We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Notitie: Het P.T.T. Bedrijf te Lager Westerbork 1942-1943 Inspectie: Groningen Hoofdkantoor: Assen Poststation: Hooghalen (Mevr. Walles) Blz.: 20 Over de organisatie van de post in kamp Westerbork. Met plattegrond van de postbarak nr. 100.

Notitie: Het P.T.T. Bedrijf te Lager Westerbork 1942-1943 Inspectie: Groningen Hoofdkantoor: Assen Poststation: Hooghalen (Mevr. Walles) Blz.: 20 Over de organisatie van de post in kamp Westerbork. Met plattegrond van de postbarak nr. 100.

Notitie betreffende de organisatie van de post in kamp Westerbork

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 100

Van: Querido, Levie Aan: mevrouw… Plaats: Westerbork, kamp, barak 55 Datum: 1943-03-06 Onderwerp: pakket ontvangen, dank.

Van: Querido, Levie Aan: mevrouw… Plaats: Westerbork, kamp, barak 55 Datum: 1943-03-06 Onderwerp: pakket ontvangen, dank.

Briefkaart van Levie Querido aan mevrouw... vanuit kamp Westerbork

Van: Querido, Levie Aan: Dikhoff, Manus Plaats: Westerbork, kamp, barak 55 Datum: 1943-03-14 Onderwerp: iets niet ontvangen; brief Piet; zend poststrook…

Van: Querido, Levie Aan: Dikhoff, Manus Plaats: Westerbork, kamp, barak 55 Datum: 1943-03-14 Onderwerp: iets niet ontvangen; brief Piet; zend poststrook…

Briefkaart van Levie Querido aan M. Dikhoff vanuit kamp Westerbork

Van: Querido, Levie Aan: de heer… Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-10 Onderwerp: pakket en brieven ontvangen.

Van: Querido, Levie Aan: de heer… Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-10 Onderwerp: pakket en brieven ontvangen.

Briefkaart van Levie Querido aan de heer... vanuit kamp Westerbork

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam Aan: Kortoef, de heer Datum: 1942-12-08 Plaats: Amsterdam Onderwerp: negatief antwoord van de Raad op een vraag van de heer Kortoef over W. Kortoef-Leijden van Amstel.&nbsp;

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam Aan: Kortoef, de heer Datum: 1942-12-08 Plaats: Amsterdam Onderwerp: negatief antwoord van de Raad op een vraag van de heer Kortoef over W. Kortoef-Leijden van Amstel.&nbsp;

Brief van de Joodse Raad voor Amsterdam aan de heer Kortoef

Van: Joodse Raad voor Amsterdam Aan: Goulooze, P. Plaats: Amsterdam Datum: mei 1943 Onderwerp: inzake Morris Zomerplaag en kinderen verzoeken wij u om naar het bureau Lijnbaansgracht 366 te komen

Van: Joodse Raad voor Amsterdam Aan: Goulooze, P. Plaats: Amsterdam Datum: mei 1943 Onderwerp: inzake Morris Zomerplaag en kinderen verzoeken wij u om naar het bureau Lijnbaansgracht 366 te komen

Brief van Joodse Raad voor Amsterdam aan P. Goulooze

Van: Joodse Raad voor Amsterdam Aan: Matteman, Fam. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-02-05 Onderwerp: bericht uit lager Westerbork ontvangen dat u namens Salomon Matteman verzocht wordt een pakket levensmiddelen klaar te maken

Van: Joodse Raad voor Amsterdam Aan: Matteman, Fam. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-02-05 Onderwerp: bericht uit lager Westerbork ontvangen dat u namens Salomon Matteman verzocht wordt een pakket levensmiddelen klaar te maken

Brief van de Joodse Raad voor Amsterdam aan de familie Matteman

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam Aan: Hoorn, van, Wed Plaats: Amsterdam Datum: 1942-12-22 Onderwerp: bericht uit Westerbork, verzoek om dekens voor twee personen

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam Aan: Hoorn, van, Wed Plaats: Amsterdam Datum: 1942-12-22 Onderwerp: bericht uit Westerbork, verzoek om dekens voor twee personen

Brief van de Joodse Raad voor Amsterdam aan wed. van Hoorn

Van: Joodse Raad voor Amsterdam Aan: Matteman, Louis Plaats: Amsterdam Datum: 1943-01-23 Onderwerp: bericht uit lager Westerbork, barak 72, ontvangen dat u namens Salomon Barend Matteman verzocht wordt een pakket levensmiddelen klaar te maken.

Van: Joodse Raad voor Amsterdam Aan: Matteman, Louis Plaats: Amsterdam Datum: 1943-01-23 Onderwerp: bericht uit lager Westerbork, barak 72, ontvangen dat u namens Salomon Barend Matteman verzocht wordt een pakket levensmiddelen klaar te maken.

Brief van de Joodse Raad voor Amsterdam aan Louis Matteman

Van: Joodsche Raad, afdeling Voorlichtingsdienst Aan: Kortoef, J. Datum: 1942-12-16 Plaats: Amsterdam Onderwerp: negatieve reactie op een vraag (waarschijnlijk was de vraag of Anna Polak-Korthoef nog in kamp Westerbork was).

Van: Joodsche Raad, afdeling Voorlichtingsdienst Aan: Kortoef, J. Datum: 1942-12-16 Plaats: Amsterdam Onderwerp: negatieve reactie op een vraag (waarschijnlijk was de vraag of Anna Polak-Korthoef nog in kamp Westerbork was).

Brief van de Joodse Raad voor Amsterdam aan J. Kortoef

Hamer Gereedschap: Het betreft gereedschap van een klokken- en horlogemaker. De persoon was in kamp Westerbork gevangen.&nbsp; Wander Eleveld, was als niet Jood, als schilder, werkzaam in kamp Westerbork. Hij was geïnteresseerd in wat de horlogemaker deed. Toen deze persoon op transport moest, kreeg Wander de gereedschappen met de opmerking van de horlogemaker dat hij er toch niets meer aan had.&nbsp; &nbsp;

Hamer Gereedschap: Het betreft gereedschap van een klokken- en horlogemaker. De persoon was in kamp Westerbork gevangen.&nbsp; Wander Eleveld, was als niet Jood, als schilder, werkzaam in kamp Westerbork. Hij was geïnteresseerd in wat de horlogemaker deed. Toen deze persoon op transport moest, kreeg Wander de gereedschappen met de opmerking van de horlogemaker dat hij er toch niets meer aan had.&nbsp; &nbsp;

Gereedschap van een horlogemaker in kamp Westerbork