In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Sonder-Ausweis&nbsp; Leib, Aron, 9-8-84, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonder-Ausweis&nbsp; Leib, Aron, 9-8-84, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonderausweis van Aron Leib

Breslauer, Werner Rudolf Een groep mannen en vrouwen bij het verzamelen van de aardappels. Kamp Westerbork, 1943

Breslauer, Werner Rudolf Een groep mannen en vrouwen bij het verzamelen van de aardappels. Kamp Westerbork, 1943

Aardappelrooien op het land bij kamp Westerbork

Van: Visser, Mevr.( echtg. van Asser Visser) Aan: Visser, A. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-08-12 en 1942-08-13 Onderwerp: Situatie thuis. Pogingen om via de (katholieke) kerk Asser uit Westerbork te krijgen. (Asser Visser zit in barak 3a, bed 67, Kamp Westerbork).&nbsp;De familie probeert onder andere kampcommandant Deppner te bereiken. Blz.: 2 Bijbehorende enveloppe: 8515-05-1

Van: Visser, Mevr.( echtg. van Asser Visser) Aan: Visser, A. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-08-12 en 1942-08-13 Onderwerp: Situatie thuis. Pogingen om via de (katholieke) kerk Asser uit Westerbork te krijgen. (Asser Visser zit in barak 3a, bed 67, Kamp Westerbork).&nbsp;De familie probeert onder andere kampcommandant Deppner te bereiken. Blz.: 2 Bijbehorende enveloppe: 8515-05-1

Brief van mevrouw Visser aan Asser Visser vanuit Amsterdam

Van: Stranders, Louis Aan: Gosschalk, familie Datum: 1942-12-11 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: de schrijver heeft nachtdienst met twee collega's op een zaal van 90 mensen. Het is hard werken. De volgende ochtend gaat een transport weg. Er gaan zieken met brancards en ouden van dagen weg. Op de zaal is het nu rustig, waardoor een moment van schrijven mogelijk is. Alles is eenvoudig en er is een tekort aan van alles. Voor al deze mensen slechts 15 urinalen…en er is een gebrek aan medicijnen. De schrijver vraagt onder meer om een thermometer.&nbsp;

Van: Stranders, Louis Aan: Gosschalk, familie Datum: 1942-12-11 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: de schrijver heeft nachtdienst met twee collega's op een zaal van 90 mensen. Het is hard werken. De volgende ochtend gaat een transport weg. Er gaan zieken met brancards en ouden van dagen weg. Op de zaal is het nu rustig, waardoor een moment van schrijven mogelijk is. Alles is eenvoudig en er is een tekort aan van alles. Voor al deze mensen slechts 15 urinalen…en er is een gebrek aan medicijnen. De schrijver vraagt onder meer om een thermometer.&nbsp;

Brief van Louis Stranders aan familie Gosschalk vanuit kamp Westerbork

Van: familie Visser Aan: Visser, A. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-08-14 Onderwerp: Omstandigheden thuis.

Van: familie Visser Aan: Visser, A. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-08-14 Onderwerp: Omstandigheden thuis.

Brief van de familie Visser aan Asser Visser vanuit Amsterdam

Transport Transport. Mensen met bagage bij de trein Kamp Westerbork, 1942 Mensen met bagage bij de trein. Ze staan op het punt van instappen. Sommigen zitten reeds in de rijtuig.

Transport Transport. Mensen met bagage bij de trein Kamp Westerbork, 1942 Mensen met bagage bij de trein. Ze staan op het punt van instappen. Sommigen zitten reeds in de rijtuig.

Kampgevangenen stappen in een rijtuig van de deportatietrein

Van: Querido, Levie Aan: wie het betreft Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: sprot heerlijk geweest…

Van: Querido, Levie Aan: wie het betreft Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: sprot heerlijk geweest…

Brief(je) van Levie Querido vanuit kamp Westerbork

Sonder-Ausweis&nbsp; Cohen, Lambert, 3-8-01, B7 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig bis auf Weiteres

Sonder-Ausweis&nbsp; Cohen, Lambert, 3-8-01, B7 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig bis auf Weiteres

Sonderausweis van Lambert Cohen

Personen