In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Bewijs van: Meents, Levie&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-28 tot 1943-07-17 Bewijs om zich buiten de eigen barak te begeven i.v.m. werkzaamheden.

Bewijs van: Meents, Levie&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-28 tot 1943-07-17 Bewijs om zich buiten de eigen barak te begeven i.v.m. werkzaamheden.

van Levie Meents om zich buiten zijn barak te begeven

Het personeel van het kamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Bureau Medische Dienst.&nbsp; Links Mej. Vaanholt, achter bureau Dhr. Mulder en drie gedetineerden.

Het personeel van het kamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Bureau Medische Dienst.&nbsp; Links Mej. Vaanholt, achter bureau Dhr. Mulder en drie gedetineerden.

Foto van personeel van het Bureau Medische Dienst in Interneringskamp Westerbork

Van: Katz-Franken, E.&nbsp;(Joseph Levie, schoonzoon) Aan: Lackrooy, Fam.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-10-08&nbsp; Onderwerp: schrijfdag voor Eva, Ze ligt in ziekenhuis, omstandigheden, vraag om levensmiddelen.

Van: Katz-Franken, E.&nbsp;(Joseph Levie, schoonzoon) Aan: Lackrooy, Fam.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-10-08&nbsp; Onderwerp: schrijfdag voor Eva, Ze ligt in ziekenhuis, omstandigheden, vraag om levensmiddelen.

Briefkaart van Eva Katz-Franken aan de familie Lackrooy vanuit kamp Westerbork

Van: Droppers, H.J. Aan: Droppers, mej. G. Plaats: Groningen Datum: 1942-11-24 Onderwerp: Jan Droppers schrijft zijn zuster dat hij momenteel weer in Groningen is, na enige tijd in Zaltbommel te hebben gezeten. Volgende maand kan hij waarschijnlijk weer naar hun ouders toe gaan. Het wordt al aardig fris, de afgelopen nacht heeft het zelfs behoorlijk gevroren. Verder weinig nieuws. De groeten aan oom en tante.

Van: Droppers, H.J. Aan: Droppers, mej. G. Plaats: Groningen Datum: 1942-11-24 Onderwerp: Jan Droppers schrijft zijn zuster dat hij momenteel weer in Groningen is, na enige tijd in Zaltbommel te hebben gezeten. Volgende maand kan hij waarschijnlijk weer naar hun ouders toe gaan. Het wordt al aardig fris, de afgelopen nacht heeft het zelfs behoorlijk gevroren. Verder weinig nieuws. De groeten aan oom en tante.

Brief van J. Droppers aan G. Droppers vanuit Groningen

Joodse gemeenten in Zuid-Holland

Joodse gemeente Rotterdam

Van: de Burgerlijke Stand Amsterdam Aan: Teixeira de Mattos, mej. Plaats: Amsterdam Datum: 1933-08-16 Onderwerp: betaald voor het doen van nasporing in de registers van de Burgerlijke Stand. Zie gegevens op de achterkant.

Van: de Burgerlijke Stand Amsterdam Aan: Teixeira de Mattos, mej. Plaats: Amsterdam Datum: 1933-08-16 Onderwerp: betaald voor het doen van nasporing in de registers van de Burgerlijke Stand. Zie gegevens op de achterkant.

Bewijs van betaling door mej. Teixeira de Mattos voor nasporing in de Burgerlijke Stand in Amsterdam

Van: Droppers, J. Aan: Droppers, mej. G. Plaats: Groningen Datum: 1943-09-07 Onderwerp: De vakantie van zijn zus zit er dus weer op en is het weer alle dagen ploeteren. Of valt het wel mee? Ali gaat volgende week dinsdag een week met vakantie naar Winterswijk. Hij gaat dan zaterdag's naar haar toe en blijft er tot maandag. Langer kan niet omdat hij geen verlof meer heeft. Hij vraagt zijn zus of zij dan ook kan komen, ze hebben elkaar al zo lang niet meer gezien en je weet nooit wanneer de volgende gelegenheid zich voordoet. Ze moet maar even overleggen met oom en tante. Hoe gaat het met de familie en met de vliegtuigen de laatste tijd? Bij hem in de buurt valt het wel mee. De groeten en schrijf maar hoe en wat als ze in de gelegenheid is.

Van: Droppers, J. Aan: Droppers, mej. G. Plaats: Groningen Datum: 1943-09-07 Onderwerp: De vakantie van zijn zus zit er dus weer op en is het weer alle dagen ploeteren. Of valt het wel mee? Ali gaat volgende week dinsdag een week met vakantie naar Winterswijk. Hij gaat dan zaterdag's naar haar toe en blijft er tot maandag. Langer kan niet omdat hij geen verlof meer heeft. Hij vraagt zijn zus of zij dan ook kan komen, ze hebben elkaar al zo lang niet meer gezien en je weet nooit wanneer de volgende gelegenheid zich voordoet. Ze moet maar even overleggen met oom en tante. Hoe gaat het met de familie en met de vliegtuigen de laatste tijd? Bij hem in de buurt valt het wel mee. De groeten en schrijf maar hoe en wat als ze in de gelegenheid is.

Van: Droppers, J. Aan: Droppers, mej. G. Plaats: Groningen Datum: 1943-08-10 Onderwerp: Jan schrijft dat hij gisteren de brief van zijn zuster heeft ontvangen, zodat hij haar onmiddellijk terugschrijft omdat het anders in het vergeetboek komt. Met hem en met Ali en de anderen is het goed. Op haar vraag wanneer hij met verlof kan komen moet hij helaas antwoorden dat dat momenteel niet lukt. Alle verlof is ingetrokken en dat zal voorlopig zo blijven, misschien zelfs de rest van het jaar als de geruchten waar zijn. Wel heeft hij een keer in de maand 'bewegingsvrijheid', dat wil zeggen dat hij anderhalve dag geen dienst heeft en weg kan gaan. Zodoende wil hij deze maand nog een keer naar hun ouders toe. Verder zitten ze ook met die "verboden provincie's", wat voor hen nog nader moet worden geregeld. Je moet dus maar met vakantie gaan wanneer je het beste kan. De groeten aan allen en een prettige vakantie.

Van: Droppers, J. Aan: Droppers, mej. G. Plaats: Groningen Datum: 1943-08-10 Onderwerp: Jan schrijft dat hij gisteren de brief van zijn zuster heeft ontvangen, zodat hij haar onmiddellijk terugschrijft omdat het anders in het vergeetboek komt. Met hem en met Ali en de anderen is het goed. Op haar vraag wanneer hij met verlof kan komen moet hij helaas antwoorden dat dat momenteel niet lukt. Alle verlof is ingetrokken en dat zal voorlopig zo blijven, misschien zelfs de rest van het jaar als de geruchten waar zijn. Wel heeft hij een keer in de maand 'bewegingsvrijheid', dat wil zeggen dat hij anderhalve dag geen dienst heeft en weg kan gaan. Zodoende wil hij deze maand nog een keer naar hun ouders toe. Verder zitten ze ook met die "verboden provincie's", wat voor hen nog nader moet worden geregeld. Je moet dus maar met vakantie gaan wanneer je het beste kan. De groeten aan allen en een prettige vakantie.

Persoonsbewijs (zonder foto) Van: Hammelburg, S. Plaats: Amsterdam Datum: 1941-08-26

Persoonsbewijs (zonder foto) Van: Hammelburg, S. Plaats: Amsterdam Datum: 1941-08-26

Persoonsbewijs van S. Hammelburg