In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Schoon, S.&nbsp; Aan: Nabestaanden gefusilleerde verzetsstrijders&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1949-04-12&nbsp; Onderwerp: onthulling van het verzetsmonument en het bijzetten van de urnen, die met asresten van 10 gefusilleerde verzetsstrijders zijn gevuld.

Van: Schoon, S.&nbsp; Aan: Nabestaanden gefusilleerde verzetsstrijders&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1949-04-12&nbsp; Onderwerp: onthulling van het verzetsmonument en het bijzetten van de urnen, die met asresten van 10 gefusilleerde verzetsstrijders zijn gevuld.

Brief van S. Schoon inzake verzetsmonument en bijzetten van urnen

Arbeidskaart van: Gudema, Aron Afgegeven 1944-07-25 Bijz.: groep OD DB 3

Arbeidskaart van: Gudema, Aron Afgegeven 1944-07-25 Bijz.: groep OD DB 3

van Aron Gudema in kamp Westerbork

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-1944 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: aanvragen van kleding in de Kleiderkammer, de voormalige ‘F’.

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-1944 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: aanvragen van kleding in de Kleiderkammer, de voormalige ‘F’.

Mededeling over aanvragen van kleding

Van: Arbeidsinspectie Aan: Westerbork, Interneringskamp Plaats:&nbsp; Datum: 1942-10-09 Onderwerp: Technische tekening voor een cirkelzaag met roltafel.

Van: Arbeidsinspectie Aan: Westerbork, Interneringskamp Plaats:&nbsp; Datum: 1942-10-09 Onderwerp: Technische tekening voor een cirkelzaag met roltafel.

Tekening van een cirkelzaag met roltafel

Van: Technische Dienst Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06 Onderwerp: inventarislijst:&nbsp; Verdunkelings Abteilung, Malerei, Uhrmacherei-Optik, Gruppe Benda (Erzeuging von Fussbodenbelag), Schlosserei und Schmeide, Tischlerei, Garage, Magazine der ehemaligen Bauleitung.

Van: Technische Dienst Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06 Onderwerp: inventarislijst:&nbsp; Verdunkelings Abteilung, Malerei, Uhrmacherei-Optik, Gruppe Benda (Erzeuging von Fussbodenbelag), Schlosserei und Schmeide, Tischlerei, Garage, Magazine der ehemaligen Bauleitung.

Lijst met inventarissen van verschillende werkplaatsen in Interneringskamp Westerbork

Van: Polak, Gerard&nbsp; Aan: Lieve broer (Salomon) Plaats: Vught, kamp Datum:&nbsp;1943-10-18 Onderwerp: Bericht van overlijden vader en beschrijving situatie van vader sinds zijn verblijf in kamp Vught; valse hoop.

Van: Polak, Gerard&nbsp; Aan: Lieve broer (Salomon) Plaats: Vught, kamp Datum:&nbsp;1943-10-18 Onderwerp: Bericht van overlijden vader en beschrijving situatie van vader sinds zijn verblijf in kamp Vught; valse hoop.

Brief van Gerard Polak aan zijn broer Salomon vanuit kamp Vught

Vrijlatingsbewijs (Entlassungsschein)&nbsp; Van: Cohen, Jules Plaats: Westerbork, kamp Hij moet zich in Amsterdam melden bij SS-Hauptsturmführer Wörlein, 24 juli 1943.

Vrijlatingsbewijs (Entlassungsschein)&nbsp; Van: Cohen, Jules Plaats: Westerbork, kamp Hij moet zich in Amsterdam melden bij SS-Hauptsturmführer Wörlein, 24 juli 1943.

Entlassungsschein van Jules Cohen

Brandweeroefening.&nbsp; Kamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp; Foto van A. Pisk, dienstleider van de OD.&nbsp; Op de rug gezien personen van de kampbrandweerploeg, daarachter de garage van de brandweer, barak 31.&nbsp; Tekst: 'het resultaat is gunstig &nbsp;

Brandweeroefening.&nbsp; Kamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp; Foto van A. Pisk, dienstleider van de OD.&nbsp; Op de rug gezien personen van de kampbrandweerploeg, daarachter de garage van de brandweer, barak 31.&nbsp; Tekst: 'het resultaat is gunstig &nbsp;

Arthur Pisk, de dienstleider van de Joodse Ordedienst en de brandweer

Werkopdracht Voor: Schlosserei Datum: 1944-08-31 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Wc-Brille befestigen (betreft barak 15 saal)

Werkopdracht Voor: Schlosserei Datum: 1944-08-31 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Wc-Brille befestigen (betreft barak 15 saal)

Werkopdracht voor Schlosserei

Van: Arbeidsinspectie Aan: Westerbork, Interneringskamp Plaats: Datum: 1943-1946 Onderwerp: Technische tekening voor de stofafzuiging op een verticale roterende schuurschijf.

Van: Arbeidsinspectie Aan: Westerbork, Interneringskamp Plaats: Datum: 1943-1946 Onderwerp: Technische tekening voor de stofafzuiging op een verticale roterende schuurschijf.

Tekening van een stofafzuiging op een roterende schuurschijf

Van: Schuckink Kool, A. dr. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-05 Onderwerp: rapport van de Geneeskundige Dienst over de maand mei 1948. Bl.1: personeel, ziekenrapport, ziekenzaal. Bl.2: stand der infectieziekten Bl.3: personeel, vrij en gedetineerd. Bl.4: verpleegdagen, vrij en gedetineerd personeel. Bl.5: hygiënische toestanden in de woonbarakken. Bl.6: controle mutaties, afvoer gedetineerden, medicijnvoorziening, ziekenvoeding, administratie.

Van: Schuckink Kool, A. dr. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-05 Onderwerp: rapport van de Geneeskundige Dienst over de maand mei 1948. Bl.1: personeel, ziekenrapport, ziekenzaal. Bl.2: stand der infectieziekten Bl.3: personeel, vrij en gedetineerd. Bl.4: verpleegdagen, vrij en gedetineerd personeel. Bl.5: hygiënische toestanden in de woonbarakken. Bl.6: controle mutaties, afvoer gedetineerden, medicijnvoorziening, ziekenvoeding, administratie.

Rapport van Dr. A. Schuckink Kool aan J.G. Buijvoets betreffende de Geneeskundige Dienst van Interneringskamp Westerbork

Van: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Aan: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1940-01-13&nbsp; Onderwerp: wat heeft het kamp nodig; (personele)Invulling van de Commissie van Toezicht en Bijstand.

Van: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Aan: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1940-01-13&nbsp; Onderwerp: wat heeft het kamp nodig; (personele)Invulling van de Commissie van Toezicht en Bijstand.

Brief van het Ministerie van Binnenlandse Zaken aan de Commissie van Bijstand en Toezicht

Disclaimer

Foto van Indische jongens bij de hoofdingang van kamp Schattenberg Links staat Han Bloemhard, naast hem Henny Roggeveen. Plaats: Repatriëringskamp Westerbork (Schattenberg) Datum: 1950

Foto van Indische jongens bij de hoofdingang van kamp Schattenberg Links staat Han Bloemhard, naast hem Henny Roggeveen. Plaats: Repatriëringskamp Westerbork (Schattenberg) Datum: 1950

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork