We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van Schijveschuurder, B. Toestemming om het kamp voorgoed te verlaten Afgegeven 1945-05-19 Westerbork

Van Schijveschuurder, B. Toestemming om het kamp voorgoed te verlaten Afgegeven 1945-05-19 Westerbork

Toestemming voor B. Schijveschuurder om kamp Westerbork te mogen verlaten

Tekening: originele tekening, met passe-partout en lijstje. De tekening is gedateerd 6 maart 1945 en gemaakt door Werner Löwenhardt. Het prikkeldraad, de toegang, de weg langs het kamp, een gedeelte van de woning van de kampcommandant en huis I zijn op een bewolkte dag afgebeeld. Op de achterkant staat behalve de datering ook Inge/ Werner. Het is onduidelijk welke persoon (en) hiermee bedoeld wordt. &nbsp;

Tekening: originele tekening, met passe-partout en lijstje. De tekening is gedateerd 6 maart 1945 en gemaakt door Werner Löwenhardt. Het prikkeldraad, de toegang, de weg langs het kamp, een gedeelte van de woning van de kampcommandant en huis I zijn op een bewolkte dag afgebeeld. Op de achterkant staat behalve de datering ook Inge/ Werner. Het is onduidelijk welke persoon (en) hiermee bedoeld wordt. &nbsp;

Een tekening van de toegangsweg naar kamp Westerbork

Van: Cohen, L.A.A.&nbsp; Aan: Cohen, Thea Plaats: Westerbork, kamp.&nbsp; Datum: 1943-10-05.&nbsp; Onderwerp: vraag om voedselpakketten. Ook wordt het transport naar Theresienstadt van 1943-09-14, waar mevr. van Zanten van Rooijen mee is vertrokken, genoemd met de vraag of een postwissel van 20 Kronen naar haar kan worden toegestuurd. Zie ook inv. nr. 150 (achterkant briefkaart)

Van: Cohen, L.A.A.&nbsp; Aan: Cohen, Thea Plaats: Westerbork, kamp.&nbsp; Datum: 1943-10-05.&nbsp; Onderwerp: vraag om voedselpakketten. Ook wordt het transport naar Theresienstadt van 1943-09-14, waar mevr. van Zanten van Rooijen mee is vertrokken, genoemd met de vraag of een postwissel van 20 Kronen naar haar kan worden toegestuurd. Zie ook inv. nr. 150 (achterkant briefkaart)

Foto van een brief van L.A.A. Cohen aan Thea Cohen vanuit kamp Westerbork

Van: Dien Aan: Cohen-Bollegraf Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944 Onderwerp: Een bedankje voor een ontvangen maaltijd; een verhuizing naar een andere barak; verzoek om brood en papieren zakdoekjes.

Van: Dien Aan: Cohen-Bollegraf Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944 Onderwerp: Een bedankje voor een ontvangen maaltijd; een verhuizing naar een andere barak; verzoek om brood en papieren zakdoekjes.

Brief van Dien aan Roza Leonora Cohen-Bollegraf vanuit kamp Westerbork

Ansichtkaart Brief geschreven op een ansichtkaart Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-01 Onderwerp: Kaartje is geschreven door Jacques Barenholz (10-09-1937) Hij lag in de ziekenbarak en vroeg zijn ouders om een boterham (die zaten in de strafbarak).

Ansichtkaart Brief geschreven op een ansichtkaart Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-01 Onderwerp: Kaartje is geschreven door Jacques Barenholz (10-09-1937) Hij lag in de ziekenbarak en vroeg zijn ouders om een boterham (die zaten in de strafbarak).

Ansichtkaart van Jacques Barenholz aan zijn ouders in kamp Westerbork

Van:&nbsp; Aan: Lieve Moeder, Mien en Ben&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943 Onderwerp: pakketten; &nbsp;voedsel; omstandigheden; operatie aan oor; werken in aardappelkeuken; vrijstelling van werken; brieven uit Zwitserland. In Westerbork moet ieder zijn eigen bonen doppen en een ieder heeft zijn eigen zorg.

