In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transporten naar Auschwitz

Inventarislijst van de inboedel (?)

Inventarislijst van de inboedel

Bewijs van betaling voor de inzegening van een huwelijk van Aron Alexander van Dam en zijn vrouw Golina Sleutelberg Stempel Nederlands Israëlitische Gemeente &nbsp;Delfzijl.

Bewijs van betaling voor de inzegening van een huwelijk van Aron Alexander van Dam en zijn vrouw Golina Sleutelberg Stempel Nederlands Israëlitische Gemeente &nbsp;Delfzijl.

Bewijs van betaling voor de inzegening van een huwelijk

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Kinderen en volwassenen van het (kinder-)koor tijdens een kerkdienst in barak 9 geleid door Srul Tabaksblatt. Begeleiding met muziek.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Kinderen en volwassenen van het (kinder-)koor tijdens een kerkdienst in barak 9 geleid door Srul Tabaksblatt. Begeleiding met muziek.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Specifieke groepen kampbewoners

Joodse Raad kamp Westerbork

Van: Cahen, Bob&nbsp; Aan: Nan en Joop&nbsp; Plaats: Groningen&nbsp; Datum: 1945 Onderwerp: bericht van terugkomst in Nederland aan zijn zus en zwager; gezondheid. Bob ligt voorlopig nog in en noodziekenhuis. Hij is erg zwak. Hij hoopt spoedig weer naar Leiden terug te kunnen gaan.

Van: Cahen, Bob&nbsp; Aan: Nan en Joop&nbsp; Plaats: Groningen&nbsp; Datum: 1945 Onderwerp: bericht van terugkomst in Nederland aan zijn zus en zwager; gezondheid. Bob ligt voorlopig nog in en noodziekenhuis. Hij is erg zwak. Hij hoopt spoedig weer naar Leiden terug te kunnen gaan.

Brief van Bob (Jonas) Cahen aan zijn zus en zwager

De Westerborker Nieuws uit Kamp Westerbork 1945-05-03 No. 15&nbsp; Inhoud: inlichtingbureau, Lijst van ruim vijftig personen die in Palestina zijn terecht gekomen, inlichtingen over Bergen-Belsen; rectificatie; godsdienstoefeningen; reparaties; Scheffelaar, onderduiknaam; oorlogsoverzicht; ledige flesjes naar de apotheek; Joden in Palestina en elders in de wereld en de Joodse Brigade.

De Westerborker Nieuws uit Kamp Westerbork 1945-05-03 No. 15&nbsp; Inhoud: inlichtingbureau, Lijst van ruim vijftig personen die in Palestina zijn terecht gekomen, inlichtingen over Bergen-Belsen; rectificatie; godsdienstoefeningen; reparaties; Scheffelaar, onderduiknaam; oorlogsoverzicht; ledige flesjes naar de apotheek; Joden in Palestina en elders in de wereld en de Joodse Brigade.

De Westerborker nummer 15 van 3 mei 1945

Klara is op 1 juli 1944 gearresteerd op haar onderduikadres Tuinstraat 204b te IJsselmuiden. Zij was ondergedoken bij de familie Van Oosterbrugge. De man in het gezin, Willem van Oosterbrugge, stierf op 23 januari 1945 op 41-jarige leeftijd in concentratiekamp Neuengamme. Zoon Albert Willem kwam op 21 november 1944 op 20-jarige leeftijd om in het kamp Lagelund.

Hester Levisson werd vrijgelaten uit Bergen-Belsen; ze kwam op 10 juli 1944 te Haifa door &nbsp;uitruil van gevangenen

Aan: Friedheim-Maass, J. S.,&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Geboren: 1881-05-04 Datum: 1943-04-30 (poststempel) Plaats van verzending: Hilversum&nbsp; Onderwerp: ontvangstbewijs verzenden van een pakket met op de achterkant een beschrijving van de inhoud.

Aan: Friedheim-Maass, J. S.,&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Geboren: 1881-05-04 Datum: 1943-04-30 (poststempel) Plaats van verzending: Hilversum&nbsp; Onderwerp: ontvangstbewijs verzenden van een pakket met op de achterkant een beschrijving van de inhoud.

Bewijs van ontvangst voor verzonden pakket naar kamp Westerbork

Van: Koning, G.C. Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-9-05 Onderwerp: instructie voor de ziekenbarakken met na te leven regels door de patiënten.

Van: Koning, G.C. Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-9-05 Onderwerp: instructie voor de ziekenbarakken met na te leven regels door de patiënten.

Instructie (s) voor de ziekenbarakken