In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Jekuthiël (Tilly) Auerbach kreeg een traditionele joodse opleiding en studeerde naast zijn middelbare schoolstudie ook in de Bijbel en de Talmoed onder leiding van leraren en privéleraren. Na de invasie van Nederland wist hij zijn &nbsp;toelatingsexamens cum laude af te leggen. Hij wilde vluchten en ging met zijn twee zussen naar het zuiden, met het plan om via Frankrijk naar Spanje te gaan. Maar ze werden opgepakt en eind augustus 1942 op transport gesteld naar Auschwitz. Tilly wist te overleven, zijn twee zussen werden in Auschwitz vermoord. In 1945 werd hij overgebracht naar Bergen-Belsen, waar hij zijn ouders ontmoette, die begin 1944 vanuit kamp Westerbork naar dit kamp waren gedeporteerd.&nbsp; Tilly was van plan zijn studie voort te zetten, maar door gebrek aan middelen werkte hij eerst op verschillende plaatsen als bouwvakker. Pas toen hij financiële steun kreeg van zijn vader in Nederland ging hij naar Jeruzalem, waar hij economie studeerde aan de Hebreeuwse Universiteit. Van tijd tot tijd publiceerde hij artikelen in de Joods-Nederlandse media. Yekutiel sloot zich aan bij de gelederen van de "Haganah" en na zijn dienstneming in het leger werd hij een militaire officier en diende hij in de Jeruzalembrigade. Op 4.3.1948 werd zijn divisie op de terugweg naar Atret werden ze aangevallen door een &nbsp;menigte die hen omsingelde en de meeste soldaten &nbsp;doodde. Hij is begraven op de militaire begraafplaats op de berg Herzl in Jeruzalem.

NDVS: Vertegenwoordiger. Als Duitse Jood uitgeweken naar ons land. Tijdens zijn onderduikperiode luisterde hij met de anderen naar Radio Oranje. Is na zijn arrestatie mishandeld, maar verraadde niets of niemand. Werd hierna doodgeschoten.

Specifieke groepen kampbewoners

Groep Onbekende Kinderen

Alte Lagerinsassen

Auditief beperkte gevangenen kamp Westerbork

Visueel beperkte gevangenen kamp Westerbork

Lichamelijk gehandicapte gevangenen kamp Westerbork

Verstandelijk beperkte gevangenen kamp Westerbork

Joodse Ordedienst

Orthodoxe Joden kamp Westerbork

Nederlandse leger kamp Westerbork

Prominente NSB'ers Interneringskamp Westerbork

Niet-Joodse gevangenen doorgangskamp Westerbork

Waffen-SS'ers Interneringkamp Westerbork

Gruppe Bühne

LGBTQ+ gemeenschap kamp Westerbork

Communistische Joden kamp Westerbork

Pela dorpsverbanden kamp Westerbork

Katholieke Molukkers kamp Westerbork

Keiezen kamp Westerbork

RMS aanhangers Woonoord Schattenberg

Islamitische Molukkers kamp Westerbork

Groep Leasa

Portugese Joden kamp Westerbork

Katholieke Joden kamp Westerbork

Protestante Joden kamp Westerbork

Politieke gevangenen kamp Westerbork

Buitenlandse Joden kamp Westerbork

Strafgevangenen kamp Westerbork

Palestina Pioniers kamp Westerbork

Joodse Raad kamp Westerbork

Verzet kamp Westerbork

Barneveld Joden kamp Westerbork

Sinti & Roma en woonwagenbewoners kamp Westerbork

Gemengd gehuwde Joden kamp Westerbork

Militair Gezag kamp Westerbork

Contactcommissie

Binnenlandse Strijdkrachten kamp Westerbork

Van: Dienst Identificatie en Berging&nbsp; Aan: Coelingh-Barnstijn, A.&nbsp; Plaats: Amersfoort&nbsp; Datum: 1947-07-29&nbsp; Onderwerp: persoonsgegevens Gustaaf Barnstijn, geen bevestiging kunnen geven over zijn verblijf in kamp Amersfoort.

Van: Dienst Identificatie en Berging&nbsp; Aan: Coelingh-Barnstijn, A.&nbsp; Plaats: Amersfoort&nbsp; Datum: 1947-07-29&nbsp; Onderwerp: persoonsgegevens Gustaaf Barnstijn, geen bevestiging kunnen geven over zijn verblijf in kamp Amersfoort.

Brief van de Dienst Identificatie en Berging aan A. Coelingh-Barnstijn

Verklaringen van overlijden Van: Groot, de, &nbsp;Rosa en Borzykowska, Szajndla.&nbsp;

Verklaringen van overlijden Van: Groot, de, &nbsp;Rosa en Borzykowska, Szajndla.&nbsp;

Verklaring van overlijden van Szajndla en Rosa de Groot

Personen