We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

van: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-20 Onderwerp: bezoek van gedetineerden aan gedetineerde familieleden in het ziekenhuis. Bezoek alleen mogelijk met een toegangsbewijs.

van: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-20 Onderwerp: bezoek van gedetineerden aan gedetineerde familieleden in het ziekenhuis. Bezoek alleen mogelijk met een toegangsbewijs.

Order van J.G. Buijvoets in Interneringskamp Westerbork over ziekenhuisbezoek

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 274 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Geldern, Hillechien geb. 01-10-61 overleden te Westerbork op 10-05-1943 op: 12-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 274 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Geldern, Hillechien geb. 01-10-61 overleden te Westerbork op 10-05-1943 op: 12-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Hillechien van Geldern

Bewijs van terugstelling van transport Van: Snoek, Hermine Datum: 1942-12-14

Bewijs van terugstelling van transport Van: Snoek, Hermine Datum: 1942-12-14

Bewijs van terugstelling van transport van Hermine Snoek

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 30-06-1943 Nr. 383 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Messcher, Martha geb. 25-10-42 overleden te Westerbork op 24-06-1943 op 25-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 30-06-1943 Nr. 383 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Messcher, Martha geb. 25-10-42 overleden te Westerbork op 24-06-1943 op 25-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Martha Messcher

A.E.F. D.P. Registration Record Van: Boas-Prins, Seraphina, in verband met repatriëring naar Nederland Afgegeven: 1945-06-22 te Amsterdam

A.E.F. D.P. Registration Record Van: Boas-Prins, Seraphina, in verband met repatriëring naar Nederland Afgegeven: 1945-06-22 te Amsterdam

Registratiekaart van S. Boas-Prins

Van: Informatiebureau Ned. Rode Kruis&nbsp; Aan: Slager, H.H.&nbsp; Plaats: 's Gravenhage&nbsp; Datum: 1956-03-06&nbsp; Onderwerp: overlijdensverklaring van Slager, Abraham, geb. 1896-09-20 te Enschede.

Van: Informatiebureau Ned. Rode Kruis&nbsp; Aan: Slager, H.H.&nbsp; Plaats: 's Gravenhage&nbsp; Datum: 1956-03-06&nbsp; Onderwerp: overlijdensverklaring van Slager, Abraham, geb. 1896-09-20 te Enschede.

Brief van het Informatiebureau van het Rode Kruis aan H. H. Slager

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 25-05-1943 Nr. 311 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Ebstein, Amalie geb. 05-09-76 overleden te Westerbork op 21-05-1943 op: 21-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 25-05-1943 Nr. 311 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Ebstein, Amalie geb. 05-09-76 overleden te Westerbork op 21-05-1943 op: 21-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Amalie Ebstein

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-03-28 Onderwerp: over de relatie tussen Werner en Stella; Werner ligt voor de derde dag in het ziekenhuis; er gaan geruchten in het kamp dat de groepen die naar Vught zouden gaan doorgestuurd zullen worden, omdat Vught zal worden leeggehaald en een andere bestemming zal krijgen; over het in bezit hebben van (250 gulden)- en het mogen ontvangen van geld (maandelijks 10 gulden) voor de groep van gestempelde kampgevangenen; uitwisseling van berichten met Sara-Davidson, het nichtje van Stella. Ze heeft nog geen bagage; het is een komen en gaan van transporten.&nbsp;

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-03-28 Onderwerp: over de relatie tussen Werner en Stella; Werner ligt voor de derde dag in het ziekenhuis; er gaan geruchten in het kamp dat de groepen die naar Vught zouden gaan doorgestuurd zullen worden, omdat Vught zal worden leeggehaald en een andere bestemming zal krijgen; over het in bezit hebben van (250 gulden)- en het mogen ontvangen van geld (maandelijks 10 gulden) voor de groep van gestempelde kampgevangenen; uitwisseling van berichten met Sara-Davidson, het nichtje van Stella. Ze heeft nog geen bagage; het is een komen en gaan van transporten.&nbsp;

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit kamp Westerbork

Bewijs van crematie Datum: 19-03-1943 Nr. 118 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Spielmann, Hugo Israel geb. 21-06-69 overleden 16-03-1943 te Westerbork op: 18-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 19-03-1943 Nr. 118 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Spielmann, Hugo Israel geb. 21-06-69 overleden 16-03-1943 te Westerbork op: 18-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Hugo Israel Spielmann

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-05-15, No. 31 Inhoud: ontvangst van pakketten

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-05-15, No. 31 Inhoud: ontvangst van pakketten

Lagerbefehl No. 31

Sonder-Ausweis Elsas, Helena, 14-11-23, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig bis: nur in O.D. Begleitung.

Sonder-Ausweis Elsas, Helena, 14-11-23, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig bis: nur in O.D. Begleitung.

Sonderausweis van Helena Elsas

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-22 Onderwerp: pakketten ontvangen; schrijfdag (hij schrijft tijdens zijn werk); vraag naar omstandigheden thuis.

