We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Lagerbefehl&nbsp;No. 53 Datum: 1943-10-21&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Beëindiging ziekentransporten naar Groningen (wegens ontvluchtingen); Drankverbod; Koken en bakken in de Centrale Keuken (verbod).

Lagerbefehl&nbsp;No. 53 Datum: 1943-10-21&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Beëindiging ziekentransporten naar Groningen (wegens ontvluchtingen); Drankverbod; Koken en bakken in de Centrale Keuken (verbod).

Lagerbefehl No. 53

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-06-08, No. 37 Inhoud: Betreft Richard Kahn, barak 57 welke wordt gestraft omdat hij een valse opgave heeft verstrekt.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-06-08, No. 37 Inhoud: Betreft Richard Kahn, barak 57 welke wordt gestraft omdat hij een valse opgave heeft verstrekt.

Lagerbefehl No. 37

Lagerbefehl No. 75&nbsp; Datum: 1944-04-26 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Uitgifte van pakketzegels

Lagerbefehl No. 75&nbsp; Datum: 1944-04-26 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Uitgifte van pakketzegels

Lagerbefehl No. 75

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-03-04, No. 11 Inhoud: Benoeming tot plaatsvervangende dienst- en groepsleider.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-03-04, No. 11 Inhoud: Benoeming tot plaatsvervangende dienst- en groepsleider.

Lagerbefehl No. 11

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-10-27, No. 54 Inhoud: Diefstal van hout en strafmaatregelen tegen een kampgevangene.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-10-27, No. 54 Inhoud: Diefstal van hout en strafmaatregelen tegen een kampgevangene.

Lagerbefehl No. 54

Lagerbefehl No. 72 Datum: 1944-04-01 Invoering van de zomertijd; bepalingen voor de Paasdagen

Lagerbefehl No. 72 Datum: 1944-04-01 Invoering van de zomertijd; bepalingen voor de Paasdagen

Lagerbefehl No. 72

Lagerbefehl No. 82&nbsp; Datum: 1944-06-14 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Alarmregeling Blz.: 3

Lagerbefehl No. 82&nbsp; Datum: 1944-06-14 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Alarmregeling Blz.: 3

Lagerbefehl No. 82

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1944-01-06, No. 63 Inhoud: Omgang met strafgevangenen.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1944-01-06, No. 63 Inhoud: Omgang met strafgevangenen.

Lagerbefehl

Lagerbefehl No. 54&nbsp; Datum: 1943-10-27&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Diefstal van hout&nbsp; Gelijk aan inv.nr.: 20-67

Lagerbefehl No. 54&nbsp; Datum: 1943-10-27&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Diefstal van hout&nbsp; Gelijk aan inv.nr.: 20-67

Lagerbefehl No. 71 Datum: 1944-03-24 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Verbod tot het ontvangen van nieuwsbladen; het verliezen van legitimaties, die recht geven het kamp te verlaten

Lagerbefehl No. 71 Datum: 1944-03-24 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Verbod tot het ontvangen van nieuwsbladen; het verliezen van legitimaties, die recht geven het kamp te verlaten

Lagerbefehl No. 71

Lagerbefehl No. 70&nbsp; Datum: 1944-03-16 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Waardebonnen

Lagerbefehl No. 70&nbsp; Datum: 1944-03-16 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Waardebonnen

Lagerbefehl No. 70

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-10-27, No. 54&nbsp; Inhoud: Diefstal van hout en strafmaatregelen tegen kampgevangene Leo van Messel.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-10-27, No. 54&nbsp; Inhoud: Diefstal van hout en strafmaatregelen tegen kampgevangene Leo van Messel.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-02-18, No. 9 Inhoud: Politie-uur; stroom- en waterverzorging; sleutels van de bedrijfslokalen.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-02-18, No. 9 Inhoud: Politie-uur; stroom- en waterverzorging; sleutels van de bedrijfslokalen.

Lagerbefehl No. 9

Briefkaart Van: Kwieser, Henri Aan: Jong, de, Henk en Jong-Cohen, de, Stella Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-10 Onderwerp: Henri bedankt Henk en Stella voor de oorkleppen. Hij moet er aan wennen. Als hij een barak in gaat beslaan zijn brilglazen.

