In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Swaab, Loukie Aan: lieve tante Plaats: Datum: Onderwerp: brief geschreven door kind; hoe gaat het ermee; nieuw kleding; kom gauw langs

Van: Swaab, Loukie Aan: lieve tante Plaats: Datum: Onderwerp: brief geschreven door kind; hoe gaat het ermee; nieuw kleding; kom gauw langs

Brief van Louis David Swaab aan zijn tante

Onderwerp: op de kaft van het notitieboekje/dagboek staat: ‘ Krank Urlaub Polikliniek’ ; over het eten; verhuizing; verhuizing gaat niet door; ‘ik eet alles op, nog nooit gebeurd’; kaartschetsen omgeving; organiseren van voedsel; terugblikken, arrestatie, fatale 3 november 1944; stemming; werken in de bosploeg; Zielke; voedselvoorziening; eetlust; drie peukjes gevonden; Stodel op bezoek;&nbsp; Vanaf 19 april 1945 &nbsp;tot zijn vertrek uit kamp Westerbork is het meer een dagboek:&nbsp; komst NSB'ers en aftuigen van NSB'ers, excuus aanbieden, twee personen zijn voor dood weggebracht; David Gudema; pap van Frau Fried….; reisvergunning via de NBS; ontslagpapieren aangevraagd en gekregen; organiseren van voedsel en andere voor het dagelijkse leven noodzakelijke artikelen; kampleven…..

Onderwerp: op de kaft van het notitieboekje/dagboek staat: ‘ Krank Urlaub Polikliniek’ ; over het eten; verhuizing; verhuizing gaat niet door; ‘ik eet alles op, nog nooit gebeurd’; kaartschetsen omgeving; organiseren van voedsel; terugblikken, arrestatie, fatale 3 november 1944; stemming; werken in de bosploeg; Zielke; voedselvoorziening; eetlust; drie peukjes gevonden; Stodel op bezoek;&nbsp; Vanaf 19 april 1945 &nbsp;tot zijn vertrek uit kamp Westerbork is het meer een dagboek:&nbsp; komst NSB'ers en aftuigen van NSB'ers, excuus aanbieden, twee personen zijn voor dood weggebracht; David Gudema; pap van Frau Fried….; reisvergunning via de NBS; ontslagpapieren aangevraagd en gekregen; organiseren van voedsel en andere voor het dagelijkse leven noodzakelijke artikelen; kampleven…..

Notitieboek en dagboek van Abraham Querido in kamp Westerbork

Van: Querido, Abraham Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12-13 Onderwerp: werkzaam bij de bosploeg, Gruppe (Benno) Sonn.

Van: Querido, Abraham Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12-13 Onderwerp: werkzaam bij de bosploeg, Gruppe (Benno) Sonn.

Arbeitskarte van Abraham Querido in kamp Westerbork

Van: Querido, Abraham Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12-15 Onderwerp: indeling van Abraham Querido bij de Bosploeg (kappen en verzamelen van hout in verband met de behoefte aan brandstof).

Van: Querido, Abraham Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12-15 Onderwerp: indeling van Abraham Querido bij de Bosploeg (kappen en verzamelen van hout in verband met de behoefte aan brandstof).

Bewijs dat Abraham Querido bij de bosploeg van kamp Westerbork is ingedeeld

Plaatsen in kamp Westerbork

LaWa

Centraal Distributiekantoor kamp Westerbork

Barak 66

Barak 2

Weeshuis

NSB-begraafplaats

Fransche barakken kamp Westerbork

Barak 64

Speelplaatsen kamp Westerbork

Appèlplaats kamp Westerbork

Broeikas kamp Westerbork

Commandantswoning

Barak 10

Strafbarakken

Crematorium

Kommandantur

Schouwburg

Centrale Keuken

SD-bunker

Waterzuivering kamp Westerbork

Ziekenhuisbarakken

Dienstwoningen kamp Westerbork

Transportbarakken kamp Westerbork

Barak 103

Barak 104

Vrouwenbarakken kamp Westerbork

Barak 105

Mannenbarakken kamp Westerbork

Barak 106

Jongerenbarakken kamp Westerbork

Eerste ingang kamp Westerbork

Wegennet kamp Westerbork

Onderwerp: International Jewish Sports Hall of Fame. Het gaat om vijf Joodse leden van de dames turnploeg en hun coach, die tijdens de Olympische spelen van 1928 de gouden medaille wonnen. Stella Blits-Agsterribbe (1910-1943) Anna Dresden-Pollak (1908-1943) Lea Kloot-Nordheim (1904-1943) Elka de Levie (1905-1979) Judikje Themans-Simons (1905-1943) Gerrit Kleerekoper (1897-1943) In verband hiermee is ook een plaquette gemaakt. Zie standplaats PVO 27-08. De plaquette is voor langere tijd uitgeleend. &nbsp;

Onderwerp: International Jewish Sports Hall of Fame. Het gaat om vijf Joodse leden van de dames turnploeg en hun coach, die tijdens de Olympische spelen van 1928 de gouden medaille wonnen. Stella Blits-Agsterribbe (1910-1943) Anna Dresden-Pollak (1908-1943) Lea Kloot-Nordheim (1904-1943) Elka de Levie (1905-1979) Judikje Themans-Simons (1905-1943) Gerrit Kleerekoper (1897-1943) In verband hiermee is ook een plaquette gemaakt. Zie standplaats PVO 27-08. De plaquette is voor langere tijd uitgeleend. &nbsp;

Document Sports Hall of Fame over Nederlands Joodse Olympiërs in 1928

Van: Kremer, H. Aan: Medema, mej. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-17 Onderwerp: overbrengen van pakketten aan Henriette en Betsy, gevaar van verraad door in het kamp gekomen NSB-er.

Van: Kremer, H. Aan: Medema, mej. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-17 Onderwerp: overbrengen van pakketten aan Henriette en Betsy, gevaar van verraad door in het kamp gekomen NSB-er.

Brief van H. Kremer aan mej. Medema vanuit kamp Westerbork

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 21 september 1943 - Auschwitz

Colofon

Staat van inlichtingen over Rosen, Willy en de vrouwen uit zijn twee huwelijken (Elsbeth Hoffmann en Olga Marie Krauskopf).&nbsp;

Staat van inlichtingen over Rosen, Willy en de vrouwen uit zijn twee huwelijken (Elsbeth Hoffmann en Olga Marie Krauskopf).&nbsp;

Persoonsgegevens over Willy Rosen en zijn twee echtgenotes

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp Datum: 1941-12-13 Onderwerp: over Stella en Werner; betekenis naam Stertzenbach; over komend bezoek aan Amsterdam; over het krijgen van kinderen en kinderen in het kamp; over de toekomst; lawaai op de zaal.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp Datum: 1941-12-13 Onderwerp: over Stella en Werner; betekenis naam Stertzenbach; over komend bezoek aan Amsterdam; over het krijgen van kinderen en kinderen in het kamp; over de toekomst; lawaai op de zaal.

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork