We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Blömer, P. Chef Afd. In- en Verkoop Aan: dhr. M. Montezinos (oud-kampgevangene) Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-10-24 Onderwerp: Carbid.

Van: Blömer, P. Chef Afd. In- en Verkoop Aan: dhr. M. Montezinos (oud-kampgevangene) Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-10-24 Onderwerp: Carbid.

Lijst met data en gewicht van de carbid dat is aangevraagd

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1943-03-04 Plaats: Amsterdam&nbsp; Naar: Westerbork, kamp Onderwerp: verzenden van een pakket.

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1943-03-04 Plaats: Amsterdam&nbsp; Naar: Westerbork, kamp Onderwerp: verzenden van een pakket.

Bewijs van verzending van een pakket aan Willem Kortoef in kamp Westerbork

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1943-03-19 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp Onderwerp: verzenden van een pakket

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1943-03-19 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp Onderwerp: verzenden van een pakket

Van: Het Nederlandsche Rode Kruis, Informatiebureau Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1947-10 Onderwerp: lot van Karel Lam.

Van: Het Nederlandsche Rode Kruis, Informatiebureau Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1947-10 Onderwerp: lot van Karel Lam.

Verklaring van het Rode Kruis over het lot van Karel Lam

Van: Het Nederlandsche Rode Kruis, Informatiebureau Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1947-12-01 Onderwerp: lot van Karel Lam.

Van: Het Nederlandsche Rode Kruis, Informatiebureau Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1947-12-01 Onderwerp: lot van Karel Lam.

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1943-01-02 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 71 Onderwerp: verzenden van een pakket&nbsp;

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1943-01-02 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 71 Onderwerp: verzenden van een pakket&nbsp;

Van: Vegelien, R. Aan: Hoofdadministrateur Interneringskamp Westerbork Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-21/23 Onderwerp: opgave van tewerkgestelden in- en buiten het kamp. Telling van uitgerukte mannen-werkploegen en vrouwen-werkploegen en de kampsterkte.

Van: Vegelien, R. Aan: Hoofdadministrateur Interneringskamp Westerbork Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-21/23 Onderwerp: opgave van tewerkgestelden in- en buiten het kamp. Telling van uitgerukte mannen-werkploegen en vrouwen-werkploegen en de kampsterkte.

Lijst van R. Vegelien aan de hoofdadministrateur betreffende de opgave van terwerkgestelden

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1942-12-21 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 66 Onderwerp: verzenden van een pakket.&nbsp;

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1942-12-21 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 66 Onderwerp: verzenden van een pakket.&nbsp;

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1943-03-25 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 65 Onderwerp: verzenden van een pakket

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1943-03-25 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 65 Onderwerp: verzenden van een pakket

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1942-12-08 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp Onderwerp: verzenden van een pakket.

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1942-12-08 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp Onderwerp: verzenden van een pakket.

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1943-04-24 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp Onderwerp: verzenden van een pakket

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1943-04-24 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp Onderwerp: verzenden van een pakket

Oproep bestemd voor Salomon Hammelburg, die ingedeeld is bij DB 12 en zich moet melden bij de groepsleider.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-06-07&nbsp; Op het papier staat tevens 'Batterijen' geschreven.

Oproep bestemd voor Salomon Hammelburg, die ingedeeld is bij DB 12 en zich moet melden bij de groepsleider.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-06-07&nbsp; Op het papier staat tevens 'Batterijen' geschreven.

Oproep voor Salomon Hammelburg betreffende arbeidsverdeling

Van: Chef der afdeling Ambtenarenzaken&nbsp; Aan: Minister&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1939-04-14&nbsp; Onderwerp: positieregeling directeur van het Centraal kamp voor vluchtelingen te Westerbork; voorstel voor aanstelling D. A. Syswerda als directeur.

Van: Chef der afdeling Ambtenarenzaken&nbsp; Aan: Minister&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1939-04-14&nbsp; Onderwerp: positieregeling directeur van het Centraal kamp voor vluchtelingen te Westerbork; voorstel voor aanstelling D. A. Syswerda als directeur.

Brief van de Chef der Afdeling Ambtenarenzaken aan de minister

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1943-02-18 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp Onderwerp: verzenden van een pakket.

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1943-02-18 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp Onderwerp: verzenden van een pakket.

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1942-11-28 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp Onderwerp: verzenden van een pakket

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1942-11-28 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp Onderwerp: verzenden van een pakket

Van: Aan Plaats: Westerbork, interneringskamp Datum: 1945 Onderwerp: bestemming administratiebarakken 32 en 33. indeling van de verschillende kantoren: chef CDK, &nbsp;CDK, D.U.W., archief, wachtkamer, wachtkamer portier, boekhouding, poppenmagazijn, chef bedrijfsadministratie, bedrijfsadministratie + personeelsbezetting (aantallen).

Van: Aan Plaats: Westerbork, interneringskamp Datum: 1945 Onderwerp: bestemming administratiebarakken 32 en 33. indeling van de verschillende kantoren: chef CDK, &nbsp;CDK, D.U.W., archief, wachtkamer, wachtkamer portier, boekhouding, poppenmagazijn, chef bedrijfsadministratie, bedrijfsadministratie + personeelsbezetting (aantallen).

Ontwerptekening van de indelingen van de barakken 32 en 33

Voor: Gast-Furth, Fogina, de Datum: 1943-06-15 Plaats: Westerbork, kamp, barak 70 Onderwerp: hat die Quarantaine passiert (gurantaine-periode uitgezeten)

Voor: Gast-Furth, Fogina, de Datum: 1943-06-15 Plaats: Westerbork, kamp, barak 70 Onderwerp: hat die Quarantaine passiert (gurantaine-periode uitgezeten)

Bewijs dat Fogina de Gast-Furth haar quarantaine-periode heeft uitgezeten

Van: Personeelskantine Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-08-28 Onderwerp: rekening voor bier, limonade en koffie.

Van: Personeelskantine Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-08-28 Onderwerp: rekening voor bier, limonade en koffie.

Nota van de personeelskantine in Interneringskamp Westerbork aan J.G. Buijvoets

Van: Stodel, Sientje en Max Aan: lieve ouders Plaats: Amsterdam, schouwburg&nbsp; Datum: juli 1942 Onderwerp: uitgebreide beschrijving van de omstandigheden en de dagelijkse bezigheden in de Hollandsche schouwburg, over aankomst, verblijf en mogelijk vertrek naar kamp Westerbork.

Van: Stodel, Sientje en Max Aan: lieve ouders Plaats: Amsterdam, schouwburg&nbsp; Datum: juli 1942 Onderwerp: uitgebreide beschrijving van de omstandigheden en de dagelijkse bezigheden in de Hollandsche schouwburg, over aankomst, verblijf en mogelijk vertrek naar kamp Westerbork.

Brief van Max en Sientje Stodel aan hun ouders vanuit de Hollandsche Schouwburg

Van: Alg. Ned. Beheer van Onroerende Goederen&nbsp; Aan: Gudema, Aron Plaats: Groningen&nbsp; Datum: 1942-06-22&nbsp; Onderwerp: Betaling huurpenningen voor het in bezit zijn van het perceel Engelstilstraat nummer 4 te Winschoten.

Van: Alg. Ned. Beheer van Onroerende Goederen&nbsp; Aan: Gudema, Aron Plaats: Groningen&nbsp; Datum: 1942-06-22&nbsp; Onderwerp: Betaling huurpenningen voor het in bezit zijn van het perceel Engelstilstraat nummer 4 te Winschoten.

Brief van Alg. Ned. Beheer aan Aron Gudema

Van: Stodel, Max&nbsp; Aan: Philips, Arthur&nbsp; Plaats: Amsterdam, schouwburg&nbsp; Datum: juli 1942 Onderwerp: we gaan direct op reis. Max en zijn vrouw staan op het punt om naar kamp Westerbork te vertrekken.

Van: Stodel, Max&nbsp; Aan: Philips, Arthur&nbsp; Plaats: Amsterdam, schouwburg&nbsp; Datum: juli 1942 Onderwerp: we gaan direct op reis. Max en zijn vrouw staan op het punt om naar kamp Westerbork te vertrekken.

Brief van Max Stodel aan Arthur Philips vanuit de Hollandsche Schouwburg

Gedicht geschreven door een kampgevangene (waarschijnlijk Van Nierop I.) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-03 Onderwerp: in het gedicht schrijft de dichter onder andere over zijn woonomstandigheden.

Gedicht geschreven door een kampgevangene (waarschijnlijk Van Nierop I.) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-03 Onderwerp: in het gedicht schrijft de dichter onder andere over zijn woonomstandigheden.

Gedicht geschreven door een kamgevangene die op zoek is naar een vriendin

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1942-12-23 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 66 Onderwerp: verzenden van een pakket

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1942-12-23 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 66 Onderwerp: verzenden van een pakket

Bewijs van verzending van een pakketje aan Willem Kortoef in kamp Westerbork

Van: Magnus, Simon Plaats: Theresienstadt&nbsp; Onderwerp: Zusatzkarte (extra voeding) voor zware arbeid. De kaart is volledig gebruikt.&nbsp;

Van: Magnus, Simon Plaats: Theresienstadt&nbsp; Onderwerp: Zusatzkarte (extra voeding) voor zware arbeid. De kaart is volledig gebruikt.&nbsp;

Kaart van Simon Magnus voor extra eten in verband met zwaar werk in Theresienstadt

Mededeling&nbsp; Datum: 1942-12-31&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: personen die in hun persoonsbewijs een Weermachtsstempel hebben dienen zich te melden bij de Joodsche Raad.

Mededeling&nbsp; Datum: 1942-12-31&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: personen die in hun persoonsbewijs een Weermachtsstempel hebben dienen zich te melden bij de Joodsche Raad.

Mededeling voor personen die een Weermachtsstempel in hun persoonsbewijs hebben

Van: Centraal Registratie Bureau voor Joden&nbsp; Aan: Meyers, W.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1946-04-21&nbsp; Onderwerp: overlijdensbericht van Meijers, Karl tijdens transport van Bergen-Belsen naar Buchenwald.

Van: Centraal Registratie Bureau voor Joden&nbsp; Aan: Meyers, W.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1946-04-21&nbsp; Onderwerp: overlijdensbericht van Meijers, Karl tijdens transport van Bergen-Belsen naar Buchenwald.

Brief van het Centraal Registratie Bureau voor Joden aan W. Meijers

Van: Gemeentelijk inlichtingenbureau voor joden te Westerbork&nbsp; Aan: Coelingh-Barnstijn, A.&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1946-08-17&nbsp; Onderwerp: persoonsinformatie, lot van haar broer Gustaaf Barnstijn.

Van: Gemeentelijk inlichtingenbureau voor joden te Westerbork&nbsp; Aan: Coelingh-Barnstijn, A.&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1946-08-17&nbsp; Onderwerp: persoonsinformatie, lot van haar broer Gustaaf Barnstijn.

Brief van het Gemeentelijk inlichtingenbureau voor Joden te Westerbork aan A. Coelingh-Barnstijn

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 16 juli 1942 - Auschwitz

Van: Snoek, Hermine Aan: Elffers, M.C., Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12 Onderwerp: schrijfdag; gezondheid; uitwisseling (Austausch) Op Lager Westerbork briefpapier Er gaan in die tijd geruchten dat kamp Westerbork een uitwisselings-kamp wordt.

Van: Snoek, Hermine Aan: Elffers, M.C., Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12 Onderwerp: schrijfdag; gezondheid; uitwisseling (Austausch) Op Lager Westerbork briefpapier Er gaan in die tijd geruchten dat kamp Westerbork een uitwisselings-kamp wordt.

Brief van Hermine Snoek aan M.C. Elffers vanuit kamp Westerbork

Van: Gemeentelijk inlichtingenbureau voor joden Westerbork&nbsp; Aan: Coelingh-Barnstijn, A.&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1946-08-17&nbsp; Onderwerp: persoonsgegevens over Sientje Barnstijn-van den Berg.

Van: Gemeentelijk inlichtingenbureau voor joden Westerbork&nbsp; Aan: Coelingh-Barnstijn, A.&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1946-08-17&nbsp; Onderwerp: persoonsgegevens over Sientje Barnstijn-van den Berg.

Brief van het Gemeentelijk inlichtingenbureau voor Joden Westerbork aan A. Coelingh-Barnstijn

Van: Centraal Registratiebureau voor Joden Aan: Hack, L.E.M Datum: 1946-02-04 Plaats: Amsterdam Onderwerp: van Chaja is niet meer bekend, dan dat zij op 13-07-1943 naar het Oosten is gedeporteerd.

Van: Centraal Registratiebureau voor Joden Aan: Hack, L.E.M Datum: 1946-02-04 Plaats: Amsterdam Onderwerp: van Chaja is niet meer bekend, dan dat zij op 13-07-1943 naar het Oosten is gedeporteerd.

Brief van Centraal Registratiebureau voor Joden aan L.E.M. Hack vanuit Amsterdam

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1943-01-12 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 65 Onderwerp: verzenden van een pakket.

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1943-01-12 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 65 Onderwerp: verzenden van een pakket.

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1943-01-22 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 66 Onderwerp: verzenden van een pakket&nbsp;

Aan: Kortoef, Willem Datum: 1943-01-22 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 66 Onderwerp: verzenden van een pakket&nbsp;

Houten beeldje Met initialen EB 1941 Door een bewoner als geschenk gegeven aan kapitein (directeur) Schol. Pas op 13 september 2017 werd de identiteit van de maker achterhaald. E. B staat voor Erich Wilhelm Brockmeier (1906). Als niet-Jood kwam hij met zijn Joodse vrouw en drie zonen op 17-7-1940 in kamp Westerbork terecht, in barak 41. De tekenaar Alexander Holländer maakte een tekening van hem, terwijl hij bezig is met het vervaardigen van het houten beeld. Waarschijnlijk heeft Erich's oudste zoon Hans Adolf (1931) model gestaan. Het gezin Brockmeier werd op 13-7-1942 uit kamp Westerbork ontslagen. &nbsp;

Houten beeldje Met initialen EB 1941 Door een bewoner als geschenk gegeven aan kapitein (directeur) Schol. Pas op 13 september 2017 werd de identiteit van de maker achterhaald. E. B staat voor Erich Wilhelm Brockmeier (1906). Als niet-Jood kwam hij met zijn Joodse vrouw en drie zonen op 17-7-1940 in kamp Westerbork terecht, in barak 41. De tekenaar Alexander Holländer maakte een tekening van hem, terwijl hij bezig is met het vervaardigen van het houten beeld. Waarschijnlijk heeft Erich's oudste zoon Hans Adolf (1931) model gestaan. Het gezin Brockmeier werd op 13-7-1942 uit kamp Westerbork ontslagen. &nbsp;

Een houten beeldje gemaakt in het Vluchtelingenkamp

Personen