In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Betreft: plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 70 in Kamp Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: januari 1959 Opmerking: voorbereidingen tot het aanpassen van de indeling van de barak, zodat gezinnen een eigen woonruimte hebben.

Betreft: plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 70 in Kamp Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: januari 1959 Opmerking: voorbereidingen tot het aanpassen van de indeling van de barak, zodat gezinnen een eigen woonruimte hebben.

Plattegrond met aanzichten- en een doorsnede van barak 70 in woonoord Schattenberg

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 6 november 1942 - Auschwitz

Plaatsen in kamp Westerbork

Kampboerderij

Barak 29

Kindertehuis kamp Westerbork

Barak 89

Barak 83

Barak 84

Barak 91

Barak 77

Garages kamp Westerbork

Barak 86

Barak 85

1943

Oktober 1943

Antragstelle

Maart 1943

Barak 79

November 1943

Mei 1943

Barak 88

Paardenstal kamp Westerbork

Fürsorge

Barak 80

Barak 90

Barak 82

Barak 92

Buitencommando's kamp Westerbork

SD-Hoofdkwartier Velp

Sd-Hoofdkwartier Zeist

Kamp Moerdijk

Zusterhuis kamp Westerbork

April 1943

Barak 87

Bewaking kamp Westerbork

SS-Wachbattalion kamp Westerbork

Calendarium kamp Westerbork

1968

Gevangenis kamp Westerbork

Wasserij kamp Westerbork

Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Basisexposities Herinneringscentrum Kamp Westerbork

2009

Vrijstelling op basis van een buitenlandse nationaliteit kamp Westerbork

Vrijstelling Joden met een Midden- of Zuid-Amerikaanse nationaliteit kamp Westerbork

Vrijstelling Turkse Joden kamp Westerbork

Joods leven na de Tweede Wereldoorlog

Opsporing vermiste personen

Informatiebureau van het Rode Kruis

Vrijstelling Engelse Joden kamp Westerbork

Joodse Raad Cartotheek

Vrijstelling Amerikaanse Joden kamp Westerbork

Vrijstelling Hongaarse Joden kamp Westerbork

Vrijstelling Russische Joden kamp Westerbork

Vrijstelling Roemeense Joden kamp Westerbork

Vrijstelling Portugese Joden kamp Westerbork

Naziconcentratiekampen

Auschwitz I

Van: Nederlands Volksherstel Amsterdam&nbsp; Aan: Verduin, S.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1945 Onderwerp: Persoonsinformatie

Van: Nederlands Volksherstel Amsterdam&nbsp; Aan: Verduin, S.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1945 Onderwerp: Persoonsinformatie

Briefkaart van het Nederlands Volksherstel aan S. Verduin

Buitenlandse Joden kamp Westerbork

Turkse Joden kamp Westerbork

Amerikaanse en Engelse Joden kamp Westerbork

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam/Den Haag Datum: 1942-10-20 Onderwerp: Sperring van familieleden; gemengde huwelijken; oorlogsonderscheidingen; kamp Westerbork (zenden van levensmiddelen); Lippmann en Rosenthal.

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam/Den Haag Datum: 1942-10-20 Onderwerp: Sperring van familieleden; gemengde huwelijken; oorlogsonderscheidingen; kamp Westerbork (zenden van levensmiddelen); Lippmann en Rosenthal.

Bulletin nummer 15 van de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag

Machtiging&nbsp; Datum: 1939-01-20&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Ondergetekende Emile Leeraar machtigt hiermee zijn echtgenote S. Leeraar-de Groot tot het bijschrijven in haar pas van hun dochter Marianne Suzanne Leeraar.

Machtiging&nbsp; Datum: 1939-01-20&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Ondergetekende Emile Leeraar machtigt hiermee zijn echtgenote S. Leeraar-de Groot tot het bijschrijven in haar pas van hun dochter Marianne Suzanne Leeraar.

Machtiging voor bijschrijven in paspoort

Machtiging voor bijschrijven in paspoort

Personen