We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Breslauer, W.R. Portretfoto van baby Kamp Westerbork, 1943-1944 Er zijn verschillende baby's door Breslauer gefotografeerd.

Breslauer, W.R. Portretfoto van baby Kamp Westerbork, 1943-1944 Er zijn verschillende baby's door Breslauer gefotografeerd.

Portret van een baby in kamp Westerbork

Lijst met de namen van overleden personen Van: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05 Onderwerp: overleden in het kamp in mei 1943.

Lijst met de namen van overleden personen Van: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05 Onderwerp: overleden in het kamp in mei 1943.

Lijst met namen van personen in kamp Westerbork overleden in mei 1943

Kok, L. Portrettekening van een vrouw Kamp Westerbork, 1943-02-23.

Kok, L. Portrettekening van een vrouw Kamp Westerbork, 1943-02-23.

Portret van een vrouw getekend door Leo Kok in kamp Westerbork

Ausweis Van: Gerzon-Falk, Nora Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-13 Bij vertrek uit kamp Westerbork moet de kaart aan de barakleider worden overhandigd.

Ausweis Van: Gerzon-Falk, Nora Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-13 Bij vertrek uit kamp Westerbork moet de kaart aan de barakleider worden overhandigd.

Ausweis van Nora Gerzon-Valk in kamp Westerbork

Van: Adelaar, J.W. Aan: geachte heer Cohen (Nico) Plaats: Haarlem Datum: 1942-11-04 Onderwerp: bedankje voor bericht over familieleden inzake aankomst van goederen. Blij dat zijn schoonmoeder haar spullen voor het transport heeft kunnen meenemen. Ook wat betreft de bagage van zijn schoonvader. Nu het goed verzorgt wordt, kan het beter in kamp Westerbork blijven. De schrijver zal zijn schoonvader (in de gevangenis Amstelveenseweg) ervan op de hoogte brengen.

Van: Adelaar, J.W. Aan: geachte heer Cohen (Nico) Plaats: Haarlem Datum: 1942-11-04 Onderwerp: bedankje voor bericht over familieleden inzake aankomst van goederen. Blij dat zijn schoonmoeder haar spullen voor het transport heeft kunnen meenemen. Ook wat betreft de bagage van zijn schoonvader. Nu het goed verzorgt wordt, kan het beter in kamp Westerbork blijven. De schrijver zal zijn schoonvader (in de gevangenis Amstelveenseweg) ervan op de hoogte brengen.

Brief van J. Adelaar aan Nico Cohen vanuit Haarlem

Militair Kampement Westerbork Datum: 1949 Wachttoren van het militair kampement. 'Uitkijktoren'

Militair Kampement Westerbork Datum: 1949 Wachttoren van het militair kampement. 'Uitkijktoren'

Foto van een wachttoren in het Militair kampement Westerbork

Van: Gemachtigde voor Centraal Bureau Verzorging Oorlogsslachtoffers&nbsp; Aan: Coelingh-Barnstijn, A.&nbsp; Plaats: Amersfoort&nbsp; Datum: 1947-07-28&nbsp; Onderwerp: betreft onderzoek naar haar broer Gustaaf Barnstijn.

Van: Gemachtigde voor Centraal Bureau Verzorging Oorlogsslachtoffers&nbsp; Aan: Coelingh-Barnstijn, A.&nbsp; Plaats: Amersfoort&nbsp; Datum: 1947-07-28&nbsp; Onderwerp: betreft onderzoek naar haar broer Gustaaf Barnstijn.

Brief van Centraal Bureau Verzorging Oorlogsslachtoffers aan A. Coelingh-Barnstijn

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1944-05-08, No. 77&nbsp; Inhoud: Het dragen van gummilaarzen.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1944-05-08, No. 77&nbsp; Inhoud: Het dragen van gummilaarzen.

