We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Oproep voor Carel Hedeman in Theresienstadt om zich, in verband met zijn indeling bij een transport naar Zwitserland op 5 februari 1945, de voorafgaande dag uiterlijk om 23.00 uur met bagage te melden op de verzamelplaats.

Oproep voor transport naar Zwitserland voor Carel Hedeman

Oproep voor (hoogstwaarschijnlijk) Judith Hetty Hedeman in Theresienstadt om zich, in verband met haar indeling in een transport naar Zwitserland op 5 februari 1945, de voorafgaande dag om uiterlijk 23.00 uur met bagage op de verzamelplaats te melden. Met achterop een met potlood geschreven lijstje van meegenomen bagage.

Oproep voor een transport naar Zwitserland van Judith Hetty Hedeman

Oproep voor Maud Hedeman in Theresienstadt om zich, in verband met haar indeling bij een transport naar Zwitserland op 5 februari, de voorafgaande dag om uiterlijk 23.00 uur met bagage op de verzamelplaats te melden.

Oproep voor een transport naar Zwitserland van Maud Hedeman

Oproep voor Johanna Hedeman-Dormits in Theresienstadt om zich, in verband met haar indeling bij een transport naar Zwitserland op 5 februari 1945, de voorafgaande dag uiterlijk om 23.00 uur met bagage te melden op de verzamelplaats.

Oproep voor transport naar Zwitserland van Johanna Hedeman-Dormits

Mededeling&nbsp; Datum: 1944-01-05&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Vraag naar kisten voor de metaalsector

Mededeling&nbsp; Datum: 1944-01-05&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Vraag naar kisten voor de metaalsector

Mededeling in verband met vraag naar kisten voor de metaalsector

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-12-17&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: inleveren van lege kisten waarin jam verpakt was.

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-12-17&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: inleveren van lege kisten waarin jam verpakt was.

Mededeling over inleveren van lege kisten waarin jam verpakt was

Mededeling&nbsp; Datum: 1944-01-21&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: voedselverstrekking door de Centrale Keuken.

Mededeling&nbsp; Datum: 1944-01-21&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: voedselverstrekking door de Centrale Keuken.

Mededeling over voedselverstrekking door de Centrale Keuken

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-1944 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: regeling wäschetinte, gebruik van Verdunklungsgardinen en marmelade-kistchen.

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-1944 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: regeling wäschetinte, gebruik van Verdunklungsgardinen en marmelade-kistchen.

Mededeling over regeling gebruik van wasinkt, het gebruik van verduisteringsgordijnen en het hergebruik jam-kisten

Verklaring Van: Dienst Repatrieering Aan: Burgemeester Amsterdam Plaats: Sittard Datum: 1945-06-22 Onderwerp: gerepatrieerde Ida Moroz is van Sittard naar Amsterdam vertrokken.

Verklaring Van: Dienst Repatrieering Aan: Burgemeester Amsterdam Plaats: Sittard Datum: 1945-06-22 Onderwerp: gerepatrieerde Ida Moroz is van Sittard naar Amsterdam vertrokken.

Verklaring dat Ida Moroz van Sittard naar Amsterdam is vertrokken

Van: Magnus, Leon Aan: Familie (in Engeland) Datum: 1945-07-26 Plaats: Amsterdam Onderwerp: bezoek van een Amerikaanse soldaat (op verzoek van Joe Eaton) aan de familie Magnus, ook een zoektocht naar de ouders van Eaton. Leon verklaart in de brief dat Eatons moeder op 20 juli 1943 is doorgestuurd vanuit kamp Westerbork. Verder schrijft hij over Theresienstadt.

Van: Magnus, Leon Aan: Familie (in Engeland) Datum: 1945-07-26 Plaats: Amsterdam Onderwerp: bezoek van een Amerikaanse soldaat (op verzoek van Joe Eaton) aan de familie Magnus, ook een zoektocht naar de ouders van Eaton. Leon verklaart in de brief dat Eatons moeder op 20 juli 1943 is doorgestuurd vanuit kamp Westerbork. Verder schrijft hij over Theresienstadt.

Brief van Leon Magnus naar familie in Engeland vanuit Amsterdam

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 27 april 1943 - Sobibor

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp Datum: 1942-01-10 Onderwerp: de foto van Werner is in het kamp gemaakt; druk bezig met kolen lossen; een sneeuwballengevecht met schooljongens gehad; 21.30 is het bedtijd, om 22.00 uur is het pikkedonker.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp Datum: 1942-01-10 Onderwerp: de foto van Werner is in het kamp gemaakt; druk bezig met kolen lossen; een sneeuwballengevecht met schooljongens gehad; 21.30 is het bedtijd, om 22.00 uur is het pikkedonker.

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork