In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth Aan: Feldman, Tibor Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-17 Onderwerp: postbeperkingen als S-geval; moeder ligt als patiënt die niet al te ziek is in barak 82; ze brengt vader elke dag naar haar toe; mogelijk komen Aus der Fünten en Fischer op het moment van schrijven langs vanwege de gemengd-gehuwden (strafgevallen); over tekenen van een protocol en over leg met de heer Cohn op de Antragstelle; het transport van twee weken geleden was in twee dagen in Theresienstadt; alle pakketten voor de Strafbarakken zijn in beslag genomen, mannelijke en vrouwelijke S-gevallen op aparte geïsoleerde ziekenzalen; Voor de S-zusters bleef alles bij het oude, omdat Spanier er niets over zei; Gemmeker is niet tevreden over het ziekenhuis, teveel mensen, dat gaat ten koste van de batterijen; over eten op de 10-I en het niet meer verstrekken van groente attesten; hulp van A. Röttgen; Todmann en Helga Klau werken nu in de batterijen…; in de gevangenis vijlde Lotte haar nagels aan de muur; van Rachel Levie geurwater met een takje heide gekregen; over een bekende die in Ravensbrück zit…; komt juist van de tandarts terug; mevrouw Lemberg(er) gaat morgen naar Groningen, Lotte hoopt dat zij haar brief wil meenemen…

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth Aan: Feldman, Tibor Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-17 Onderwerp: postbeperkingen als S-geval; moeder ligt als patiënt die niet al te ziek is in barak 82; ze brengt vader elke dag naar haar toe; mogelijk komen Aus der Fünten en Fischer op het moment van schrijven langs vanwege de gemengd-gehuwden (strafgevallen); over tekenen van een protocol en over leg met de heer Cohn op de Antragstelle; het transport van twee weken geleden was in twee dagen in Theresienstadt; alle pakketten voor de Strafbarakken zijn in beslag genomen, mannelijke en vrouwelijke S-gevallen op aparte geïsoleerde ziekenzalen; Voor de S-zusters bleef alles bij het oude, omdat Spanier er niets over zei; Gemmeker is niet tevreden over het ziekenhuis, teveel mensen, dat gaat ten koste van de batterijen; over eten op de 10-I en het niet meer verstrekken van groente attesten; hulp van A. Röttgen; Todmann en Helga Klau werken nu in de batterijen…; in de gevangenis vijlde Lotte haar nagels aan de muur; van Rachel Levie geurwater met een takje heide gekregen; over een bekende die in Ravensbrück zit…; komt juist van de tandarts terug; mevrouw Lemberg(er) gaat morgen naar Groningen, Lotte hoopt dat zij haar brief wil meenemen…

Brief van Lotte Ruth-Feldman-Kan aan haar echtgenoot vanuit kamp Westerbork

Machtiging voor het leveren van verse en gezouten groenten en fruit voor het kamp Westerbork. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-04-20 Afgegeven door: As, van, A. Bijzonderheid: de tekst is doorgestreept met het woord cancelled. Onderaan de machtiging staat ‘niet goed !’

Machtiging voor het leveren van verse en gezouten groenten en fruit voor het kamp Westerbork. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-04-20 Afgegeven door: As, van, A. Bijzonderheid: de tekst is doorgestreept met het woord cancelled. Onderaan de machtiging staat ‘niet goed !’

Machtiging voor het leveren van verse en gezouten groenten en fruit voor het kamp Westerbork.

Operette Operette kamp Westerbork Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1942 Voorstelling: 'Der fidele Bauer'.

Operette Operette kamp Westerbork Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1942 Voorstelling: 'Der fidele Bauer'.

Uitvoering van de operette 'Der fidele Bauer'

Van: Abt. Bev. B. St. (Statistisch Bureau?) Aan: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-30 Onderwerp: gesloten huwelijken in kamp Westerbork in de periode januari tot en met april 1943.

Van: Abt. Bev. B. St. (Statistisch Bureau?) Aan: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-30 Onderwerp: gesloten huwelijken in kamp Westerbork in de periode januari tot en met april 1943.

Lijst met huwelijken in 1943 gesloten in kamp Westerbork

Personen