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-22 Onderwerp: pakketten ontvangen; schrijfdag (hij schrijft tijdens zijn werk); vraag naar omstandigheden thuis.

Brief van Morris Zomerplaag aan Ali vanuit kamp Westerbork

Foto van Hendricus Bloemhard en een onbekende man. Op de achtergrond is de woning van Van der Speck O'Breen (voormalige woning kamp commandant) te zien. Datum: 1950 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)

Foto van Hendricus Bloemhard en een onbekende man. Op de achtergrond is de woning van Van der Speck O'Breen (voormalige woning kamp commandant) te zien. Datum: 1950 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)

Foto van Hendricus Bloemhard en een onbekende man.

Diner van de Duitse staf tijdens het Germaanse Joelfeest. In het midden A.K. Gemmeker en rechts van hem Frau Hassel. Naast haar echtgenoot en architect Winne. Links van Gemmeker zit Aus der Fünten en diens secretaresse Frau Winkelkämpfer. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12-19&nbsp;

Diner van de Duitse staf tijdens het Germaanse Joelfeest. In het midden A.K. Gemmeker en rechts van hem Frau Hassel. Naast haar echtgenoot en architect Winne. Links van Gemmeker zit Aus der Fünten en diens secretaresse Frau Winkelkämpfer. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12-19&nbsp;

Foto van de Duitse staf en eregasten tijdens het Joelfeest in kamp Westerbork

Een luchtfoto met een deel van de toegangsweg en de spoorlijn naar het kamp.&nbsp; Plaats: Hooghalen en omgeving Datum: 1944-11-29

Een luchtfoto met een deel van de toegangsweg en de spoorlijn naar het kamp.&nbsp; Plaats: Hooghalen en omgeving Datum: 1944-11-29

Foto vanuit de lucht van het gebied tussen Hooghalen en het huidige HerinneringscentrumLuchtfoto van

Van: Breslauer, Etelka (Moeder Werner Breslauer) Aan: Tony (Schram) Plaats: Amsterdam Datum: 1942 Onderwerp: omstandigheden, over haar kleinkinderen, de kinderen van W.R. Breslauer en zijn vrouw Bella.

Van: Breslauer, Etelka (Moeder Werner Breslauer) Aan: Tony (Schram) Plaats: Amsterdam Datum: 1942 Onderwerp: omstandigheden, over haar kleinkinderen, de kinderen van W.R. Breslauer en zijn vrouw Bella.

Brief van Etelka Breslauer aan Tony vanuit Amsterdam

Van: Stoppelman, Danny&nbsp; Aan: Jurry&nbsp;(Stuttje) Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-08-23&nbsp; Onderwerp: afscheid nemen van verloofde. Door veranderde omstandigheden moet Danny toch vertrekken. ‘Als jij deze brief ontvangt zijn wij reeds doorgezonden’. De leefomstandigheden in kamp Westerbork waren volgens de schrijver goed. ‘Wij gaan naar Silezië, zeggen ze’. Het transport zal worden toegevoegd aan een transport uit Scheveningen. Als de trein maandag bij Winschoten is, zal Danny een briefkaart (en) op het adres van Jurry uit de trein gooien. Winschoten. Danny, Jacob en de andere mannen uit Winschoten behoren waarschijnlijk tot de groep Groningers die op 10 juli 1942 in kamp Westerbork terecht kwamen.&nbsp; Danny verblijft in barak 4A, zaal I (zie 3248-6). Deze barak zou niet lang daarna een onderdeel van het ziekenhuis uit gaan maken. Misschien zijn dat wel de door Danny in zijn brieven genoemde omstandigheden. De barakzalen met vrijgezellen moesten worden leeggemaakt voor het verkrijgen van een andere functie.

Van: Stoppelman, Danny&nbsp; Aan: Jurry&nbsp;(Stuttje) Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-08-23&nbsp; Onderwerp: afscheid nemen van verloofde. Door veranderde omstandigheden moet Danny toch vertrekken. ‘Als jij deze brief ontvangt zijn wij reeds doorgezonden’. De leefomstandigheden in kamp Westerbork waren volgens de schrijver goed. ‘Wij gaan naar Silezië, zeggen ze’. Het transport zal worden toegevoegd aan een transport uit Scheveningen. Als de trein maandag bij Winschoten is, zal Danny een briefkaart (en) op het adres van Jurry uit de trein gooien. Winschoten. Danny, Jacob en de andere mannen uit Winschoten behoren waarschijnlijk tot de groep Groningers die op 10 juli 1942 in kamp Westerbork terecht kwamen.&nbsp; Danny verblijft in barak 4A, zaal I (zie 3248-6). Deze barak zou niet lang daarna een onderdeel van het ziekenhuis uit gaan maken. Misschien zijn dat wel de door Danny in zijn brieven genoemde omstandigheden. De barakzalen met vrijgezellen moesten worden leeggemaakt voor het verkrijgen van een andere functie.

