We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Rose, W. Aan: Piller, L. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-08-27 Onderwerp: dagelijkse gang van zaken, omstandigheden Brief gericht aan Levie Piller en zijn vrouw in kamp Westerbork. Kennelijk is de briefkaart lang onderweg. Het echtpaar zal de briefkaart niet meer ontvangen. De briefkaart gaat weer retour (poststempel 22-09-1943, Assen). Op 31-08-1943 zijn Levie en Dina doorgestuurd naar Auschwitz.&nbsp;

Van: Rose, W. Aan: Piller, L. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-08-27 Onderwerp: dagelijkse gang van zaken, omstandigheden Brief gericht aan Levie Piller en zijn vrouw in kamp Westerbork. Kennelijk is de briefkaart lang onderweg. Het echtpaar zal de briefkaart niet meer ontvangen. De briefkaart gaat weer retour (poststempel 22-09-1943, Assen). Op 31-08-1943 zijn Levie en Dina doorgestuurd naar Auschwitz.&nbsp;

Briefkaart van W. Rose aan L. Piller vanuit Amsterdam

Van: Sachs, Engeltje (en Joseph) Aan: Arie Plaats: Vught, kamp Datum: 1943-09-11 Onderwerp: voorlopig zal je niets meer van ons horen; op weg naar kamp Westerbork en dan verder; reuze rot op het laatste moment doorgestuurd te moeten worden; haar man gaat vrijwillig mee, hoewel Engeltje liever had gehad, dat hij bleef; als ze kan schrijven zal ze dat doen, ze ligt nu nog op haar bed; de oorlog zal snel afgelopen zijn; goede moed, twee handen aan het lijf…

Van: Sachs, Engeltje (en Joseph) Aan: Arie Plaats: Vught, kamp Datum: 1943-09-11 Onderwerp: voorlopig zal je niets meer van ons horen; op weg naar kamp Westerbork en dan verder; reuze rot op het laatste moment doorgestuurd te moeten worden; haar man gaat vrijwillig mee, hoewel Engeltje liever had gehad, dat hij bleef; als ze kan schrijven zal ze dat doen, ze ligt nu nog op haar bed; de oorlog zal snel afgelopen zijn; goede moed, twee handen aan het lijf…

Brief van Engeltje (en Joseph) Sachs aan Arie vanuit kamp Vught

Van: zwager Johnny Aan: Judith en Fientje en Piet (Prins) Plaats: onbekend (kamp Westerbork?) Datum: 1943 Onderwerp: de schrijver hoopt snel met iedereen herenigd te worden en gewoon weer een biertje te kunnen bestellen…; over een blauw pak van oom Levie…; afscheid…

Van: zwager Johnny Aan: Judith en Fientje en Piet (Prins) Plaats: onbekend (kamp Westerbork?) Datum: 1943 Onderwerp: de schrijver hoopt snel met iedereen herenigd te worden en gewoon weer een biertje te kunnen bestellen…; over een blauw pak van oom Levie…; afscheid…

Van Johnny aan zijn zuster Judith vanuit een onbekende locatie

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Burgemeester Westerbork&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1939-04-06&nbsp; Onderwerp: Wegverharding en maken van keuze voor een verbinding. De weg over Elp naar de kampboerderij Schattenberg, hoewel twee kilometer langer zou een betere verbinding zijn.&nbsp;

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Burgemeester Westerbork&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1939-04-06&nbsp; Onderwerp: Wegverharding en maken van keuze voor een verbinding. De weg over Elp naar de kampboerderij Schattenberg, hoewel twee kilometer langer zou een betere verbinding zijn.&nbsp;

Brief van Houtvester Assen aan de Burgemeester van Assen

Van: Meijer, Sally Aan: een familie in Heerlen en Carla (dochter) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04-15 Onderwerp: terugblik van arrestatie en aankomst in kamp Westerbork; de bevrijding door de Canadezen; er is voldoende voedsel (aardappelen en brood en boter)…

Van: Meijer, Sally Aan: een familie in Heerlen en Carla (dochter) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04-15 Onderwerp: terugblik van arrestatie en aankomst in kamp Westerbork; de bevrijding door de Canadezen; er is voldoende voedsel (aardappelen en brood en boter)…

Ansichtkaart van Sally Meijer en zijn vrouw Reina aan Carla vanuit kamp Westerbork

https://archief.amsterdam/indexen/archiefkaarten_1939-1994/zoek/query.nl.pl?i1=1&v1=Elizabeth&a1=Slap&x=1&z=b#A05907_0685_0574

Drie dubbele arbeiders/personeelswoningen&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork Schaal: 1:100

Drie dubbele arbeiders/personeelswoningen&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork Schaal: 1:100

Bouwtekening van de dubbele woningen voor het personeel in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: de gemeente Westerbork Aan: Niemeijer, R. Plaats: Westerbork Datum: 1948-06-09 Onderwerp: stemplicht; verkiezingen 2de kamer; opgeven adres in kamp Westerbork.&nbsp;

Van: de gemeente Westerbork Aan: Niemeijer, R. Plaats: Westerbork Datum: 1948-06-09 Onderwerp: stemplicht; verkiezingen 2de kamer; opgeven adres in kamp Westerbork.&nbsp;

Verklaring betreffende stemming voor de tweede kamer der Staten-Generaal in 1948 voor R. Niemeijer in kamp Westerbork

Portret van Max Schöngut ('Oha') &nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork, 1940-07-06, barak 41.

Portret van Max Schöngut ('Oha') &nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork, 1940-07-06, barak 41.

Portret van Max Schöngut

Van: het Openbaar Onderwijs te Den Haag Aan: van der Horst, A. Plaats: Den Haag Datum: 1942-07 Onderwerp: beschikbaarheid voor een kind op een openbare school in de Bezemstraat.

Van: het Openbaar Onderwijs te Den Haag Aan: van der Horst, A. Plaats: Den Haag Datum: 1942-07 Onderwerp: beschikbaarheid voor een kind op een openbare school in de Bezemstraat.

Brief voor A. van der Horst over een beschikbare plaats op een openbare school voor een kind

Personen