Briefkaart Van: Kwieser, Henri Aan: Jong, de, Henk en Jong-Cohen, de, Stella Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-10 Onderwerp: Henri bedankt Henk en Stella voor de oorkleppen. Hij moet er aan wennen. Als hij een barak in gaat beslaan zijn brilglazen.

Briefkaart van Henri Kwieser aan het echtpaar de Jong-Cohen vanuit kamp Westerbork

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk in de wasserij van het kamp. De man achter draagt de overall van een strafgeval.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk in de wasserij van het kamp. De man achter draagt de overall van een strafgeval.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Van: Dessaur,&nbsp;Hartog en familie&nbsp; Aan: Jane (A. van den Heuvel)&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-07-06&nbsp; Onderwerp: op transport, ‘Heden vertrekken wij naar onbekende bestemming’…

Van: Dessaur,&nbsp;Hartog en familie&nbsp; Aan: Jane (A. van den Heuvel)&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-07-06&nbsp; Onderwerp: op transport, ‘Heden vertrekken wij naar onbekende bestemming’…

Briefkaart van Hartog Dessaur aan Jane vanuit kamp Westerbork

Briefkaart Van: Kwieser, H.&nbsp; Aan: Jong, de, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-05 Onderwerp: Henri schrijft dat de helft van de Joodse Raad-ploeg naar Amsterdam vertrekt en daar te werk wordt gesteld. Zij krijgen daarvoor speciale Ausweise. Zelf kiest hij ervoor om in Westerbork te blijven. Dat betekent dat hij bij het kamp wordt ingelijfd en voortaan om de 14 dagen mag schrijven. Verder schrijft hij dat de kans dat Stella vrijkomt toeneemt. &nbsp;

Briefkaart Van: Kwieser, H.&nbsp; Aan: Jong, de, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-05 Onderwerp: Henri schrijft dat de helft van de Joodse Raad-ploeg naar Amsterdam vertrekt en daar te werk wordt gesteld. Zij krijgen daarvoor speciale Ausweise. Zelf kiest hij ervoor om in Westerbork te blijven. Dat betekent dat hij bij het kamp wordt ingelijfd en voortaan om de 14 dagen mag schrijven. Verder schrijft hij dat de kans dat Stella vrijkomt toeneemt. &nbsp;

Briefkaart van H. Kwieser aan H. de Jong vanuit kamp Westerbork

Briefkaart Van: Kwieser, H.&nbsp; Aan: Meijer, E. en Jong, de, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-18 Onderwerp: Henri is blij met het pakket na lang te hebben moeten wachten. Door de censuur duurt het lang voordat de post doorkomt en daarom stuurt Henri korte bedankberichten wanneer hij een pakket heeft ontvangen. Mary en Hetty zijn verhuisd naar een andere barak. Hetty gaat naar school.

Briefkaart Van: Kwieser, H.&nbsp; Aan: Meijer, E. en Jong, de, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-18 Onderwerp: Henri is blij met het pakket na lang te hebben moeten wachten. Door de censuur duurt het lang voordat de post doorkomt en daarom stuurt Henri korte bedankberichten wanneer hij een pakket heeft ontvangen. Mary en Hetty zijn verhuisd naar een andere barak. Hetty gaat naar school.

Briefkaart van H. Kwieser aan E. Meijer en H. de Jong vanuit kamp Westerbork

Verklaring De Joodsche raad voor Amsterdam bevestigd dat Jacob Barend, geb. 25-3-06 te Amsterdam werkzaam is bij de afdeling Expositur. Hij is in het bezit van armband nr. 50.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1943-03-25

Verklaring De Joodsche raad voor Amsterdam bevestigd dat Jacob Barend, geb. 25-3-06 te Amsterdam werkzaam is bij de afdeling Expositur. Hij is in het bezit van armband nr. 50.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1943-03-25

Verklaring dat Jacob Barend werkzaam is voor de Joodse Raad

Joodse Raad voor Amsterdam

Expositur

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Expositur Aan: Leeuw, de, Dhr. Plaats: Amsterdam Datum: 1944-03-06 Onderwerp: mededeling dat verdere stappen voor Schoontje de Leeuw-Polak geen doel meer hebben.