Brief van Danny Stoppelman aan zijn verloofde vanuit kamp Westerbork

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 224 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Rosenfeld, Chaja geb. 16-05-83 overleden te Westerbork op 23-04-1943 op: 27-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 224 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Rosenfeld, Chaja geb. 16-05-83 overleden te Westerbork op 23-04-1943 op: 27-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Chaja Rosenfeld

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 21-05-1943 Nr. 303 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Engel, Rosa geb. 24-11-69 overleden te Westerbork op 17-05-1943 op: 18-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 21-05-1943 Nr. 303 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Engel, Rosa geb. 24-11-69 overleden te Westerbork op 17-05-1943 op: 18-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Rosa Engel

Van: Stodel, Max&nbsp; Aan: Stodel, Jacob&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-07-25 Onderwerp: In de Schouwburg moeten wachten op het &nbsp;transport naar Westerbork, bij aankomst werden mannen en vrouwen van elkaar gescheiden Als ze weggaan, komen ze weer bij elkaar. Westerbork is een groot dorp 4- tot 5000 mensen. Er wordt gezegd dat de getrouwden in Duitsland bij elkaar blijven. Voor die paar dagen slapen de mensen in barakken met &nbsp;zalen met zo'n 200 personen op bedden van driehoog. In de barak zijn ze samen met Jannie Bonewit en haar man…

Van: Stodel, Max&nbsp; Aan: Stodel, Jacob&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-07-25 Onderwerp: In de Schouwburg moeten wachten op het &nbsp;transport naar Westerbork, bij aankomst werden mannen en vrouwen van elkaar gescheiden Als ze weggaan, komen ze weer bij elkaar. Westerbork is een groot dorp 4- tot 5000 mensen. Er wordt gezegd dat de getrouwden in Duitsland bij elkaar blijven. Voor die paar dagen slapen de mensen in barakken met &nbsp;zalen met zo'n 200 personen op bedden van driehoog. In de barak zijn ze samen met Jannie Bonewit en haar man…

Brief van Max Stodel aan Jacob Stodel vanuit kamp Westerbork

Mededeling bestemd voor personen die uit Nederland zijn gedeporteerd en daarheen met de eerste gelegenheid wensen terug te keren, doch niet van Nederlandse nationaliteit zijn. Plaats: Theresienstadt Datum: 1945-05-17

Mededeling bestemd voor personen die uit Nederland zijn gedeporteerd en daarheen met de eerste gelegenheid wensen terug te keren, doch niet van Nederlandse nationaliteit zijn. Plaats: Theresienstadt Datum: 1945-05-17

Bekendmaking in verband met terugkeer naar Nederland

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 231 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Prins, Vrouwtje geb. 03-04-73 overleden te Westerbork op 25-04-1943 op: 27-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 231 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Prins, Vrouwtje geb. 03-04-73 overleden te Westerbork op 25-04-1943 op: 27-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Vrouwtje Prins

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 245 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Heilbron, Heintje geb. 27-05-71 overleden te Westerbork op 29-04-1943 op: 30-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 245 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Heilbron, Heintje geb. 27-05-71 overleden te Westerbork op 29-04-1943 op: 30-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Heintje Heilbron

Foto van Jules Cohen met een groep medebewoners van een Joods werkkamp het Wijde Gat tijdens werkzaamheden op het land, tussen mei- en oktober 1942

Foto van Jules Cohen met een groep medebewoners van een Joods werkkamp het Wijde Gat tijdens werkzaamheden op het land, tussen mei- en oktober 1942

Bewoners Joods werkkamp "Het Wijde Gat"

Chanoeka.&nbsp; Chanoekaviering van jongeren in kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork Datum: 1942-12-09 Leo Blumensohn steekt kaarsjes in een grote woonbarak aan. Aan de rechterkant van de foto (gezichten duidelijk zichtbaar) van rechts naar links de volgende personen: Margot Goldberg, Vera Berberich, Doris Moses, Nachmann Scheinowitz en Erika Herz. &nbsp;

Chanoeka.&nbsp; Chanoekaviering van jongeren in kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork Datum: 1942-12-09 Leo Blumensohn steekt kaarsjes in een grote woonbarak aan. Aan de rechterkant van de foto (gezichten duidelijk zichtbaar) van rechts naar links de volgende personen: Margot Goldberg, Vera Berberich, Doris Moses, Nachmann Scheinowitz en Erika Herz. &nbsp;

Chanoekaviering in een grote woonbarak

‘Boulevard des Misères’ in het kamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1942. Mensen lopen tussen de woonbarakken over de centrale weg van het kamp. De spoorlijn is nog niet doorgetrokken tot in het kamp.&nbsp;

‘Boulevard des Misères’ in het kamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1942. Mensen lopen tussen de woonbarakken over de centrale weg van het kamp. De spoorlijn is nog niet doorgetrokken tot in het kamp.&nbsp;

Zicht op de centrale weg in kamp Westerbork vanuit een wachttoren gefotografeerd