Van:&nbsp; Aan: Lieve Moeder, Mien en Ben&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943 Onderwerp: pakketten; &nbsp;voedsel; omstandigheden; operatie aan oor; werken in aardappelkeuken; vrijstelling van werken; brieven uit Zwitserland. In Westerbork moet ieder zijn eigen bonen doppen en een ieder heeft zijn eigen zorg.

Brief van een familielid aan Mien en ben Lackrooy vanuit kamp Westerbork

Van: Joop&nbsp; Aan: Lieve Moeder, Mien en Ben&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum:&nbsp;1943 Onderwerp: Is er nog hoop, hoop om het kamp nog uit te kunnen komen, houdt de schrijver staande; transporten; Omstandigheden; pakketten; voedsel.

Van: Joop&nbsp; Aan: Lieve Moeder, Mien en Ben&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum:&nbsp;1943 Onderwerp: Is er nog hoop, hoop om het kamp nog uit te kunnen komen, houdt de schrijver staande; transporten; Omstandigheden; pakketten; voedsel.

Brief van Joop aan moeder en Mien en Ben (Lackrooy) vanuit kamp Westerbork

Van:&nbsp; Aan: Lieve Mien, Ben en opoe (Eva Katz-Franken) Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-1944 Onderwerp: transport naar Bergen-Belsen of Vittel; omstandigheden.

Van:&nbsp; Aan: Lieve Mien, Ben en opoe (Eva Katz-Franken) Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-1944 Onderwerp: transport naar Bergen-Belsen of Vittel; omstandigheden.

Brief van een familielid aan Mien en Ben Lackrooy vanuit kamp Westerbork

Van:&nbsp; Aan: Lieve Mien, Ben en opoe&nbsp;(Eva Katz-Franken)&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-12-25&nbsp; Onderwerp: Kerstdag; omstandigheden; transporten (mogelijk moet de schrijver in januari op transport).

Van:&nbsp; Aan: Lieve Mien, Ben en opoe&nbsp;(Eva Katz-Franken)&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-12-25&nbsp; Onderwerp: Kerstdag; omstandigheden; transporten (mogelijk moet de schrijver in januari op transport).

Brief van familie aan Mien en Ben Lackrooy vanuit kamp Westerbork

Van: Gompels, Joseph Aan: Jo&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-08-02 Onderwerp: Brief aan zijn geliefde. Dagelijks leven in het kamp, optredens van radiozangers en bokswedstrijden, Amsterdamse gevangenen krijgen straf voor het breken van een plank, vermoedens dat hij snel op transport zal worden gesteld, zijn zusje Mietje is ook in het kamp. De mensen zijn aardig, hij krijgt een extra rantsoen want hij doet alsof hij soldaat is (met de hoop dat hij op verlof mag).&nbsp;

Van: Gompels, Joseph Aan: Jo&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-08-02 Onderwerp: Brief aan zijn geliefde. Dagelijks leven in het kamp, optredens van radiozangers en bokswedstrijden, Amsterdamse gevangenen krijgen straf voor het breken van een plank, vermoedens dat hij snel op transport zal worden gesteld, zijn zusje Mietje is ook in het kamp. De mensen zijn aardig, hij krijgt een extra rantsoen want hij doet alsof hij soldaat is (met de hoop dat hij op verlof mag).&nbsp;

Brief van Joseph Gompels aan Jo vanuit kamp Westerbork

Lied geschreven door Willy Rosen met de titel: Ein Zug fährt vorüber.&nbsp; Tekst en muziek van Willy Rosen Datum: 1943-1944

Lied geschreven door Willy Rosen met de titel: Ein Zug fährt vorüber.&nbsp; Tekst en muziek van Willy Rosen Datum: 1943-1944

Lied geschreven door Willy Rosen in kamp Westerbork

Tekst van een lied van Johnny en Jones getiteld: Westerbork-serenade

Lied van Johnny en Jones geschreven in kamp Westerbork met de titel 'de Westerbork-serenade'

Tekst van een lied van Johnny en Jones getiteld: ‘Wij slopen met muziek’

Tekst van een lied van Johnny en Jones getiteld: ‘Wij slopen met muziek’

Lied van Johnny en Jones geschreven in kamp Westerbork met de titel 'Wij slopen met muziek'

Van: Aussen, Herta&nbsp; Aan: Renès, N.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-05-15 Onderwerp: Ontvangen van pakketten, ziektes en omstandigheden. Herta gaat verhuizen naar barak 11, een zaal met 30 meisjes. Annie heeft difterie.