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Expositur Aan: Leeuw, de, Dhr. Plaats: Amsterdam Datum: 1944-03-06 Onderwerp: mededeling dat verdere stappen voor Schoontje de Leeuw-Polak geen doel meer hebben.

Brief van Joodsche Raad voor Amsterdam aan dhr. de Leeuw

Van: Joodsche raad voor Amsterdam, Sluzker Aan: Barend, Jacob Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-05 Onderwerp: toezending van de Ausnahme-bescheinigung

Van: Joodsche raad voor Amsterdam, Sluzker Aan: Barend, Jacob Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-05 Onderwerp: toezending van de Ausnahme-bescheinigung

Brief van Expositur aan Barend Jacob betreffende Ausnahme-bescheinigung

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Expositur Aan: Leeuw, de, Fam. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-10-05 Onderwerp: mededeling dat Henri de Leeuw, geb. 12-11-1909 op 16 juli vanaf Amersfoort via Westerbork is vertrokken naar Duitsland

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Expositur Aan: Leeuw, de, Fam. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-10-05 Onderwerp: mededeling dat Henri de Leeuw, geb. 12-11-1909 op 16 juli vanaf Amersfoort via Westerbork is vertrokken naar Duitsland

Brief van Joodsche Raad voor Amsterdam aan fam. de Leeuw

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Expositur Aan: Leeuw, de, Bernard Plaats: Amsterdam Datum: 1944-01-20 Onderwerp: mededeling dat Schoontje de Leeuw-Polak op de Weinreblijst is geplaatst

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Expositur Aan: Leeuw, de, Bernard Plaats: Amsterdam Datum: 1944-01-20 Onderwerp: mededeling dat Schoontje de Leeuw-Polak op de Weinreblijst is geplaatst

Brief van Joodsche Raad voor Amsterdam aan Bernard de Leeuw

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam/Den Haag Datum: 1942-09-25&nbsp; Onderwerp: commissie zakelijke belangen; huispersoneel; &nbsp;vrijstelling van gemengd-gehuwde Joden; oproeping voor keuring voor de werkverschaffing; geloof; Expositur.

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam/Den Haag Datum: 1942-09-25&nbsp; Onderwerp: commissie zakelijke belangen; huispersoneel; &nbsp;vrijstelling van gemengd-gehuwde Joden; oproeping voor keuring voor de werkverschaffing; geloof; Expositur.

Bulletin nummer 14 van de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag

Van: van de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag (H. Edersheim) Aan: de Voorlichtingsbureaus in Den Haag, Rijswijk, Scheveningen en Voorburg Plaats: Den Haag Datum: 1942-09-16 Onderwerp: opgeven medewerkers (en gezinsgegevens) werkzaam bij de verschillende Voorlichtingsbureaus en voor de Joodse Raad in Den Haag…

Van: van de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag (H. Edersheim) Aan: de Voorlichtingsbureaus in Den Haag, Rijswijk, Scheveningen en Voorburg Plaats: Den Haag Datum: 1942-09-16 Onderwerp: opgeven medewerkers (en gezinsgegevens) werkzaam bij de verschillende Voorlichtingsbureaus en voor de Joodse Raad in Den Haag…

Brief van de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag

Van: Reens, Anna&nbsp;(Annie)&nbsp; Verklaring van de Joodsche Raad voor Amsterdam waarin bevestigd wordt dat Anna Reens (foto) bij deze Raad werkzaam is als sociaal werkster. Datum: 1942-07

Van: Reens, Anna&nbsp;(Annie)&nbsp; Verklaring van de Joodsche Raad voor Amsterdam waarin bevestigd wordt dat Anna Reens (foto) bij deze Raad werkzaam is als sociaal werkster. Datum: 1942-07

van de Joodse Raad voor Amsterdam dat Anna Reens bij de Raad werkzaam is

Chanoeka.&nbsp; Chanoeka viering met kinderen van de Schülerkreis in kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-12

Chanoeka.&nbsp; Chanoeka viering met kinderen van de Schülerkreis in kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-12

