zich te wenden tot het informatiebureau van het Rode Kruis.

Brief van een persoon aan A. Coelingh-Barnstijn om zich te wenden tot het Informatiebureau

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1959-05-30 Onderwerp: kampverleden; kamp Westerbork; Bergen-Belsen; Tröbitz.

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1959-05-30 Onderwerp: kampverleden; kamp Westerbork; Bergen-Belsen; Tröbitz.

Verklaring van het Rode Kruis over het kampverleden van H.C. Cohen-Haaff

Van:&nbsp; Aan: Lieve allen&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum:&nbsp;1943-11 Onderwerp: Omstandigheden; transporten, werken, kinderen. De vriendenkring wordt steeds kleiner. Aanstaande dinsdag zullen waarschijnlijk weer bekenden vertrekken, mogelijk ook familie.

Van:&nbsp; Aan: Lieve allen&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum:&nbsp;1943-11 Onderwerp: Omstandigheden; transporten, werken, kinderen. De vriendenkring wordt steeds kleiner. Aanstaande dinsdag zullen waarschijnlijk weer bekenden vertrekken, mogelijk ook familie.

Brief van twee onbekenden aan familie vanuit kamp Westerbork

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 201 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Gigch, Rosalie Henriette geb. 25-08-65 overleden te Westerbork op 16-04-1943 op: 19-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 201 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Gigch, Rosalie Henriette geb. 25-08-65 overleden te Westerbork op 16-04-1943 op: 19-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Rosalie Henriette van Gigch

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 23-06-1943 Nr. 368 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Hertz, Fannij Sophia Emma geb. 24-04-79 overleden te Westerbork op 17-06-1943 op 18-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 23-06-1943 Nr. 368 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Hertz, Fannij Sophia Emma geb. 24-04-79 overleden te Westerbork op 17-06-1943 op 18-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Fannij Sophia Emma Hertz

Bewijs van crematie Datum: 13-07-1943 Nr. 418 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Friedberg, Marta geb. 12-10-77 overleden te Westerbork op 07-07-1943 op 12-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-07-1943 Nr. 418 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Friedberg, Marta geb. 12-10-77 overleden te Westerbork op 07-07-1943 op 12-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Martha Friedberg

Reisverloop naar kamp Westerbork

Transportbegeleiding naar kamp Westerbork

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 224 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Rosenfeld, Chaja geb. 16-05-83 overleden te Westerbork op 23-04-1943 op: 27-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 224 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Rosenfeld, Chaja geb. 16-05-83 overleden te Westerbork op 23-04-1943 op: 27-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Chaja Rosenfeld

Voedselvoorziening kamp Westerbork

Voedselhoeveelheden gevangenen kamp Westerbork

Van: Magnus, Josef Plaats: Theresienstadt Datum: 1944 Onderwerp: ?

Van: Magnus, Josef Plaats: Theresienstadt Datum: 1944 Onderwerp: ?

Document van Josef Magnus in Theresienstadt

Van: Huisman-Aertssen, familie Aan: Buijvoets, familie Plaats: Westerbork, Interneringskamp (huis 4) Datum: 1946-08 Onderwerp: geboortekaartje van Anna Elizabeth.

Van: Huisman-Aertssen, familie Aan: Buijvoets, familie Plaats: Westerbork, Interneringskamp (huis 4) Datum: 1946-08 Onderwerp: geboortekaartje van Anna Elizabeth.

Geboortekaart van Anna Elisabeth Huisman in Interneringskamp Westerbork

Van: Dienst Bureel kampintendant Aan: wie het betreft Plaats: Westerbork, kamp/ Westerbork, Interneringskamp Onderwerp: repatriëring van bevrijdde kampgevangenen (behalve Dirk Warnaar) naar Rotterdam.&nbsp;

Van: Dienst Bureel kampintendant Aan: wie het betreft Plaats: Westerbork, kamp/ Westerbork, Interneringskamp Onderwerp: repatriëring van bevrijdde kampgevangenen (behalve Dirk Warnaar) naar Rotterdam.&nbsp;

Lijst van personen die op 18 juni 1945 vanuit kamp Westerbork worden gerepatrieerd naar Rotterdam

Van: Spanier, Dr. Aan: Buijvoets, Jan Plaats: Westerbork, kamp/Interneringskamp Datum: 1945-06 Onderwerp: microscoop, eigendom van dr. A. Vedder uit Amsterdam, is aan de zorgen van dr. Nijkerk toevertrouwd. Bl.2: verzoek &nbsp;van Dr. Nijkerk om de microscoop onder berusting te mogen houden.

Van: Spanier, Dr. Aan: Buijvoets, Jan Plaats: Westerbork, kamp/Interneringskamp Datum: 1945-06 Onderwerp: microscoop, eigendom van dr. A. Vedder uit Amsterdam, is aan de zorgen van dr. Nijkerk toevertrouwd. Bl.2: verzoek &nbsp;van Dr. Nijkerk om de microscoop onder berusting te mogen houden.

Verklaring van Dr. Fritz Spanier en een verzoek van Dr. M. Nijkerk betreffende de microscoop van Dr. A. Vedder

Lagerbefehl No. 25 Datum: 1943-04-19 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Spertijd; Groepsleiding woningbureau; Wirtschaftsstelle; Kapsalon

Lagerbefehl No. 25 Datum: 1943-04-19 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Spertijd; Groepsleiding woningbureau; Wirtschaftsstelle; Kapsalon

Lagerbefehl No. 25

Van: tante Mien (moeder) Aan: Hanneke Plaats: Wassenaar/Den Haag Datum: 1943-08-11 Onderwerp: moeder is benieuwd naar een bericht, mogelijk heeft Hanneke al geschreven, maar ze heeft er nog niets van gehoord; moeder begrijp niet dat Hanneke nog in Westerbork moet blijven; veel pakketjes worden toegestuurd; schrijven over wat ze krijgt; pakjes worden gestolen; allerlei adviezen van moeder; Hanneke gaat naar synagogediensten, ‘dat is zeker erg vreemd’; ' spreek je Betty vaak?' …

Van: tante Mien (moeder) Aan: Hanneke Plaats: Wassenaar/Den Haag Datum: 1943-08-11 Onderwerp: moeder is benieuwd naar een bericht, mogelijk heeft Hanneke al geschreven, maar ze heeft er nog niets van gehoord; moeder begrijp niet dat Hanneke nog in Westerbork moet blijven; veel pakketjes worden toegestuurd; schrijven over wat ze krijgt; pakjes worden gestolen; allerlei adviezen van moeder; Hanneke gaat naar synagogediensten, ‘dat is zeker erg vreemd’; ' spreek je Betty vaak?' …

Brief van moeder aan Hanneke

Personen