Lagerbefehl No. 77

Van: Roos-Gosschalk, H. Aan: Annie en andere gezinsleden Plaats: Deventer Datum: 1938-10-22 Onderwerp: verjaardag van Henriette, bloemen cadeaus en veel visite; zorgen om oorlogsdreiging, in de scholen in Deventer waren soldaten ondergebracht. De kinderen hadden een week vrij…

Van: Roos-Gosschalk, H. Aan: Annie en andere gezinsleden Plaats: Deventer Datum: 1938-10-22 Onderwerp: verjaardag van Henriette, bloemen cadeaus en veel visite; zorgen om oorlogsdreiging, in de scholen in Deventer waren soldaten ondergebracht. De kinderen hadden een week vrij…

Brief van Henriette Roos-Gossscalk aan Annie en haar gezin vanuit Deventer

Brochure Van: Joodsche Raad voor Amsterdam Aan: Jong-Cohen, de, Estella Datum: 1943-05-14 Onderwerp: gericht aan Joden te Amsterdam die niet gesperrd zijn. Bevat o.a. aanwijzingen voor bagage.

Brochure Van: Joodsche Raad voor Amsterdam Aan: Jong-Cohen, de, Estella Datum: 1943-05-14 Onderwerp: gericht aan Joden te Amsterdam die niet gesperrd zijn. Bevat o.a. aanwijzingen voor bagage.

Brochure van deJoodsche Raad voor Amsterdam aan Estella de Jong-Cohen

Van: Haren, van, J.J. Aan: dames Polak en Zonneveld Plaats: Leiden Datum: 1945-06-26 Onderwerp: verontschuldiging voor nog niet op bezoek gekomen; omstandigheden; nog geld verschuldigd

Van: Haren, van, J.J. Aan: dames Polak en Zonneveld Plaats: Leiden Datum: 1945-06-26 Onderwerp: verontschuldiging voor nog niet op bezoek gekomen; omstandigheden; nog geld verschuldigd

Brief van J.J. van Haren aan de dames Polak en Zonneveld

Mededeling Datum: 1943-10-27 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Brandstofresten; Quarantainemaatregelen

Mededeling Datum: 1943-10-27 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Brandstofresten; Quarantainemaatregelen

Mededeling over brandstofresten en quarantainemaatregelen

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth (via haar vader) Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-08 Onderwerp: een mens kan meer dan die denkt; moeder is heel nerveus en gauw uit het veld geslagen, ‘dit wereldje is ook wel heel moeilijk voor haar’; bid dat ze met de Pinksterdagen weer thuis mag zijn; vader heeft een brief ontvangen; Oberländer gaat voor een dag naar Amsterdam, woensdag of donderdag gaat hij weer voor vier dagen…

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth (via haar vader) Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-08 Onderwerp: een mens kan meer dan die denkt; moeder is heel nerveus en gauw uit het veld geslagen, ‘dit wereldje is ook wel heel moeilijk voor haar’; bid dat ze met de Pinksterdagen weer thuis mag zijn; vader heeft een brief ontvangen; Oberländer gaat voor een dag naar Amsterdam, woensdag of donderdag gaat hij weer voor vier dagen…

Brief van Lotte Ruth Feldman-Kan (via haar vader) aan haar echtgenoot vanuit kamp Westerbork

Van: het Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Aan: van Cleef, Rozette Plaats: Den Haag Datum: 1946-10-31 Onderwerp: over het lot van haar vader, die op 10 maart 1943 naar Sobibor werd gedeporteerd.

Van: het Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Aan: van Cleef, Rozette Plaats: Den Haag Datum: 1946-10-31 Onderwerp: over het lot van haar vader, die op 10 maart 1943 naar Sobibor werd gedeporteerd.

Brief van het Rode Kruis aan Rozette van Cleef over het lot van haar vader

Toen Marthijns oudere broer Maurits naar een werkkamp in Nederland werd gestuurd, stond Marthijn erop om met hem mee te gaan. Ze werkten daar van de herfst van 1942 tot de winter van 1943. Eind januari 1943 werd Marthijn vanuit kamp Westerbork gedeporteerd naar Auschwitz, waar hij werd vermoord.&nbsp;

Van: Vegelien, R. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-20 Onderwerp: Specificatie van het dokters appel van 20 juli 1945. Het gaat om personen in de barakken 65, 66, 67, 68, 69, 71, 72 en 73.&nbsp;

Van: Vegelien, R. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-20 Onderwerp: Specificatie van het dokters appel van 20 juli 1945. Het gaat om personen in de barakken 65, 66, 67, 68, 69, 71, 72 en 73.&nbsp;

Rapport van R. Vegelien aan J.G. Buijvoets betreffende een specificatie van een dokters appel