In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Gebeurtenissen en groepen buiten kamp Westerbork

Duitse invasie

Bombardement op Rotterdam

Vooroorlogs Joods leven

Joodse vluchtelingen

St. Louis

Vluchtelingenbeleid Nederlandse regering

Comité voor Bijzondere Joodsche Belangen

Plaatsen in kamp Westerbork

Spoorlijn kamp Westerbork

Smalspoor kamp Westerbork

Kampleven Westerbork

Werken in kamp Westerbork

1941

Oktober 1941

Van: Burgerlijke Stand, register van overlijden Aan: de aanvrager Plaats: Amsterdam Datum: 1951-04-25 Onderwerp: overlijden van Lion Gans.

Van: Burgerlijke Stand, register van overlijden Aan: de aanvrager Plaats: Amsterdam Datum: 1951-04-25 Onderwerp: overlijden van Lion Gans.

Uittreksel van overlijden van Lion Gans

Anti-Joodse maatregelen

Reactie op de anti-Joodse maatregelen

Einsatzstab Reichsleiter Rosenberg

Joden ontslagen

Organisatie van de Jodenvervolging

Verboden voor Joden

Persoonsbewijzen van Joden voorzien van een J

Ariërverklaring

Het Joodsche Weekblad

Registratie van Joodse inwoners

Joodse Raden

Anti-Joodse propaganda

Lippmann, Rosenthal & Co.

Openbaar onderwijs voor Joden verboden

Bewegingsvrijheid voor Joden beperkt

Ontzegging lidmaatschap verenigingen voor Joden

Gewelddadigheden tegen Joden

Invoering Neurenberger Wetten in Nederland

Davidster

Represaille razzia's

Verzamelplaatsen voor deportatie naar kamp Westerbork

Gevangenissen

Gevangenis Weteringenschans

Huis van bewaring Zwolle

Huis van bewaring Doetinchem

Huis van bewaring Scheveningen

Huis van bewaring Veenhuizen

Huis van bewaring Arnhem

Huis van bewaring Haagse Veer

Gevangenis Amstelveenseweg

Huis van bewaring Meppel

Huis van bewaring Groningen

Scholtenshuis

Huis van bewaring Assen

Executies

Nederlandse Spoorwegen

Bevrijding

Gemengd-gehuwde Joden

Sinti en Roma

Werkverschaffing

Woonwagenbewoners

Molukse acties

Wederopbouw

Kinderen van 'foute' ouders

Politionele Acties

Vervolging Jehova's Getuigen

Distributie

Razzia in Putten

Radio Oranje

Silbertanne-moorden

Militaire operaties

Operatie Black Tulip

Repatriëring uit Nederlands-Indië

Kristallnacht

Bersiap

Bezetting Nederlands-Indië door Japan

Collaboratie

Represailles

Nederlandse leger in krijgsgevangenschap

Binnenlandse Strijdkrachten

Opkomst van de nazi’s in Duitsland

Organisation Todt

Philips Kommando

Ontvluchten uit Nederland

Vooroorlogs leven Nederlands-Indië

Marokkaanse Joden

Surinaamse Joden

Anschluss

Zionisme

Vooroorlogs antisemitisme

Orthodoxe stroming Jodendom

Liberale stroming Jodendom

Hachsjara

Diefstallen kamp Westerbork

Bezittingen kampbewoners Westerbork

Post kamp Westerbork

Kampjargon Westerbork

Verhuizen binnen kamp Westerbork

Overnachten kamp Westerbork

Conflicten kamp Westerbork

Liefde en sexualiteit kamp Westerbork

Jeugdorganisaties kamp Westerbork

Dienstreizen kamp Westerbork

Vriendschappen kamp Westerbork

Maaltijden kamp Westerbork

Gezinsleven kamp Westerbork

Inkomsten kampbewoners Westerbork

Kampregelementen kamp Westerbork

Sport kamp Westerbork

Nieuwsvergaring en verspreiding kamp Westerbork

Verjaardagen kamp Westerbork

Feestdagen kamp Westerbork

Hygiënische omstandigheden kamp Westerbork

Stemming kamp Westerbork

Barakleven kamp Westerbork

Religieus leven kamp Westerbork

Huishouding kamp Westerbork

Privileges kampbewoners

Calendarium kamp Westerbork

Mei 1941

Juni 1941

Juli 1941

Augustus 1941

September 1941

November 1941

December 1941

Januari 1941

Februari 1941

Maart 1941

April 1941

Opvangtehuizen in Barneveld

Hachsjara opleidingscentra

Loods 24

Hollandia Kattenburgfabriek

Hollandsche Schouwburg

Joodse werkkampen

Zieken-, verpleeg- en verzorgingstehuizen

Vluchtelingenkampen

Joodse weeshuizen

Joodse wijken

Koning Willem III Kazerne

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 11&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-04-21

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 11&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-04-21

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak 11 in het woonoord Schattenberg

Transporten Transporten. Mensen met bagage bij de trein Hooghalen, 1942.

Transporten Transporten. Mensen met bagage bij de trein Hooghalen, 1942.

Kampgevangenen wachten met bagage bij de deportatietrein