Van: Aussen, Herta&nbsp; Aan: Renès, N.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-05-15 Onderwerp: Ontvangen van pakketten, ziektes en omstandigheden. Herta gaat verhuizen naar barak 11, een zaal met 30 meisjes. Annie heeft difterie.

Briefkaart van Herta aan Netty vanuit kamp Westerbork

Kampgeld Lager Westerbork 25 cent Serie CC No. 7690

Kampgeld Lager Westerbork 25 cent Serie CC No. 7690

Kampgeld Lager Westerbork 25 cent

Kampgeld Lager Westerbork 25 cent/25 Gutschen, Serie AA No.8414

Kampgeld Lager Westerbork 25 cent/25 Gutschen, Serie AA No.8414

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent Roze/blauw Serie BB No. 9963

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent Roze/blauw Serie BB No. 9963

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent

Kampgeld Plaats: Westerbork, kamp 25 Cent/25 Gutschen Serie CC No. 8261

Kampgeld Plaats: Westerbork, kamp 25 Cent/25 Gutschen Serie CC No. 8261

Kampgeld Lager Westerbork 25 cent Rood-bruin Serie BB No. 2222

Kampgeld Lager Westerbork 25 cent Rood-bruin Serie BB No. 2222

Kampgeld 10 Cent/10 Gutschen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-1945 Serie AA No. 7526

Kampgeld 10 Cent/10 Gutschen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-1945 Serie AA No. 7526

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent Serie BB No. 9127

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent Serie BB No. 9127

Kampgeld Lager Westerbork Rood/bruin 25 cent/25 Gutschen Serie BB No 3077

Kampgeld Lager Westerbork Rood/bruin 25 cent/25 Gutschen Serie BB No 3077

Kampgeld Lager Westerbork Groen bruin&nbsp; Serie AA No. 1465 100 cent/100 Gutschen

Kampgeld Lager Westerbork Groen bruin&nbsp; Serie AA No. 1465 100 cent/100 Gutschen

Kampgeld Lager Westerbork 100 cent

Kampgeld Lager Westerbork Blauw-bruin Serie AA No. 3550 50 cent

Kampgeld Lager Westerbork Blauw-bruin Serie AA No. 3550 50 cent

Kampgeld Lager Westerbork 50 cent

Kampgeld Plaats: Westerbork, kamp 25 Cent Serie AA No. 8336

Kampgeld Plaats: Westerbork, kamp 25 Cent Serie AA No. 8336

Kampgeld Lager Westerbork 100 cent, Serie CC No. 4859

Kampgeld Lager Westerbork 100 cent, Serie CC No. 4859

Kampgeld Lager Westerbork Rood met bruin 25 cent Serie AA No. 0180

Kampgeld Lager Westerbork Rood met bruin 25 cent Serie AA No. 0180

Kampgeld 10 Cent/10 Gutschen Plaats: Westerbork, kamp Serie AA No. 7530

Kampgeld 10 Cent/10 Gutschen Plaats: Westerbork, kamp Serie AA No. 7530

Kampgeld 10 Cent/10 Gutschen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-1945 Serie BB No. 0638

Kampgeld 10 Cent/10 Gutschen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-1945 Serie BB No. 0638

Transport Een deportatietrein staat klaar in Hooghalen. Een hoop met bagage moet nog worden ingeladen Hooghalen, 1942

Transport Een deportatietrein staat klaar in Hooghalen. Een hoop met bagage moet nog worden ingeladen Hooghalen, 1942

Een hoop bagage ligt klaar om ingeladen te worden