In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Schoon, S.&nbsp; Aan: Inspecteur van de Domeinen&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1949-01-12&nbsp; Onderwerp: verkoop inventaris crematorium; &nbsp;monument ja of nee (voor gefusilleerde en gecremeerde verzetsstrijders); afbraakplannen

Van: Schoon, S.&nbsp; Aan: Inspecteur van de Domeinen&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1949-01-12&nbsp; Onderwerp: verkoop inventaris crematorium; &nbsp;monument ja of nee (voor gefusilleerde en gecremeerde verzetsstrijders); afbraakplannen

Brief van S. Schoon aan inspecteur van de Domeinen over crematorium kamp Westerbork

The following were our relative who did not come back from Auschwitz&nbsp; Betreft de familie de Haan, familie Vos en familie Noach / Zeehandelaar

The following were our relative who did not come back from Auschwitz&nbsp; Betreft de familie de Haan, familie Vos en familie Noach / Zeehandelaar

Lijst met oorlogsgetroffenen

Bewijs van crematie Datum: 13-07-1943 Nr. 419 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Davod, Anna geb. 06-12-61 overleden te Westerbork op 07-07-1943 op: 12-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-07-1943 Nr. 419 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Davod, Anna geb. 06-12-61 overleden te Westerbork op 07-07-1943 op: 12-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Anna Davod

Gekochte vrijstellingen kamp Westerbork

Puttkammer Sperre kamp Westerbork

Overall van een strafgevangene Kamp Westerbork 1943-1945

Overall van een strafgevangene Kamp Westerbork 1943-1945

Overall van een strafgevangene

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-01-11 Onderwerp: Werner bevindt zich op zijn buitenpost, het is koud; sinds weken is er weer een transport vertrokken met ongeveer 750 mensen, door de koude lijkt het op een Russisch tafereel; geen opgewekte stemming; een deel van de inhoud van zijn pakketje heeft Werner aan een vrouw gegeven, die moest vertrekken. De snoepjes zijn onder de mannen op de slaapzaal (12 mannen) verdeeld; man van een nicht van Stella heeft Werner niet kunnen spreken. Hij zit in strafbarak 66. De barak wordt streng bewaakt. Mogelijk heeft dit ook te maken met het op transport moeten gaan; met Aaron niet meer gesproken. Ze zijn erg bang; Werner sluit twee briefjes in van een vrouw, die haar bericht vanuit de strafbarak heeft geschreven. Deze vrouw kwam drie tot vier weken geleden met haar schoonzus uit Scheveningen. Ze waren twee maanden in Scheveningen geweest. De schoonzus ging naar het ziekenhuis, de ander ‘Cleo’ bleef in de strafbarak. Werner heeft zo veel mogelijk contact gehouden en hulp geboden. vandaag is Cleo vertrokken. Cleo wachtte maar steeds op haar man, die in Amersfoort zit. het leven wordt zwaar in kamp Westerbork, naast de transporten is er een strafcompagnie opgericht, is er een rookverbod, urenlang staan bij het prikkeldraad, groetplicht voor elke marechaussee en employee, hoelang kan het nog duren…

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-01-11 Onderwerp: Werner bevindt zich op zijn buitenpost, het is koud; sinds weken is er weer een transport vertrokken met ongeveer 750 mensen, door de koude lijkt het op een Russisch tafereel; geen opgewekte stemming; een deel van de inhoud van zijn pakketje heeft Werner aan een vrouw gegeven, die moest vertrekken. De snoepjes zijn onder de mannen op de slaapzaal (12 mannen) verdeeld; man van een nicht van Stella heeft Werner niet kunnen spreken. Hij zit in strafbarak 66. De barak wordt streng bewaakt. Mogelijk heeft dit ook te maken met het op transport moeten gaan; met Aaron niet meer gesproken. Ze zijn erg bang; Werner sluit twee briefjes in van een vrouw, die haar bericht vanuit de strafbarak heeft geschreven. Deze vrouw kwam drie tot vier weken geleden met haar schoonzus uit Scheveningen. Ze waren twee maanden in Scheveningen geweest. De schoonzus ging naar het ziekenhuis, de ander ‘Cleo’ bleef in de strafbarak. Werner heeft zo veel mogelijk contact gehouden en hulp geboden. vandaag is Cleo vertrokken. Cleo wachtte maar steeds op haar man, die in Amersfoort zit. het leven wordt zwaar in kamp Westerbork, naast de transporten is er een strafcompagnie opgericht, is er een rookverbod, urenlang staan bij het prikkeldraad, groetplicht voor elke marechaussee en employee, hoelang kan het nog duren…

Rosade Groot

Rosa
de Groot