In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Jager, W.&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Midwolde&nbsp; Datum: 1951-10-&nbsp; Onderwerp: offerte inzake verkoop op afbraak van het crematorium te Westerbork.

Van: Jager, W.&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Midwolde&nbsp; Datum: 1951-10-&nbsp; Onderwerp: offerte inzake verkoop op afbraak van het crematorium te Westerbork.

Brief van W. Jager aan Staatsbosbeheer

Van: Goldsteen, Alfred Aan: Goldsteen-Hoen, T.J. Datum: 1944-07 Plaats: Westerbork, kamp, barak 67 Onderwerp: het is zondag en rustig. Een extra pakket zegel ontvangen wegens &nbsp;Goed werk. Vervolgens een opsomming van wat de schrijver nodig heeft. Hij maakt het uitstekend en heeft veel vrienden…

Van: Goldsteen, Alfred Aan: Goldsteen-Hoen, T.J. Datum: 1944-07 Plaats: Westerbork, kamp, barak 67 Onderwerp: het is zondag en rustig. Een extra pakket zegel ontvangen wegens &nbsp;Goed werk. Vervolgens een opsomming van wat de schrijver nodig heeft. Hij maakt het uitstekend en heeft veel vrienden…

Brief van A. Goldsteen aan T.J. Goldsteen-Hoen vanuit kamp Westerbork

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 33

De Westerborker Nieuws uit Kamp Westerbork 1945-04-23 No. 6 Inhoud: Verkiezing voor hoofd Afdeling I tussen D. Barmes en L. Haagman ; Menu; Mededeling van de kamppolitie over binnenkomst NSB'ers, lijst met namen van personen die zich in Noord-Brabant en Limburg bevinden, diefstal in de kampboerderij; culturele zaken, lezing Ir. levison; gereedschap inleveren in verband met de komst van NSB'ers; oorlogsoverzicht.

De Westerborker Nieuws uit Kamp Westerbork 1945-04-23 No. 6 Inhoud: Verkiezing voor hoofd Afdeling I tussen D. Barmes en L. Haagman ; Menu; Mededeling van de kamppolitie over binnenkomst NSB'ers, lijst met namen van personen die zich in Noord-Brabant en Limburg bevinden, diefstal in de kampboerderij; culturele zaken, lezing Ir. levison; gereedschap inleveren in verband met de komst van NSB'ers; oorlogsoverzicht.

De Westerborker nummer 6 van 23 april 1945

Van:&nbsp; Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945 Onderwerp: ontvangstbewijs voor ingeleverd wasgoed etc.

Van:&nbsp; Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945 Onderwerp: ontvangstbewijs voor ingeleverd wasgoed etc.

Ontvangstbewijs blanco voor ingeleverd wasgoed in Interneringskamp Westerbork

Bewijs van crematie Datum: 31-03-1943 Nr. 142 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Noach, Elisabeth geb. 20-11-54 overleden 23-03-1943 te Westerbork op: 25-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 31-03-1943 Nr. 142 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Noach, Elisabeth geb. 20-11-54 overleden 23-03-1943 te Westerbork op: 25-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Elisabeth Noach

Breslauer, Werner Rudolf Aardappelrooien.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943 Een groep mannen en vrouwen bij het aardappelrooien.

Breslauer, Werner Rudolf Aardappelrooien.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943 Een groep mannen en vrouwen bij het aardappelrooien.

Aardappelrooien op het land bij kamp Westerbork

an: Cohen-Walg, Dien Aan: Heymans, A. Plaats: Westerbork, kamp, barak 60 Datum: 1943 Onderwerp: bedankt voor het pakketje, dachten niet meer schoon te kunnen worden, waren vies van zichzelf; met Loutje gaat het beter, na de behandeling van een wond in het ziekenhuis waarbij L. heel Westerbork bij elkaar schreeuwde; zijn wond is nog steeds groot; de schijfster en haar man werken beiden hard; Loutje gaat op school; de schijfster heeft een jas voor haar zoontje gekregen, nu het kouder wordt…

an: Cohen-Walg, Dien Aan: Heymans, A. Plaats: Westerbork, kamp, barak 60 Datum: 1943 Onderwerp: bedankt voor het pakketje, dachten niet meer schoon te kunnen worden, waren vies van zichzelf; met Loutje gaat het beter, na de behandeling van een wond in het ziekenhuis waarbij L. heel Westerbork bij elkaar schreeuwde; zijn wond is nog steeds groot; de schijfster en haar man werken beiden hard; Loutje gaat op school; de schijfster heeft een jas voor haar zoontje gekregen, nu het kouder wordt…

Briefkaart van Dien Walg-Cohen aan A. Heymans vanuit kamp Westerbork

Personen