In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Volmacht geven over roerende en onroerende goederen in verband met anti-Joodse maatregelen.

Volmacht geven over roerende en onroerende goederen in verband met anti-Joodse maatregelen.

Volmacht geven over roerende en onroerende goederen

Van: Provinciaal Bestuur Zuid-Holland Aan: ambtenaren (van Joodse bloede) Plaats: Den Haag Datum: 1940-10-10 Onderwerp: ambtenaren moeten aangeven of zijn van Joodse bloede zijn; blanco formulier om in te vullen. &nbsp;

Van: Provinciaal Bestuur Zuid-Holland Aan: ambtenaren (van Joodse bloede) Plaats: Den Haag Datum: 1940-10-10 Onderwerp: ambtenaren moeten aangeven of zijn van Joodse bloede zijn; blanco formulier om in te vullen. &nbsp;

Instructie voor overheidspersoneel van Joodse bloede

Van: familie P. Aan: onbekend Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1943-06-13 In Amsterdam is het rustig; familieleden in kamp Westerbork en kamp Vught; overlijden van een peuter van 2 jaar in kamp Vught; kindertransporten vanuit kamp Vught; briefwisseling vanuit het Oosten..

Van: familie P. Aan: onbekend Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1943-06-13 In Amsterdam is het rustig; familieleden in kamp Westerbork en kamp Vught; overlijden van een peuter van 2 jaar in kamp Vught; kindertransporten vanuit kamp Vught; briefwisseling vanuit het Oosten..

Brief van de familie P. vanuit Amsterdam

Van: Comité International de la Croix-Rouge, Service Hollandais Aan: Boas, Salomon en familie Plaats: Genève Datum: 1943-10-14 Onderwerp: het Joods agentschap te Jeruzalem heeft Salomon Boas en familie geregistreerd op de vierde lijst ‘Vétérans Sionistes’

Van: Comité International de la Croix-Rouge, Service Hollandais Aan: Boas, Salomon en familie Plaats: Genève Datum: 1943-10-14 Onderwerp: het Joods agentschap te Jeruzalem heeft Salomon Boas en familie geregistreerd op de vierde lijst ‘Vétérans Sionistes’

Brief van het Comité International de la Croix-Rouge aan het gezin Boas-Prins

Gedicht 'Het Jodenkind'

Gezinskaart groentedistributie Van: Wessel, W.&nbsp; Er mocht alleen bij een Joodse groenteboer gekocht worden

Gezinskaart groentedistributie Van: Wessel, W.&nbsp; Er mocht alleen bij een Joodse groenteboer gekocht worden

Gezinskaart groentedistributie van W. Wessel

Van: Hartog, Karel Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-09-13 Onderwerp: Het spijt de schrijver te moeten horen dat Sal en Seraphien nog in Westerbork zitten en niet naar Barneveld verhuisd zijn. Ook heeft de schrijver vernomen dat ze op de Austausch-lijst staan. Hij hoopt dat het certificaat spoedig volgt.&nbsp;

Van: Hartog, Karel Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-09-13 Onderwerp: Het spijt de schrijver te moeten horen dat Sal en Seraphien nog in Westerbork zitten en niet naar Barneveld verhuisd zijn. Ook heeft de schrijver vernomen dat ze op de Austausch-lijst staan. Hij hoopt dat het certificaat spoedig volgt.&nbsp;

Briefkaart van Karel Hartog aan het echtpaar Boas-prins in kamp Westerbork vanuit Amsterdam

Van: Comité International de la Croix-Rouge, Service Hollandais Aan: Boas, Salomon en familie Plaats: Genève Datum: 1943-08-10 Onderwerp: het Joods agentschap te Jeruzalem heeft Salomon Boas en familie geregistreerd op een uitwisselingslijst voor immigratie naar Palestina.&nbsp;

Van: Comité International de la Croix-Rouge, Service Hollandais Aan: Boas, Salomon en familie Plaats: Genève Datum: 1943-08-10 Onderwerp: het Joods agentschap te Jeruzalem heeft Salomon Boas en familie geregistreerd op een uitwisselingslijst voor immigratie naar Palestina.&nbsp;

Brief van Comité International de la Croix-Rouge aan het gezin Boas-Prins

Datum: 1945-04-21 Onderwerp: Nieuwsblad voor Beilen, no. 4, verschillende onderwerpen. Onder andere dat ingezetene van de gemeente die het vermoeden hebben dat aan hun toebehorende goederen (uitgezonderd radiotoestellen) zich in kamp Westerbork bevinden, kunnen zich elke werkdag tussen 10 en 11 uur vervoegen om hun eigendommen op te sporen.

Datum: 1945-04-21 Onderwerp: Nieuwsblad voor Beilen, no. 4, verschillende onderwerpen. Onder andere dat ingezetene van de gemeente die het vermoeden hebben dat aan hun toebehorende goederen (uitgezonderd radiotoestellen) zich in kamp Westerbork bevinden, kunnen zich elke werkdag tussen 10 en 11 uur vervoegen om hun eigendommen op te sporen.

Krant met bericht dat omstanders hun in beslag genomen bezittingen in kamp Westerbork kunnen opsporen

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam Aan: Gassmann, Heinrich Datum: 1942-07-13 Onderwerp: vrijstelling voor werk in Duitsland.

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam Aan: Gassmann, Heinrich Datum: 1942-07-13 Onderwerp: vrijstelling voor werk in Duitsland.

Brief van de Joodsche Raad voor Amsterdam aan Heinrich Gassmann

Personen