In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Mededeling A. van As Jr. maakt op bevel van Kapitein Morris een aantal 'kampregels' bekend. Datum: 1945-04-12 Plaats: Westerbork, kamp

Mededeling A. van As Jr. maakt op bevel van Kapitein Morris een aantal 'kampregels' bekend. Datum: 1945-04-12 Plaats: Westerbork, kamp

Mededeling van A. van As jr. namens kapitein Morris

Cabaret.&nbsp; Cabaret (Humor und Melodie) Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9 Datum: 1943- 09&nbsp; Toneelspeelster op toneel verkleed als verpleegster.&nbsp; Daarnaast als decor geschilderde tafel waarop flessen, medische artikelen en bord met EHBU opschrift.&nbsp; Tekst: EHBU.

Cabaret.&nbsp; Cabaret (Humor und Melodie) Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9 Datum: 1943- 09&nbsp; Toneelspeelster op toneel verkleed als verpleegster.&nbsp; Daarnaast als decor geschilderde tafel waarop flessen, medische artikelen en bord met EHBU opschrift.&nbsp; Tekst: EHBU.

'EHBU', een scene uit de revue Humor und Melodie

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: zicht op de kippenschuur van de kampboerderij.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: zicht op de kippenschuur van de kampboerderij.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-01 Onderwerp: mensen die in aanmerking komen voor uitwisseling gaan op transport; opsturen van kleding, scheerzeep en mesjes Op briefpapier Lager Westerbork

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-01 Onderwerp: mensen die in aanmerking komen voor uitwisseling gaan op transport; opsturen van kleding, scheerzeep en mesjes Op briefpapier Lager Westerbork

Brief van Morris Zomerplaag aan Ali vanuit kamp Westerbork

Anti-Joodse maatregelen

Einsatzstab Reichsleiter Rosenberg

Arisering

Pulsen van bezittingen

Inbeslagname Joods geld

Inlevering goederen door Joden

Sluiting Joodse bedrijven

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-02-02 Onderwerp: felicitaties in verband met de verjaardag van Levie Pach, de vader van Stella; de groeten van tante Vogeltje, die op 2 februari is gedeporteerd. Werner kon haar nog een pakketje meegeven, die was gestuurd voor haar zoon Salomon, die een week eerder was gedeporteerd. Ze kreeg ook nog een pakketje van haar dochter mee dat via de post was binnengekomen.&nbsp;

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-02-02 Onderwerp: felicitaties in verband met de verjaardag van Levie Pach, de vader van Stella; de groeten van tante Vogeltje, die op 2 februari is gedeporteerd. Werner kon haar nog een pakketje meegeven, die was gestuurd voor haar zoon Salomon, die een week eerder was gedeporteerd. Ze kreeg ook nog een pakketje van haar dochter mee dat via de post was binnengekomen.&nbsp;

Briefkaart van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit kamp Westerbork

Personen