In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Van: Heymans, Nathan Aan: Heymans, Arthur Datum: onbekend (poststempel 1943-11-09) Plaats: Westerbork, kamp, barak 84 Onderwerp: bedanken voor een pakketje

Van: Heymans, Nathan Aan: Heymans, Arthur Datum: onbekend (poststempel 1943-11-09) Plaats: Westerbork, kamp, barak 84 Onderwerp: bedanken voor een pakketje

Briefkaart van Nathan Heymann aan A. Heymans vanuit kamp Westerbork

Ziekenhuis met patiënten op bedden gezeten.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-1944&nbsp; Bij mooi werden patiënten zover dat mogelijk was buiten in de zon gezet.

Ziekenhuis met patiënten op bedden gezeten.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-1944&nbsp; Bij mooi werden patiënten zover dat mogelijk was buiten in de zon gezet.

Patiënten van het kampziekenhuis op hun bed in de open lucht

Verslag van L.L. Tels-de Jong over de familie Ricardo na aanleiding van een ontmoeting met foto's en portrettekeningen.

Verslag van L.L. Tels-de Jong over de familie Ricardo na aanleiding van een ontmoeting met foto's en portrettekeningen.

Verslag van L.L. Tels-de Jong over het gezin Ricardo na aanleiding van een ontmoeting

Van: Wolf-Beckers, v.d., E. Aan: Boas-Prins, S.&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1944-07-06 Onderwerp: De schrijver wil graag een pakje opsturen, maar heeft vernomen dat alleen joden en half-joden dat nog mogen.&nbsp;

Van: Wolf-Beckers, v.d., E. Aan: Boas-Prins, S.&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1944-07-06 Onderwerp: De schrijver wil graag een pakje opsturen, maar heeft vernomen dat alleen joden en half-joden dat nog mogen.&nbsp;

Brief van E. v.d. Wolf-Beckers aan S. Boas-Prins vanuit Amsterdam

Identiteitskaart Van: Polak, Henriëtte Beatrice Afgegeven: Bern, Zwitserland Datum: 1945-06-20 Ingeschreven bij de Vluchtelingenafdeling van het Gezantschap onder No. 1263

Identiteitskaart Van: Polak, Henriëtte Beatrice Afgegeven: Bern, Zwitserland Datum: 1945-06-20 Ingeschreven bij de Vluchtelingenafdeling van het Gezantschap onder No. 1263

Identiteitskaart Henriëtte Beatrice Polak in Zwitserland

Brief Van: Asscher, Bram Aan: Tollenaar, D.L. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-29 Onderwerp: Bram ligt in het ziekenhuis met difterie. Hij had last van koorts en keelpijn en voelde zich beter dankzij een inspuiting met serum. Hij moet nog minstens zes weken blijven liggen tot zijn bloed weer goed is. Hij ligt op het ogenblik op een kamer met twee mensen: een jongetje van negen jaar, met wie hij monopoly speelt, en een een Turk van 37 (Isak Jerusalmi), met wie hij Frans spreekt. Verder leest hij veel kranten en boeken uit de bibliotheek. De komende dagen gaat hij ook weer werken. Jeannot komt iedere dag langs en verzorgt hem uitstekend. Hij heeft genoeg te eten dankzij de prachtpakjes.&nbsp;

Brief Van: Asscher, Bram Aan: Tollenaar, D.L. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-29 Onderwerp: Bram ligt in het ziekenhuis met difterie. Hij had last van koorts en keelpijn en voelde zich beter dankzij een inspuiting met serum. Hij moet nog minstens zes weken blijven liggen tot zijn bloed weer goed is. Hij ligt op het ogenblik op een kamer met twee mensen: een jongetje van negen jaar, met wie hij monopoly speelt, en een een Turk van 37 (Isak Jerusalmi), met wie hij Frans spreekt. Verder leest hij veel kranten en boeken uit de bibliotheek. De komende dagen gaat hij ook weer werken. Jeannot komt iedere dag langs en verzorgt hem uitstekend. Hij heeft genoeg te eten dankzij de prachtpakjes.&nbsp;

Brief van Bram Asscher aan D.L. Tollenaar vanuit kamp Westerbork

Van: Hammelburg, M. en Hammelburg, S. Aan: den heer Hammelburg Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-05&nbsp; Onderwerp: aankomst in het kamp; vader direct naar het ziekenhuis; verzoek om het pakketje.

Van: Hammelburg, M. en Hammelburg, S. Aan: den heer Hammelburg Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-05&nbsp; Onderwerp: aankomst in het kamp; vader direct naar het ziekenhuis; verzoek om het pakketje.

Briefkaart van M. Hammelburg-Agsteribbe aan haar zoon vanuit kamp Westerbork

Personen