De viering van Chanoeka in kamp Westerbork

Van: De Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: van der Horst, A. Plaats: Den Haag Datum: 1942-06-02 Onderwerp: antwoord dat de naam van A. van der Horst op de lijst staat van de Joodse Raad voor het invullen van een vacature.&nbsp;

Van: De Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: van der Horst, A. Plaats: Den Haag Datum: 1942-06-02 Onderwerp: antwoord dat de naam van A. van der Horst op de lijst staat van de Joodse Raad voor het invullen van een vacature.&nbsp;

Brief over een sollicitatie voor een baan bij de Joodse Raad in Den Haag

Van: &nbsp;de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: Plaats: Den Haag Datum: 1942-12-16 Onderwerp: stopzetten nachtdienst. Er komt een bericht wanneer deze nachtdienst weer wordt hervat.&nbsp;

Van: &nbsp;de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: Plaats: Den Haag Datum: 1942-12-16 Onderwerp: stopzetten nachtdienst. Er komt een bericht wanneer deze nachtdienst weer wordt hervat.&nbsp;

Brief van de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag over het stopzetten van een nachtdienst

Programma Bunter Abend (Gruppe)Buhne&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: April 1944

Programma Bunter Abend (Gruppe)Buhne&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: April 1944

Programma van het cabaret Bunter Abend in kamp Westerbork

Programma van het cabaretprogramma Bunter Abend

Programma Bunter Abend (Gruppe)Buhne&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: Maart 1944

Programma Bunter Abend (Gruppe)Buhne&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: Maart 1944

Programma van Kammer-Musik&nbsp;concert Datum: 27, 28 en 29 mei 1944.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Tussen 20.00 uur en 22.30 uur

Programma van Kammer-Musik&nbsp;concert Datum: 27, 28 en 29 mei 1944.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Tussen 20.00 uur en 22.30 uur

Programma kamermuziek in kamp Westerbork

Barakken in kamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1942-1944.&nbsp; De schouwburg (grote zaal).

Barakken in kamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1942-1944.&nbsp; De schouwburg (grote zaal).

Zicht op de schouwburg van kamp Westerbork

Breslauer, W.R. Werken in de moestuin.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943.&nbsp; Op voorgrond een man met hoed tussen de planten (tabak) van de moestuin.

Breslauer, W.R. Werken in de moestuin.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943.&nbsp; Op voorgrond een man met hoed tussen de planten (tabak) van de moestuin.

Werken in de moestuin van het kamp

Breslauer, Werner Rudolf Kinderen werken op het land.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944.

Breslauer, Werner Rudolf Kinderen werken op het land.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944.

Kinderen werken op het land bij kamp Westerbork

Breslauer, Werner Rudolf Kinderen werken op het land.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944

Breslauer, Werner Rudolf Kinderen werken op het land.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944

Breslauer, Werner Rudolf&nbsp; Kinderen werken op het land.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944 De jongen staande in het midden met een zak met stro en bril is Stefan Breslauer, de zoon van de fotograaf.

Breslauer, Werner Rudolf&nbsp; Kinderen werken op het land.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944 De jongen staande in het midden met een zak met stro en bril is Stefan Breslauer, de zoon van de fotograaf.

Breslauer, Werner Rudolf&nbsp; Een vrouw met een groep kinderen bezig op het land.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944 De jongen helemaal links op de foto (zak optillend) is Stefan Breslauer, de zoon van de fotograaf.

Breslauer, Werner Rudolf&nbsp; Een vrouw met een groep kinderen bezig op het land.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944 De jongen helemaal links op de foto (zak optillend) is Stefan Breslauer, de zoon van de fotograaf.

Foto is gemaakt door Breslauer, Werner, Rudolf Portretfoto van de architect Winne Plaats: Westerbork Datum: 1942-1944 Winne was verantwoordelijk voor de bouw- en onderhoudsactiviteiten in kamp Westerbork

Foto is gemaakt door Breslauer, Werner, Rudolf Portretfoto van de architect Winne Plaats: Westerbork Datum: 1942-1944 Winne was verantwoordelijk voor de bouw- en onderhoudsactiviteiten in kamp Westerbork

Foto van architect Winne