We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent Serie BB No. 9123

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent Serie BB No. 9123

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent

Bewijs van crematie Datum: 19-03-1943 Nr. 117 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Simon, Marta geb. 26-06-57 overleden 16-03-1943 te Westerbork op: 18-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 19-03-1943 Nr. 117 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Simon, Marta geb. 26-06-57 overleden 16-03-1943 te Westerbork op: 18-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Marta Simon

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 1 juni 1943 - Sobibor

Bewijs van crematie Datum: 19-03-1943 Nr. 128 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Steinmann, Gert geb. 12-03-43 overleden 18-03-1943 te Westerbork op: 18-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 19-03-1943 Nr. 128 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Steinmann, Gert geb. 12-03-43 overleden 18-03-1943 te Westerbork op: 18-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Gert Steinmann

Van: Van Leer, L.&nbsp; Aan: Van Leer, M. Plaats: Amsterdam Datum: 1937 Onderwerp: adreswijziging

Van: Van Leer, L.&nbsp; Aan: Van Leer, M. Plaats: Amsterdam Datum: 1937 Onderwerp: adreswijziging

Bericht van adreswijziging van L. van Leer aan M. van Leer

Transport 8 juni 1943 - Sobibor

Van: Konings, G.C. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-24 Onderwerp: haardracht gedetineerden die 60+ zijn.

Van: Konings, G.C. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-24 Onderwerp: haardracht gedetineerden die 60+ zijn.

Order van G.S. Konings in aansluiting op de order van J.G. Buijvoets over haardracht gedetineerden

Programma van Kammermusikabend Gruppe Musik Plaats: Westerbork, kamp Datum: juli 1944

Programma van Kammermusikabend Gruppe Musik Plaats: Westerbork, kamp Datum: juli 1944

Programma kamermuziek uitvoering in kamp Westerbork

Pagina. Pagina met tekst en illustratie uit boek: 'Humor und Melodie' (Cabaret). Kamp Westerbork, 1943-09-27. Op de pagina staat: Motto: Wenn man bis zum hals im dreck sitzt, hat man nicht zu zwitschern! Ich zwitschere trotzdem.

Pagina. Pagina met tekst en illustratie uit boek: 'Humor und Melodie' (Cabaret). Kamp Westerbork, 1943-09-27. Op de pagina staat: Motto: Wenn man bis zum hals im dreck sitzt, hat man nicht zu zwitschern! Ich zwitschere trotzdem.

Illustratie uit het revueboek Humor und Melodie

&nbsp;Loe (Van: Jacobs, Karel Aan: Edelstein, E. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-02-05 Onderwerp: omstandigheden en gang van zaken in het kamp; sporten (handbal); eten; kantine (van alles te koop); kleding. Karel is ordonnans. Hij heeft een overall en een paar klompen. Met de kleren die opgestuurd zijn is hij zo zuinig mogelijk; Harry (Kahn) is een paar weken ziek geweest. Met de twee Freddy's (Benjamin en ?) gaat het goed; &nbsp;Leo (Jacob Leo) en Hansje (Hartog) vinden het fijn. &nbsp;

&nbsp;Loe (Van: Jacobs, Karel Aan: Edelstein, E. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-02-05 Onderwerp: omstandigheden en gang van zaken in het kamp; sporten (handbal); eten; kantine (van alles te koop); kleding. Karel is ordonnans. Hij heeft een overall en een paar klompen. Met de kleren die opgestuurd zijn is hij zo zuinig mogelijk; Harry (Kahn) is een paar weken ziek geweest. Met de twee Freddy's (Benjamin en ?) gaat het goed; &nbsp;Leo (Jacob Leo) en Hansje (Hartog) vinden het fijn. &nbsp;

Brief van Karel Jacobs aan E. Edelstein vanuit kamp Westerbork

Van: Bertenthal, Martha Aan: Kokje, G. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-27 Onderwerp: bedankje voor pakket (hagelslag en crackers); werken op de heide; klompen.&nbsp; De toegestuurde pepermuntjes tijdens het werk opgegeten. ‘s Avonds gesmuld van de kaaskorsten ( op de kachel van de barak verhit?). Martha is ziek. Ze ligt al vijf dagen op bed met angina. Normaal werkt ze op de heide en haar zusje zit op de ’HBS'. De klompen draagt de schrijfster tijdens haar werk.

Van: Bertenthal, Martha Aan: Kokje, G. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-27 Onderwerp: bedankje voor pakket (hagelslag en crackers); werken op de heide; klompen.&nbsp; De toegestuurde pepermuntjes tijdens het werk opgegeten. ‘s Avonds gesmuld van de kaaskorsten ( op de kachel van de barak verhit?). Martha is ziek. Ze ligt al vijf dagen op bed met angina. Normaal werkt ze op de heide en haar zusje zit op de ’HBS'. De klompen draagt de schrijfster tijdens haar werk.

Briefkaart van Martha Bertenthal aan G. Kokje vanuit kamp Westerbork

Luchtopname van het kampterrein&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-03

Luchtopname van het kampterrein&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-03

Luchtopname van kamp Westerbork

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen bezig met gymnastiek op de speelplaats van barak 35. Het weeshuis is op de achtergrond te zien. Een ‘weeskind’ kijkt naar het schouwspel. De les wordt gegeven door Lotte Heider-Lehmann. Zij is de vrouw op de voorgrond.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen bezig met gymnastiek op de speelplaats van barak 35. Het weeshuis is op de achtergrond te zien. Een ‘weeskind’ kijkt naar het schouwspel. De les wordt gegeven door Lotte Heider-Lehmann. Zij is de vrouw op de voorgrond.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Personen