In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Werkplaatsen kamp Westerbork

Schoenmakerij

Gebedsdiensten Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06 Onderwerpen: gebedsdiensten onder leiding van rabbijn Frank.

Gebedsdiensten Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06 Onderwerpen: gebedsdiensten onder leiding van rabbijn Frank.

Mededeling over gebedsdiensten in kamp Westerbork

Van: Mouw, Sara Aan:&nbsp;Wieger Plaats: Amsterdam Datum:&nbsp;1939-10-29 Onderwerp: Wieger was mooi op tijd met zijn antwoord; ‘vergeven en vergeten’; ze wacht op een foto van hem; met de kerstdagen gaan ze naar een kamp; &nbsp;0ver het voordeel dat Wieger op de zondagen vrij is en Saar moet werken; korte brief want ze moet weer naar het kantoor…

Van: Mouw, Sara Aan:&nbsp;Wieger Plaats: Amsterdam Datum:&nbsp;1939-10-29 Onderwerp: Wieger was mooi op tijd met zijn antwoord; ‘vergeven en vergeten’; ze wacht op een foto van hem; met de kerstdagen gaan ze naar een kamp; &nbsp;0ver het voordeel dat Wieger op de zondagen vrij is en Saar moet werken; korte brief want ze moet weer naar het kantoor…

Brief van Saar Mouw aan Wieger vanuit Amsterdam

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth (via Vos, B.) Aan: Schouten, Meij. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07 Onderwerp: ….

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth (via Vos, B.) Aan: Schouten, Meij. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07 Onderwerp: ….

Brief van Johanna Kan-Kaufmann (via Bertha Vos) aan mej. G. Schouten vanuit kamp Westerbork

Kampgevangenen tijdens een vertrekkend transport Kamp Westerbork, 1942.&nbsp; Kampgevangenen met bagage op weg naar een vertrekkend trein in Hooghalen. Te zien is onder andere de doorgang bij de administratiebarakken. De kampgevangenen lopen naar de wegverbinding tussen kamp Westerbork en Hooghalen.

Kampgevangenen tijdens een vertrekkend transport Kamp Westerbork, 1942.&nbsp; Kampgevangenen met bagage op weg naar een vertrekkend trein in Hooghalen. Te zien is onder andere de doorgang bij de administratiebarakken. De kampgevangenen lopen naar de wegverbinding tussen kamp Westerbork en Hooghalen.

Zicht op de doorgang tussen de administratiebarakken in kamp Westerbork

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1950-11-06&nbsp; Onderwerp: in gebruik geven van het kampterrein &nbsp;en omgeving aan het Ministerie van Oorlog (bepaling van de huurprijs).

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1950-11-06&nbsp; Onderwerp: in gebruik geven van het kampterrein &nbsp;en omgeving aan het Ministerie van Oorlog (bepaling van de huurprijs).

Brief van Houtvester Assen aan de directeur van Staatsbosbeheer

Persoonsbewijs (Ausweis) Van: Cohen-Nijstad, Lena Plaats: Westerbork, kamp Ze heeft op 5/4 1943 dienst bij een vertrekkend transport.

Persoonsbewijs (Ausweis) Van: Cohen-Nijstad, Lena Plaats: Westerbork, kamp Ze heeft op 5/4 1943 dienst bij een vertrekkend transport.

Ausweis van Lena Cohen-Nijstad

Van: Polak, Gerard&nbsp; Aan: Lieve broer (Salomon) Plaats: Vught, kamp Datum:&nbsp;1943-10-18 Onderwerp: Bericht van overlijden vader en beschrijving situatie van vader sinds zijn verblijf in kamp Vught; valse hoop.

Van: Polak, Gerard&nbsp; Aan: Lieve broer (Salomon) Plaats: Vught, kamp Datum:&nbsp;1943-10-18 Onderwerp: Bericht van overlijden vader en beschrijving situatie van vader sinds zijn verblijf in kamp Vught; valse hoop.

Brief van Gerard Polak aan zijn broer Salomon vanuit kamp Vught

Van: Matteman, Sal en Margot Aan: familie L. Matteman Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08 Onderwerp: pakket ontvangen

Van: Matteman, Sal en Margot Aan: familie L. Matteman Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08 Onderwerp: pakket ontvangen

Briefkaart van Sal en Margot Matteman aan familie L. Matteman vanuit kamp Westerbork

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Mia zit links, naast haar kleine zusje Carla en haar nichtje Hetty Kwieser.

Foto van Mia, Carla Meijer en Hetty Kwieser

Personen