In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Regeringscommissaris voor Amsterdam Aan: Hoofden van Diensten, Bedrijven en Administratie Plaats: Amsterdam Datum: 1941-03-31 Onderwerp: disciplinaire maatregel mbt ontslagen joods personeel die hun werkzaamheden voortzetten. Uitgevaardigd door Departement Buitenlandse Zaken.

Van: Regeringscommissaris voor Amsterdam Aan: Hoofden van Diensten, Bedrijven en Administratie Plaats: Amsterdam Datum: 1941-03-31 Onderwerp: disciplinaire maatregel mbt ontslagen joods personeel die hun werkzaamheden voortzetten. Uitgevaardigd door Departement Buitenlandse Zaken.

Brief

Kampbewoners Westerbork naar sekse en leeftijd

Baby's kamp Westerbork (0-1 jaar)

Van: Roos-Gosschalk, H. Aan: Annie en haar gezin Plaats: Deventer Datum: 1942-09-20 Onderwerp: dank voor de verjaardagskaart voor haar en haar moeder; haar man is al drie weken in het Joodse werkkamp te Hummelo (Wittebrink); vrijdagmorgen naar huis gekomen; broer Gersom was er niet (op de verjaardag). Henriette weet niet hoe ze hem kan bereiken. Hij is al doorgestuurd naar Duitsland; met moeder gaat het achteruit. Ze is zwak; echtgenoot Michiel moet dinsdag weer terug naar zijn werkkamp, dag uitstel gekregen; angst elk moment een oproep te krijgen voor Polen…

Van: Roos-Gosschalk, H. Aan: Annie en haar gezin Plaats: Deventer Datum: 1942-09-20 Onderwerp: dank voor de verjaardagskaart voor haar en haar moeder; haar man is al drie weken in het Joodse werkkamp te Hummelo (Wittebrink); vrijdagmorgen naar huis gekomen; broer Gersom was er niet (op de verjaardag). Henriette weet niet hoe ze hem kan bereiken. Hij is al doorgestuurd naar Duitsland; met moeder gaat het achteruit. Ze is zwak; echtgenoot Michiel moet dinsdag weer terug naar zijn werkkamp, dag uitstel gekregen; angst elk moment een oproep te krijgen voor Polen…

Brief van H. Roos-Gosschalk aan Annie en haar gezin vanuit Deventer

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 23-06-1943 Nr. 366 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Stern, Jonas Isidore geb. 09-07-39 overleden te Westerbork op 16-06-1943 op 18-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 23-06-1943 Nr. 366 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Stern, Jonas Isidore geb. 09-07-39 overleden te Westerbork op 16-06-1943 op 18-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Jonas Isidore Stern

Van: Nederlands Volksherstel Amsterdam&nbsp; Aan: Verduin, S.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1945 Onderwerp: Persoonsinformatie

Van: Nederlands Volksherstel Amsterdam&nbsp; Aan: Verduin, S.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1945 Onderwerp: Persoonsinformatie

Briefkaart van het Nederlands Volksherstel aan S. Verduin

Foto van militairen en lokale jeugd in een zwembad. Datum: 1949

Foto van militairen en lokale jeugd in een zwembad. Datum: 1949

Foto van militairen en lokale jeugd in een zwembad

Van: Kortoef-Leijden van Amstel, S. Aan: Piket, T Datum: 1943-06-24 Plaats: Westerbork, kamp, barak 7. Onderwerp: pakket ontvangen.

Van: Kortoef-Leijden van Amstel, S. Aan: Piket, T Datum: 1943-06-24 Plaats: Westerbork, kamp, barak 7. Onderwerp: pakket ontvangen.

Briefkaart van S. Kortoef-Leijden van Amstel aan T. Piket vanuit kamp Westerbork

Personen